مساجد در طول تاریخ از شاخص ترین نمونه های معماری اسلامی بوده اند؛ آن ها نشانه هایی شهری هستند که به عنوان مِفصل، نقشی اساسی در ارتباطات میان عناصر شهری بازی می کنند. نگاه به اجزای تشکیل دهنده و فضاسازی مساجد و بررسی عوامل شکل گیری ساختاری، جایگاه هر فضا و نقشی که در ارتباط با دیگر فضاها دارد، رهیافتی برای دستیابی به تأثیر حکمت معماری اسلامی در شکل دهی شاکلۀ بنای مساجد فراهم خواهد آورد. از این جه...

زمینه و هدف: مسئولان انتظامی بیشتر به دنبال آن هستند که با استفاده از روش های غیر کیفری و با اتخاذ سیاست ها و برنامه های پیشگیرانه، زمینه های جرایم در جامعه را از بین ببرند. یکی از کانون های مهم پیشگیری که در این زمینه می تواند نقش اساسی در جامعه اسلامی داشته باشد، مساجد هستند. این مقاله با هدف بررسی عملکرد فرهنگی و اجتماعی مساجد در پیشگیری از جرایم جوانان با سه فرضیه تدوین شد. روش شناسی: برای ...

بیان مساله: مسجد در جایگاه یکی از مهم‌ترین ارکان هویت شهر اسلامی، در صدر اسلام، به‌عنوان اولین نهاد اجتماعی دارای کارکردهای چندی بود؛ به‌گونه‌ای که افزون بر مهم‌ترین کارکرد آن (عبادت)، فعالیت‌های‌ آموزشی، نظامی و اجتماعی نیز در آن جریان داشت. یکی از وجوه روابط زنده و تعاملات پویای مسجد در گذشته، ویژگی‌های فضایی معماری و نوع روابط فضایی آن بوده است که متأسفانه مشاهدات در اکثریت مساجد امروزی حاکی...

معماری پایدار ایرانی اسلامی همیشه بر زیبایی تاکید داشته است و ایرانیان سعی کرده‌اند در معماری بناهای فاخر ماندگار خویش معانی و مفاهیم اصولی را با توجه به اندیشه‌های اسلامی متبلور نمایند. مجریان ساخت و طراحان معماری مساجد ایرانی چه در گذشته و چه در زمان حال همواره سعی داشته‌اند که در کنار ساختار سازه‌ای و کالبد ظاهری آن مساجد به عنوان یک مکان اجتماعی و برآورنده نیازهای روزمره گروه‌های اجتماعی، ب...

چکیده چگونگی پیدایش هندسۀ مسجد چهارایوانی گنبددار یا مسجد ایرانی در هاله ای از ابهام است و گونه شناسی متداول مساجد ایران برمبنای شمار ایوان ها نیز از این ابهام نمی کاهد. هندسه، جان مایۀ هر نوع معماری است که با تعریف و تحدید آن، درک کالبدهای گونه گون آن نوع را آسان تر می کند. بنابراین برای شناخت شکل ایرانی مسجد، بهتر است از چیستی سرچشمه های هندسی و چگونگی فرآیند پیدایش هندسۀ آن نیز پرسید. مقاله ...

حماسه شاید قدیمی‏ترین گونه روایی نباشد، اما به‏یقین، مسلط‏ترین گونه در تمام دوره‏های باستان و سده‏های میانی بوده است. حماسه و اسطوره در تمام فرهنگ‏ها و خرده‏فرهنگ‏ها، چه به صورت شفاهی و چه به صورت نوشتاری، دیده می‏شود. حماسه‏ از اسطوره تغذیه می‏کند و در بعضی فرهنگ‏ها ادامه آن است. ادبیات جهان سرشار از عناصر حماسی- اسطوره‏ای است. این عناصر در دو اثر برجسته در ادبیات ایران و آلمان، شاهنامه و سرود...

اعداد و تقسیمات هندسی مشخص، به دلیل جذابیت قاعده های نهفته در آنها همواره مورد توجه پیشینیان بوده اند. اما در معماری ساختمان های اخیر بعد از دوره پهلوی اول تا به امروز، به تناسبات و روابط اعداد کمتر توجه شده است و بهره گیری از سیستم دقیق تناسبات به عنوان اصلی بازتولیدشدنی برای دستیابی به زیبایی، مطرح نمی شود. ازاین رو، نگارندگان این تحقیق برآن شدند تا به بررسی توصیفی- تحلیلی تناسبات در حیاط مسا...

مسجد اعظم در غرب و بلا فصل مجموعه حرم حضرت معصومه در زمینی مثلثی شکل قرار دارد. و به دستور آیت الله بروجردی و توسط حسین لرزاده ساخته شده است. فرضیه این پژوهش آن است که «معماری مسجد اعظم قم در عین نوآوری، از ساختار کلی مساجد ایرانی پیروی کرده و همچنین در ترکیب و همجواری با معماری حرم حضرت معصومه تاثیر و تاثرات متقابل داشته و همنشستی معناداری بین معماری آن دو دیده می شود». به این منظور ابتدا، س...

نقوش و تزیینات در هنر ملل مختلف، گاه به‌صورت پیچیده، پرکار و ظریف و گاه ساده و کم‌کار، با کیفیت، کمیت و مصالح مختلف، در ترکیب‌بندی‌های متفاوت ارائه می‌شود که در قالب نقوش حیوانی، انسانی، گیاهی، هندسی، تجریدی و خطوط تزیینی قابل بررسی است. در دوران اسلامی نقوش تزیینی و ترکیب‌بندی آن‌ها جایگاه ویژه‌ای یافته و به‌جهت منع تصاویر انسان و حیوان، نقوش هندسی و گیاهی، رشد و تنوع چشمگیری داشته‌اند، که در ...

سؤال اصلی مقاله این است که الگوی پراکندگی، ساخت و تزیین بناهای دوران سلجوقی چگونه است؟ بدین منظور، داده‌های اولیه با روش میدانی و کتابخانه‌ای گردآوری و طبقه‌بندی شده و شهرها، روستاها و شواهد معماری برخوار در دوره‌ی سلجوقیان معرفی شده است. سپس عناصر معماری و کارکرد آثار با مطالعه نقشه‌ی‌ بناها معرفی شده و بر پایه‌ی مقایسه‌ای تطبیقی، الگوی حاکم بر ساخت و تزیین آنها تبیین شده است. پس از آن، با است...