انگـیزه نـگارنده از انتخاب این موضوع ، اهمیت فطرت و تأثیر و نقش آن در اخلاق می باشد. فطرت دارای معانی مختلفی است . در این رساله کارکرد فطرت و وجدان همراه با نظر حکمای اخلاق ، وجدان محوری اخلاق در متون اسلامی و عینیت داشتن کارکرد فطرت و وجدان و عقل در حوزه اسلامی به خصوص نظر علاّمه طباطبایی مورد تحقیق قرار گرفته است . از آن جا که وجدان محوری اخلاق در متون اسلامی رویکردی انسانی ، الهی دارد به ت...

غزالی در آثار مختلفش، ابراز می‌کند که هر انسانی بر فطرتی بی‌نشان (الفطره الاصلیه) متولد می‌شود اما این والدین هستند که انسان را از فطرت نخستینش به آئین خاصی سوق می‌دهند. او فطرت را در معانی مختلف و با رویکردهای متفاوت به کار می‌برد. در رویکرد انسان‌شناسی دینی، از نظر غزالی، اولاً نمی‌توان به‌سادگی پذیرفت که فطرت اصلی انسان که با آن متولد می‌شود دقیقاً مطابق با اسلام است و ثانیاً برای رسیدن به حقیق...

این پژوهش بر آن است که برهان اجماع عام بر اثبات وجود خدا را با برهان فطرت  مقایسه کند. ابتدا قرائت های مختلف برهان اجماع عام مطرح گردیده است: 1. تفسیرهای زیست شناختی که از عمومیت اعتقاد به وجود خدا، فطری بودن و نیز وجود خارجی خدا ثابت می شود. 2. برهان های ذوحدین ضد شکاکیت که برای اثبات وجود خدا علاوه بر اعتقاد عمومی (بر وجود خدا) از عقل نیز کمک گرفته می شود. همچنین انتقادهای جان لاک و دیگران ب...

در احکام فقهی و شرعی نوعی الزام نهفته است. درباره خاستگاه این گونه الزامات اختلاف وجود دارد. برخی عقل را منشأ الزام می دانند و عده ای همانند برخی از اشاعره امر و نهی الهی و برخی فطرت را منشأ الزام می دانند؛ ولی به نظر می رسد هر یک از نظریات ارائه شده در این باره به نوعی دارای اشکال می باشند. از نظر نگارنده منشأ الزام فقهی و شرعی درک و کشف عقل می باشد که مکلفان را وادار به انجام تکالیف و لزوم اط...

در طول تاریخ همواره افراد در مواجهه با حق به دو دسته تقسیم شده اند؛ عده ای آن را پذیرفته و عده ای آن را انکار و رد می کردند. براساس آیات و روایات معصومین(علیهم السلام)، زمینه ها و عوامل گوناگونی وجود دارد که هرکدام می تواند در پذیرش حق و یا انک ار آن تأثیرگذار باشد . برای بررسی دقیق تر و روشن ترشدن موضوع این زمینه ها و عوامل را به دو نوع درونی و بیرونی نسبت به وجود انسان تقسیم شده، که در این مق...

در طول تاریخ همواره افراد در مواجهه با حق به دو دسته تقسیم شده اند؛ عده ای آن را پذیرفته و عده ای آن را انکار و رد می کردند. براساس آیات و روایات معصومین(علیهم السلام)، زمینه ها و عوامل گوناگونی وجود دارد که هرکدام می تواند در پذیرش حق و یا انک ار آن تأثیرگذار باشد . برای بررسی دقیق تر و روشن ترشدن موضوع این زمینه ها و عوامل را به دو نوع درونی و بیرونی نسبت به وجود انسان تقسیم شده، که در این مق...

کاربرد علم حضوری و شهود نزد ابن سینا از اهمیت درخور توجهی برخوردار است؛ به همین دلیل، نظریۀ انسان معلقِ وی نمونۀ بارز کاربرد مقام شهود محسوب می شود. متناظر با این نظریه می توان از نظریۀ دیگری یاد کرد که به نظریۀ فطرت شهرت دارد. شباهت دو نظریۀ یادشده در این مقام و استفاده از الفاظ مشابه مبنی بر توجه به مقام، فی نفسه نگارندگان را به مقایسۀ تطبیقی میان این دو نظریه برانگیخته است. نتیجۀ اجمالی این ت...

مفهوم «فطرت» از مفاهیمی است که در زبان فلاسفه اسلامی و غربی بیان شده است. در منابع اسلامی نیز در خصوص رابطه انسان با دین در آیات قرآن و روایات نیز آمده است. پیرو کاربرد اخیر، نظریه فطرت در اندیشه متاخرین از جمله مطهری به نحوی مطرح و پرداخته شده که در اندیشه فلسفی مسبوق به سابقه نیست. در فلسفه غرب در قالب اندیشه «ادراکات فطری» بیان شده است. هر چند در اندیشه فلاسفه اسلامی از جمله ابن‌سینا مکرر «ف...

فطرت یکی از مباحث زیربنایی در حوزۀ انسان‌شناسی و نسبت آن با هستی است. فطرت مسئله‌ای است که حل آن می‌تواند در ابعاد مختلف فلسفی، فرهنگی و اجتماعی انسان را راهبری کند. فهم فطرت از منظر عقل با لسان برهان و از منظر نقل با لسان تبیین و تعمیق صورت می‌پذیرد، بررسی ساختار داخلی فطرت در نسبت با زیباییِ دانشی هستی و همچنین در بحثی عمیق‌تر در نسبت با فطرت هستی، مسئلۀ اصلی بحث ماست. ما در این مقاله  با روش ...

کاربرد علم حضوری و شهود نزد ابن‌سینا از اهمیت درخور توجهی برخوردار است؛ به همین دلیل، نظریۀ انسان‌ معلقِ وی نمونۀ بارز کاربرد مقام شهود محسوب می‌شود. متناظر با این نظریه می‌توان از نظریۀ دیگری یاد کرد که به نظریۀ فطرت شهرت دارد. شباهت دو نظریۀ یادشده در این مقام و استفاده از الفاظ مشابه مبنی بر توجه به مقام، فی نفسه نگارندگان را به مقایسۀ تطبیقی میان این دو نظریه برانگیخته‌است. نتیجۀ اجمالی این ...