از آنجا که قرآن کریم، کتاب الهی مسلمانان، حاوی قواعد و قوانین الهی برای تامین سعادت بشری است، که غایت هر جامعه و نظام سیاسی اسلامی نیر می باشد، مبانی و اصول علوم انسانی بر مبنای اندیشه اسلامی را باید در آیات قرآنی جستجو کرد، بخصوص در علوم سیاسی که تدبیر امور جامعه انسانی را بر عهده دارد. برای ورود عالمان و دانشوران سیاسی در محضر قرآن و تدبر در آیات الهی، اولین قدم، آشنایی دقیق و فهم مراد و معنا...

مقاله حاضر در صدد تبیین نظریه «اِشراف دین بر سیاست» از دیدگاه مهندس مهدی بازرگان است. وی دین را حاکم بر سیاست می داند و بر این باور است که هدف اصلی دین، «خدا و آخرت» می باشد و مسائل سیاسی جنبه دنیایی و فرعی دارند؛ از این رو بر اساس حکم عقل لازم است دنیا را بر طبق اصول توحیدی و بر پایه هدف غایی دین، سامان داد. بنابر نظریه بازرگان، دین بر سیاست اشراف کلی داشته، آن را جهت می دهد ولی وارد جزئیات آن ...

سابقه و هدف: نماز یکی از ارکان مهم دین اسلام و رمز پیوند انسان با خالق هستی است و ارتباط مستمر انسان با خدا را تضمین می کند و پای بندی به این فریضه الهی معیار سنجش ایمان و ملاک شناخت پرهیزگاران است. دانشجویان نقش مهمی در آینده کشور و رهبری سایر اقشار جامعه در هدایت به سمت کمال و اهداف کشور دارند. هدف این تحقیق بررسی میزان پای بندی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی سمنان نسبت به نماز می باشد. مواد و ...

«ایران اسلامی»، به معنیِ خاصی که در این مقاله آمده، می‌تواند بانی تحول در جامعه‌شناسی از «حیث موضوعی» و در علوم انسانی از «حیث معرفتی» باشد. تحولِ موضوعی در جامعه‌شناسی، ناظر به حوزه‌هایی نظیر جامعه‌شناسی انقلاب، جامعه‌شناسی دین، جامعه‌شناسی توسعه، جامعه‌شناسی سیاسی و مسائل و آسیب‌های اجتماعی است. اما تحولِ معرفتی در علوم انسانی به موضع و راه‌حلی برمی‌‌گردد که در قبال معضلِ «بی‌طرفی در معرفت» اتخاذ...

سکولاریزم حذف دین از عرصه های سیاسی ،  اجتماعی ، اقتصادی و علمی است ؛ به عبارت دیگر تهی ساختن حیات اجتماعی انسان از دین و نشانه های آن را سکولاریزم گویند . استفادۀ ابزاری از دین در قرون وسطی ، تفسیر کتاب مقدس بر اساس یافته های علوم تجربی ، اختلافات شدید فرقه ای در مسیحیت که سبب جنگهای طولانی و خونین گردید و نیز اعتماد بیش از حد انسان به خویشتن که بر اثر پیشرفت دانش تجربی پیش آمد زمینه های حذف د...

اگر هویت ایرانی را به موجودی زنده تشبیه کنیم، بی شک درجه حیات و پویایی این موجود زنده بستگی تام دارد به پالایش شرایط موجود، گزینش عناصر قابل جذب و تنظیم یک رابطه مناسب بین عناصر هویت ساز ایرانی و شرایط پیش آمده جهانی. و قطعاً اتخاذ هرگونه تدبیر برای پایایی این موجود زنده به این معناست که باید هویت ایرانی را با تأکید بر تداوم (حفظ عناصر سازنده) و تغییر (هم سویی با تحولات جهانی)، بازتولید کرد. هر ...

«ایران اسلامی»، به معنیِ خاصی که در این مقاله آمده، می تواند بانی تحول در جامعه شناسی از «حیث موضوعی» و در علوم انسانی از «حیث معرفتی» باشد. تحولِ موضوعی در جامعه شناسی، ناظر به حوزه هایی نظیر جامعه شناسی انقلاب، جامعه شناسی دین، جامعه شناسی توسعه، جامعه شناسی سیاسی و مسائل و آسیب های اجتماعی است. اما تحولِ معرفتی در علوم انسانی به موضع و راه حلی برمی گردد که در قبال معضلِ «بی طرفی در معرفت» اتخاذ ...

کشمکش میان عقل و دین در تاریخ میانۀ ایران، جریانی دامنه‌دار و متأثر از انباشته‌های علمی و فکری مسلمانان در قرون نخستین اسلامی است. عقل و دین صرف‌نظر از اشتراکاتشان، عمدتاً دو نیروی متخالف شناخته می‌شوند؛ به‌طوری‌که استقرار و تداوم یکی از آ‌نها معمولاً اسباب ضعف و رکود دیگری را رقم می‌زند. علوم عقلی و علوم دینی، هرکدام تحت شرایط تاریخی خاصّ خود رو به ‌رشد یا ضعف بوده‌اند. از نقطۀ آغازین اسلام و است...

اخوان الصفا و خلان الوفاء گروهی از فلاسفة مسلمان دارای آرمان ها و دیدگاه های علمی، دینی و سیاسی اند. معرف شناسی آنان مبتنی بر فلسفة یونانی و مبانی دین اسلام است. به عقیدة آنان، یکی از عوامل اصلاح نظام فکری و اجتماعی به کارگیری فلسفة یونانی است. از لحاظ سیاسی، با توجه به انحطاط، فساد و عدم تمرکز سیاسی در دستگاه خلافت عباسی یا تجزیة امپراتوری اسلامی، در مخالفت با آن حکومت و مترصد بنیاد نهادن نظام...

توسعه­ی علوم انسانی و به­طور اخص توسعه­ی علوم اجتماعی پروژه‌ای است که اولین قدم آن پرداختن به مفاهیم بنیادی و تعاریف و تعابیر موجود از آن­هاست. ما در این مقاله با مطالعه­ی دقیق و مقایسه‌ای تعاریف و تعابیر مختلف از مفهوم «هویت ملی» میان متفکران و اندیشمندان متأخّر ایرانی، به یک دسته‌بندی جامعه‌شناختی از این تعاریف می‌رسیم که می‌توان از آن در تحقیقات آتی مرتبط با مفهوم «هویت ملی» بهره برد. در...