یکی از پیشینیان محقّقان ادبی، یعنی ارسطو در خصوص نحوه تأثیر بیان شاعر در مضامین ادبی و عاطفی گفته است: عظمت بیان شاعر در این است که اصل تقلید و محاکات را ماهرانه نشان دهد، گروهی دیگر بر این عقیده اند که: شیوه طرح مطالب را از محتوای موضوع، مهم تر جلوه داده اند، چنان که فرمالیست های روسی، بحث ادبیات کلام (literatiness) را مطرح کرده اند. پس زبان ادبی، جز ظاهر الفاظ، شباهتی به زبان عادی ندارد، بنابر...

ریخت‌شناسی قصه‌های عامیانه در سال 1928م. با فرمالیست روسی «ولادیمیر پراپ» آغاز شد‌‌. اساس کار وی بر پایۀ اعمال شخصیت‌های قصه نهاده شده است و در سال‌های اخیر‌‌، یکی از شیوه‌های رایج در تحلیل ساختاری قصه‌ها بوده است‌. در این مقاله‌‌، منظومۀ گل و نوروز بررسی شده که از جمله قصه‌های پرماجرا و مهیج زبان فارسی است و موضوع آن تلاش و جست‌وجوی نوروز برای به دست آوردن معشوقش گل است‌‌. برای این منظور، ابتد...

توجه زیاد به صناعات بدیعی یکی از ویژگی­های سبک آذربایجانی است. دیوان خاقانی که نماینده تمام عیار این سبک است؛ علاوه بر این­که در برگیرنده تمام خصوصیات آن است، دارای ویژگی­هایی است که نشان­گر سبک شخصی وی است. جناس، به­عنوان یکی از آرایش­های لفظی بدیعی، یکی از  پر­ بسامد­ترین صناعات بدیعی به­کار رفته در قصاید اوست که از نشانه­های توجه زیاد خاقانی به فُرم شعر و شناخته شدن او به­عنوان یک شاعر فرمالی...

آشنایی زدایی (غریب سازی) یکی از شگردهای آفرینش شعر و از مباحث مهم نقد ادبی معاصر است که نخستین بار توسط فرمالیست ها (صورتگرایان) روس مطرح شد. آنها اعتقاد داشتند استفاده مکرر از واژگان و ترکیبات کهن در شعر، از ارزش و زیبایی متن کاسته و انگیزه مخاطبِ شعر نیز از آن سلب خواهد شد. به همین دلیل آنها بحث آشنایی زدایی را مطرح کردند و هدف اصلی آن را جلوگیری از تکرار و ابتذالِ واژگان، ترکیبات و تصاویر کلیش...

پژوهش حاضر در پی آن است با محور قرار دادن دیوان غزلیات شمس و با بهره گیری از نظریه ارتباطی یاکوبسن به بررسی دلایل و عواملی بپردازد که موجب اختلال و نارسایی در گفته های مولوی و تاکید و تلقین وی به خاموشی در آثارش شده است. بدین منظور با تکیه بر عناصر ششگانه ی(فرستنده، پیام، تماس، رمز، زمینه، گیرنده) که نظریه پرداز معروف فرمالیست ها، یاکوبسن، برای انتقال موثر پیام لازم می داند، جنبه های مختلف نارس...

مینی مالیسم به عنوان یکی از جنبش های هنری قرن بیستم، تأثیر بسیاری بر هنرمندان و جنبش های هنری بعد از خود گذارد. خلاصه گویی و اهمیت پیدا کردن شکل اثر هنری از ویژگی های شاخص این جنبش است. جنبشی که در زمینه هایی چون؛ سینما، تأتر، نقاشی، مجسمه سازی، موسیقی و ادبیات ظهور پیدا کرد. هنرمندان این رشته ها سعی داشتند تا با تبعیت از دستاوردهای هنرمندان مدرن قرن بیستم، بویژه فرمالیست ها به بیانی تازه در آث...

از دیرباز، شعر به عنوان ابزاری تأثیرگذار، به دلیل داشتن ویژگی هایی نظیر وزن، قافیه و ردیف، موسیقی و صورت های خیال از نثر، ممتاز شد و در بین مردم، جایگاه ویژه ای یافت؛ ویژگی هایی که باعث هنری شدن آن شد. بعدها، از این ویژگی ها که در حوزه ی زبان شعر قرار داشت، به عنوان فرم یاد شد و مکتب فرمالیسم، شکل گرفت. نخستین نشانه های فرمالیسم در سال 1914م.، در روسیه پدیدار شد. طرفداران این مکتب، اگر چه محتو...

یکی از مهم­ترین ساکنان سرزمین ایران قوم ترک­زبان قشقایی هستند. این قوم ادبیات و فرهنگ غنی دارند که به نظر می­رسد در جریان یکسان­سازی و فرایند مدرنیتۀ جامعۀ ایران در حال اضمحلال است. قصه ها بخشی از ادبیات و فرهنگ شفاهی قشقایی است. تاکنون مطالعه ای با رویکرد ساختاری بر روی قصه های قشقایی صورت نگرفته، لذا در این پژوهش ده قصه برای نمونه بررسی شده است. روش بررسی بر اساس خویشکاری های پیشنهادی خدیش اس...

چکیده: ریخت­شناسی، روشی نوین در حوزه نقد و تحلیل آثار ادبی است که برای اوّلین بار از سوی ولادیمیر پراپ (فرمالیست روسی) در سال 1928 م. مطرح شد. پراپ در کتاب خود با عنوان ریخت­شناسی قصّه­های پریان با بررسی صد قصّه جنّ و پری نشان داد قصّه­های عامیانه، علی­رغـم تکثّـر و تنـوّع ظـاهـری، از عملکردها و کنش­های یکسانی پیروی می­کنند؛ در نتیجه قصّه­ها از ساختار روایی همسانی برخوردارند؛ همچنین وی مدّعی شد که نه تن...

نظریه های مکتب فرمالیسم، ابتدا در سال 1914 توسط «ویکتور شکلوفسکی» در روسیه مطرح گردید و سپس در سال 1964 با ترجمه آثار فرمالیست های روسی به انگلیسی توسط «گاروین»، به غرب و سپس به سرتاسر جهان راه جست. یکی از مضامین مشترک شعری، در دیوان بیشتر شعرای شیعه مذهب و حتّی اهل سنّت، ستودن و بزرگداشت امام هشتم (ع) است. این درونمایه در اشعار شعرای معاصر، نمودی بارزتر دارد. یکی از این شعرا، که او را «خاتم چامه...