بسیاری از محققان از جمله مشایخ صوفیه در طول تاریخ، تعاریف متعددی از عرفان و تصوف ارائه کرده‌اند. نخستین تعریف از آنِ معروف کرخی (وفات: 200 هـ. ق) می‌باشد. نیکلسون در پیدایش و سیر تصوف 78 تعریف از تصوف، ذکر کرده است که البته این تعاریف تنها از سه کتابِ (تذکره الاولیاء، رساله قشیریه و نفحات الانس) برگرفته شده‌اند و هیچ کدام آن طور که باید جامع و مانع نیستند. به نظر می‌رسد در این میان، دکتر شفیعی کد...

تجربه های دینی و عرفانی در میان عرفا، چه در ادیان ابراهیمی و چه در ادیان غیر ابراهیمی به صورت مقوله ای بحث برانگیز همواره مطرح بوده است. تجربه دینی معمولا زمینه ساز تجربه عرفانی است و دینداری اصلی ترین مسیر رسیدن به عرفان است. در این میان نقش عرفایی مانند فخرالدین عراقی که تجارب عرفانی قابل توجهی را لمس کرده و در اشعارش انوار الهی به صورت کلماتی از جنس عرفان و دل به ظهور و بروز رسیده، بسیار چشم...

 حافظ غزلسرای بنامی است که تاریخ، نام پر آوازه­اش را نه تنها در جرگه­ی شاعران، که در صدر کارنامه­ی عرفان جهان ثبت کرده است. غزلیات او شرح ایام و لیالی عمری است که در مکاشفه­ی محبوب و سیر خرابات عرفان گذشته است. پس می­توان گفت او را عارفی، کامل، نه غزل‌سرایی مشهور، و عارف مسلک باشد. وی از مجموعه گران­بهای میراث تجربه­های عارفانه به خوبی بهره گرفته و به ظریف ترین شکل ممکن آن­ها را در اشعار غنایی ...

جریان عرفان، جنبة شاخصی از معنویت اسلام است که در عرصه‌های گوناگون فرهنگی، هنری، ادبی و... فرصت رشد و نمو یافته است. یکی از بارزترین عرصه‌های رشد این جریان مربوط به بناهای مذهبی به‌ویژه مقابر است که پس از مساجد بیشترین و مهم‌ترین حجم بناهای بازمانده از معماری ایران دوران اسلامی ‌را به خود اختصاص داده است. مقابر شیوخ و بزرگان متصوفه گونه‌ای از مقابر دوران اسلامی ‌است که معمولاً به‌وسیله مریدان در...

بیش از ١٢٠٠ سال از ظهور و پیدائی تصوف و عرفان و ادبیات آن گذرد . در این مدت ، سوالی که همیثه مطرح بوده و در این مقاله نیز نویسنده در جست و جوی پاسخ آنست اینکه ، آیا این مقوله آسمانی است، نورانی، ربانی، وحیانی و در یک جمله حقیقی و ماندگار است یا آنکه برای دستیابی به پاسخ این سوال ابتدا نظر بزرگان اهل عرفان بعد  علما، اهل سنت و تشیع و سرانجام محققان معاصر طرح و مورد ارزیابی واقع شده ، آنگاه نویسن...

یکی از مباحث عمده مربوط به دین در جهان معاصر، بحث از تجربه دینی و عرفانی و تجربه هنری و کمّ و کیف زبان گزارش آن تجارب بوده است. در اغلب این نوشته‌ها، به نقاط مشترک و مشابه پرداخته شده و از تفاوتها کمتر سخن به میان آمده است و همین مسأله به این باور دامن زده است که این حالات و تجارب حاصل آنها (در عرصه دین و عرفان و هنر) از یک جنس هستند. در این مقاله، ضمن اشاره به مفاهیم و تعاریف تجربه‌های دینی و ع...

طبیعت و مظاهر آن، از دیرباز در آثار ادبی و هنری، ظهور و حضوری گرم و پرنشاط داشته است، و از روزگاران قدیم مورد توجه شاعران فارسی زبان و عرب زبان بوده است. در شعر معاصر فارسی و عربی مضامین مشترک فراوانی در ادب دو شاعر نامدار، سپهری و جبران خلیل جبران مشاهده شده است. مقاله حاضر سعی بر آن دارد تا به روش کتابخانه‌ای و شیوه توصیفی- تحلیلی، به بررسی علل و اسباب وجود...

در فرهنگ ایران باستان بر این نمته تاکید شده که باید از غم خوردن پرهیز نمود. ایرانیان برای زدودن زنگار غم از چهره زندگی چاره اندیشی های کرده بودند، از جمله اینکه در طول سال به مناسبت های مختلف جشن هایی برپا می کردند و در آن کوچک و بزرگ و عرف و عامی به عیش می نشستند و به رثص برمی جشتند. گویا آنان به این راز پی برده بودند که « خنده بر هر درد بی درمان دواست». اگر چه عرفان اسلامی برخی از آیین ها و ا...

در رساله حاضر سعی شد به تأثیر عرفان اسلامی بر گرافیک معاصر ایران پرداخته شود، چراکه مسأله ی عرفان در سال های اخیر و به خصوص بعد از انقلاب اسلامی بیشتر مطرح شد. از آن جایی که عرفان ما ریشه ی عمیقی در اسلام دارد، تلاش در جهت یافتن میزان تأثیرات عرفان اسلامی را در هنر معاصر و بالاخص گرافیک شد. به جهت زندگی در یک جامعه اسلامی و سعی در برقراری ارتباط میان زندگی و دینمان و ارتباط عمیق هنر اسلامی با ع...