اصالت یافتن فاعل شناسنده،فاعل فعل اخلاقی،داور زیبا شناختی و پدیدآورنده اثر هنری که از آن با اصطلاحی واحد به «سوبژکتیویسم»تعبیر می شود،نقطه عطفی در تاریخ فلسفه عصر جدید به شمار می آید.این طرز نگرش به روایت تاریخ نگاران فلسفه ،نخستین بروز برجسته خود را دراندیشه دکارت،فیلسوف فرانسوی و کوگیتوی او می یابد،که به تعبیربرخی،«پدر فلسفه جدید» خوانده می شود.دربررسی تاریخ هنر،روی آوردن به دریافت جدیدی از ز...

در این مقاله ابتدا به توصیف و تحلیل مباحثات درک پارفیت در باب موضوع بی‌طرفی از منظر کانت می‌پردازیم. در ادامه ضمن بررسی انتقادی ساختار و پیامدهای سخن پارفیت، میزان استحکام آراء او را بررسی می­کنیم. در فراز پایانی این متن نیز راه حل پیشنهادی خود را به عنوان بدیل تلاش‌های صورت گرفته در این موضوع، تشریح می‌نماییم. به زعم ما نتیجه‌ای که پارفیت به آن رسیده علاوه بر این‌که از حیث ساختار فلسفی نامنسجم...

برخلاف ارسطو که اصل پایه در دستگاه فلسفی خود را «تمایز مابعدالطبیعی میان ماده و صورت» قرار داده بود تا به تمایز میان محسوس و نامحسوس و به محرک نامتحرک برسد که فاعل طبیعی است، ابن سینا «تمایز مابعدالطبیعی میان وجود و ماهیت» را برگزید تا به تمایز میان واجب و ممکن برسد و فاعل الهی یعنی «علت فاعلی ایجادی» و وجود محض را، که خدای تعالی است ثابت کند. اما ملاصدرا اصل پایه در دستگاه فلسفی خود را «تقدم و...

این نوشتار از نقش نیت در ارزش فعل اخلاقی سخن می گوید. نویسنده در آغاز به طرح چند پرسش راجع به نقش نیت می پردازد: 1- آیا نیت در ارزش دهی به فعل نقش دارد یا خیر؟ 2- بر فرض که نقش داشته باشد، آیا این نقش در ارزش فعل است یا فاعل یا هر دو؟ 3- اگر در ارزش فعل نقش داشته باشد، چگونه با نظریه حسن و قبح ذاتی فعل که مورد قبول عدلیه است، سازگار می شود؟ در راستای پرسش های فوق، نویسنده نخست به تعریف نیت می پ...

علت عبارت است از آنچه که وجودش، سبب پیدایش و نبودش، موجب نیستی چیزی می گردد. فاعل به معنای تأثیرگذار در شی دیگر است. هر یک از این دو واژه، دارای تقسیمات مختلفی هستند. در این پایان نامه به دو نظریه اشاره می شود: نظریه علیت و نظریه فاعلیت. نظریه علیت، علم الهی را سبب تام در تحقق موجودات می داند. مطابق این نظریه قدرت، اراده و مشیت الهی تابع علم و از جمله صفات ذاتی خواهند شد. علم پیشین الهی در این ...

در این مقاله کوشیده‌ام تا با روشی توصیفی- تحلیلی، ابتدا از نظریّۀ اخلاق‌شناختی تامس‌رید، فیلسوف اسکاتلندی سدۀ هجدهم، دربارۀ چگونگی ادراک و تصدیق ارزشها و هنجارهای اخلاقی، که به «شهودگروی مبتنی بر فهم عرفی» معروف است، توصیفی تحلیلی به دست دهم و از رهگذر چنین توصیف تحلیلی‌ای به این دو پرسش پاسخ دهم که «گستره و دامنۀ شهودگروی اخلاق‌شناختی رید تا کجاست؟» و «تبیین رید از منشاء خطای اخلاقی چیست؟» سپس ...

این نوشتار از نقش نیت در ارزش فعل اخلاقی سخن می‌گوید. نویسنده در آغاز به طرح چند پرسش راجع به نقش نیت می‌پردازد: 1- آیا نیت در ارزش‌دهی به فعل نقش دارد یا خیر؟ 2- بر فرض که نقش داشته باشد، آیا این نقش در ارزش فعل است یا فاعل یا هر دو؟ 3- اگر در ارزش فعل نقش داشته باشد، چگونه با نظریه حسن و قبح ذاتی فعل که مورد قبول عدلیه است، سازگار می‌شود؟ در راستای پرسش‌های فوق، نویسنده نخست به تعریف نیت می‌پ...

                                              در این مقاله سعی شده است با روش توصیفی ـ تحلیلی دیدگاه قاضی عبدالجبار در مورد مناقشه معرفتی ذهنیت‎گرایی در سه حیطه متافیزیکی (هویات‌ خارجی)، ارزش‌های اخلاقی و ارزش‌های زیباشناختی بیان شود. هرچند تا کنون پژوهش‎‏هایی درباره عینیت یا ذهنیت ارزش‎های اخلاقی از دیدگاه عبدالجبار انجام شده، اما کار مستقلی که به بررسی ذهنیت‎گرایی در هر سه حیطه پرداخته باشد،...

حل نزاع‌ها و تعارض‌های اخلاقی از اهداف هر نظریه اخلاقی است که به‌نوعی بر وجود عناصر مطلق در احکام اخلاقی اصرار می‌ورزد. نظریه‌های وظیفه‌گرایانه در اخلاق از آن‌رو که به وجود احکام مطلق و وظایف مستقل از فاعل اصرار دارند بیش از دیگر نظریه‌ها درپی حل چنین نزاع‌هایی هستند. سنت‌های مختلف فلسفی اعم از قاره‌ای و تحلیلی با روش‌های خاص خود به دنبال حل این معضل هستند. موریس ماندلباوم فیلسوف تحلیلی امریکای...