«علم جدید» ویکو به­عنوان اولین صورت تمام­عیار شناخت تجددی که درضمن وظیفه علم، تجدد و تحولات آن را نیز بر عهده دارد، مقدم بر «علم جامعه­شناسی» و برخلاف آن دارای بنیان­های دینی قدرتمندی است. برجسته ترین نمود دینی این علم در بحث «مشیّت الهی» است. این مقاله به بررسی جهت­گیری­های تفسیری اصلی اختصاص دارد که پیرامون بحث «مشیّت الهی» ویکو می باشد و نشان می دهد که تاکنون سه سنت تفسیری قابل شناسایی است: نخ...

قضا شعبه ای از ولایت است که از نظر ارزش و مکانت والاترین و از جهت مسئولیت خطیرترین آن محسوب می گردد. صحت ولایات به صورت عام مشروط به تحقق غایات آن، یعنی تحقق مصالح و درء مفاسد است نگاه اسلام با قاضی صرفاً به عنوان یک موظف و مستخدمی نیست که مطابق با روشهای خاصی عمل می کند بلکه او را به عنوان امین و مجری عدالت که سلوک و رفتارش قایم به تقوی وخلق عالی است ، ملاحظه می کند به عبارت دیگر اصل در قضا اج...

پیچیدگی های جامعه موجب شده که عمل به ظاهر برخی از احکام شریعت میّسر نباشد، بلکه عمل به ظاهر احکام، کارآیی و کارآمدی فقه در گستره اداره نظام سیاسی را زیر سؤال ببرد، از این روی فقیهان در راستای بازخوانی آموزه های شریعت، مؤلفه مصلحت را مد نظر قرار داده اند؛ اما استفاده از مصلحت در مکاتب مادّی در ذیل استفاده ابزاری از این عنصر جای گرفته و استفاده نابجا از آن در فقه برخی نحله ها، به دور شدن از اهداف و...

در این جستار آثار دینداری از دیدگاه جیمز بحث شده، جیمز ثمرات دین را به طور کلی تحت عنوان «قداست» با ویژگی‌های زهد، قوت قلب، خلوص و مهرورزی مشخص می‌کند. در این مقاله آثار دینداری از منظر جیمز در شش بخش معنوی، اخلاقی، معرفتی، عاطفی - هیجانی، سلامت و بهداشت روانی و بالاخره انسجام شخصیت و یکپارچگی هویت بررسی شده است. ملاحظات پایانی این جستار در محورهای جذابیت بحث آثار دینداری، نقد مبنای پراگماتیسم ...

یکی از پرسشهای عمومی مربوط به افعال الهی آن است که آیا اعمال خداوند دارای غرض و غایت است یا آن که افعال او بدون هیچ غایت خاصی انجام می‌پذیرد. بحث غایت و علل غایی ارتباط وثیقی با مساله حکمت الهی دارد و از افضل مباحث حکمت به شمار می‌رود؛ زیرا با ابطال غایات و انکار علیت غایی در دایره وجود، تعطیل عالم از یک فاعل الهی و بلکه اصلاً تعطیل از هرگونه فاعلی در عالم لازم می‌آید. از اینروست که برخی از حکما...

راه‌های تعدی از نص، بررسی علیت و ملاکات احکام و سازوکارهای کشف مقاصد شریعت، گفتمانی است برای پویایی شریعت که با دگرگونی موضوعات و تغییر در احوال و شرایط اجتماعی، چگونگی تغییرات در احکام را مشخص می‌کند. البته فهم‌پذیری غایات احکام، هرچند سبب بالندگی فقه است، ولی بدون ضابطه نیست. نوشتار حاضر، با بررسی نظرهای فقهای شیعه، ضمن تبیین مقاصد شریعت و ادلۀ اثبات مقاصد با ادلۀ نقلی و عقلی، روش‌های کشف مقا...

مؤلفه‏هایی چون قدرت، امنیت و آزادی به عنوان غایات حاکمیت سیاسی که در اندیشه برخی از متفکران قدیم و جدید مطرح گردیده، به نحوی در مفهوم عدالت محقق نراقی گنجانده شده است. به نظر ایشان قدرت سیاسی صرفا نقش ابزاری را برای اجرای عدالت بر عهده دارد. امنیت نیز به عنوان کار ویژه اساسی حکومت در پرتو عدالت اجتماعی مورد تأکید قرار می‏گیرد و بالأخره برابری فرصت‏ها و امکانات اجتماعی برای کلیه شهروندان و افراد...

قضا شعبه ای از ولایت است که از نظر ارزش و مکانت والاترین و از جهت مسئولیت خطیرترین آن محسوب می گردد. صحت ولایات به صورت عام مشروط به تحقق غایات آن، یعنی تحقق مصالح و درء مفاسد است نگاه اسلام با قاضی صرفاً به عنوان یک موظف و مستخدمی نیست که مطابق با روشهای خاصی عمل می کند بلکه او را به عنوان امین و مجری عدالت که سلوک و رفتارش قایم به تقوی وخلق عالی است ، ملاحظه می کند به عبارت دیگر اصل در قضا اجر...

سپهر عام رسانه های جمعی مدرن همه پدیده ها و عناصر فرهنگی از جمله دین را به گونه های مختلفی پوشش داده است. اقتضائات رسانه ای و نوع رویکرد و عملکرد این رسانه همواره مجال بحث از قابلیت و ظرفیت آن برای چنین رسالتی را فراهم نموده است. درحقیقت تعامل دین و رسانه سوالات و مباحث مهمی را به میان کشیده و دین پژوهان و رسانه پژوهان را به عرصه های مطالعاتی جدیدی سوق داده است. از جمله این مباحث در خصوص امکان ...

پیچیدگی‌های جامعه موجب شده که عمل به ظاهر برخی از احکام شریعت میّسر نباشد، بلکه عمل به ظاهر احکام، کارآیی و کارآمدی فقه در گستره اداره نظام سیاسی را زیر سؤال ببرد، از این روی فقیهان در راستای بازخوانی آموزه‌های شریعت، مؤلفه مصلحت را مد نظر قرار داده‌اند؛ اما استفاده از مصلحت در مکاتب مادّی در ذیل استفاده ابزاری از این عنصر جای گرفته و استفاده نابجا از آن در فقه برخی نحله‌ها، به دور شدن از اهداف و...