هدف این پژوهش بررسی عقلانیت سیاستگذاری عمومی در ایران است. چراکه سیاستگذاری در ایران، ضمن موفقیت در برخی عرصه ها، برخی دیگر از عرصه های جامعه را با بحران مواجه ساخته است؛ یعنی شهروندان باسیاست های روبه رو هستند که برخلاف آنچه در مرحله تقنین وعده داده شده است؛ عملیاتی و کاربست پیداکرده است. پژوهش حاضر با در نظر گرفتن محذورات سیاست ها در مرحله اجرا در پی پاسخ به این سؤال اصلی است؛ چگونه می توان ب...

چکیده: فلسفه ی معاصر آکنده از مباحثات و نظریات گوناگون درباره ی عقلانیت است، اما چیستی و مفهوم کلی عقلانیت، هم چنان مبهم است. بدون مشخصه سازیِ عمومیِ عقلانیت، دستیابی به معیاری کلی برای داوری بین تبیین های متعدد دشوار است. مقاله ی "مفاهیم مختلف عقلانیت" در چارچوبی فرامعرفت شناسانه، با هدف ابهام زدایی از مفهوم مرکزی دعاوی عقلانیت که تمایل به ایجاز دارند، نگاشته شده است. ریچارد فولی، نویسنده ی مقا...

مهدی رسول فینی-دکتر عبدالرحمن حسنی فر عقلانیت در معنای حاصل مصدری، امری فرهنگی است که می تواند اشکال متعدد داشته باشد. در جامعه اسلامی لازم است  به قرآن کریم به عنوان منبعی اصلی در تدوین چهارچوب های چنین عقلانیتی در حوزه های مختلف از جمله حوزه سیاست توجه شود.  در این تحقیق،  برای  استنطاق از آیات قرآن در  ترسیم مبانی و چهارچوب های عقلانیت سیاسی، روش پیشنهادی در  کتاب «روش تحقیق موضوعی در قرآن ک...

این جستار به تحلیل مفهوم تفسیر حقوقی می پردازد. اشاره شده است که تفسیر دارای دو معنای عام و خاص است. تفسیر در معنای عام عبارت از نظریه فهم است و این فهم هم طبیعت و جهان را شامل می شود و هم کشش های انسانی را در برمی گیرد. چشم انداز مذکور به این دیدگاه می انجامد که فهم موضوع همواره به کمک یک نظریه صورت می گیرد. به این تعبیر که ما به موجب یک دیدگاه یا لااقل در یک چشم انداز ویژه با موضوع شناخت مواج...

در عرصه ی اندیشه بحث رویارویی مکاتب بشری و الهی از جمله مسائل مهم می باشد در این راستا پژوهش ذیل سعی دارد به بیان کیفیت ارتباط اومانیسم با اسلام که هردو پیروان بسیاری دارند، بپردازد و اصول همگن و ناهمگن آن ها را بررسی نماید. از جمله مباحث مهم این دو رویکرد بررسی موقعیت انسان و توانایی هایش از جمله عقل است. اومانیسم سکولار که قسیم اومانیسم دینی و دین اومانیستی است این تأکید را تا حد حذف خدا و جا...

تخیّل یکی از بنیادی ترین عناصر زیبایی شناسی است که در هنرهای تصویری و کلامی بسیاری به آن پرداخته اند. مفهوم پیچیدۀ تخیّل در عرصۀ علوم انسانی هم معنایی ویژه یافته است؛ چنان که در حوزۀ شناخت شناسی عرفان، نقش تخیّل به عنوان یک «تجربۀ انسانی ـ فراعقلانی»، در حوزۀ شناخت ادیان به عنوان «تجربۀ دینی»، در روانشناسی شناختی به عنوان اصلی ترین کارکرد در تشکیل «خود فردی» انسان و در مطالعاتِ اسطوره شناختی به عنو...

تحقیق حاضر، مطالعه‌ای اسنادی است که به ارزیابی انتقادی دو نظریه «انتخاب عقلانی» و «بازار دینی» در جامعه‌شناسی دین و نسبت اسلام با این نظریات می‌پردازد. نظریه انتخاب عقلانی، متأثر از طیف وسیعی از مباحث فلسفی، اقتصادی، مطالعات رفتاری و جامعه‌شناختی است که رفتار کنشگران اجتماعی را مبتنی بر رویکرد عقلانی هزینه ـ فایده تبیین می‌کنند. از سوی دیگر، نظریه بازار دینی با تکیه بر اصل آزادی انتخاب، شرایط م...

اندیشمندان لیبرال مدعی هستند درنقد هیچ محدودیتی را قائل نیستند زیرا هر محدودیتی در این زمینه به معنی محدود کردن آزادی بیان به عنوان یکی از مهمترین مصادیق آزادی است. بر این اساس، در یک گقتمان لیبرال،از توهین به پیامبران الهی،به عنوان یکی از مصادیق آزادی بیان دفاع می شود. موضوع محوری کتاب « آیا نقد سکولار است؟» همین است. این کتاب در واقع شامل دو مقاله اصلی است که توسط دو نفر از نویسندگان مسلمان، ...

مسئلة عقلانیت علم، نیازمند بستری برای طرح چیستی عقلانیت است تا در چهارچوب مفهومی از عقلانیت، بتوان چگونگی عقلانیت ماجرای علم را به تصویر کشید. نگارنده در این مقاله تلاش می‌کند تا با استفاده از مفهوم عقلانیت هدف ـ وسیله نشان دهد که چگونه می‌توان چنین بستری را فراهم آورد. برای این کار می‌بایست علم را به‌ عنوان یک فرایند در نظر بگیریم که در آن با مفروض گرفتن اهدافی، می‌توان عقلانیت دست‌یابی به این...

سخن گفتن از مفاهیمی چون عقل و عقلانیت مانند بسیاری از مفاهیم دیگر ما را به وادی اختلاف­نظرهای اساسی که گاهی به تشتت منجر می­شوند می­کشاند. چنان­که مفهوم عقلانیت در اثر گذشت زمان، به­عنوان مفهومی تاریخی تلقی گردیده و تعابیر گوناگونی در مورد آن مطرح شده است و در بسیاری از سطوح به­کارگیری مفهوم عقلانیت توأم با گمراهی و ابهام در فهم معنی و مصداق آن بوده است. از سویی نکته قابل توجه این است که تعلیم ...