در کتاب اسفار می توان بیش از 1100 آیه از آیات قرآن و 250 حدیث از احادیث منسوب به نبی اکرم صلی الله علیه و آله، اهل البیت علیهم السلام و صحابه یافت. هر چند که صدرا به اندیش? فلسفی بیشتر شناخته شده است، اما شرح ناتمام وی بر الکافی، شاهدی بر این است که او با حدیث و دیگر علوم مربوط با آن نیز آشنا بوده است. با وجود این، وی در انتخاب احادیث اسفار، در مسلک عرفانی بیشتر ظاهر شده؛ لذا بیش از دو سوم احاد...

چکیده: پیوند تصوف و تشیع، یکی از ویژگی‌های توسعه تشیع در سده‌های هشتم و نهم بود که مصادیق ادبی تأثیر تصوف در فرهنگ تشیع این دوره کمتر بررسی شده است. در این جستار، برای مشاهده این کیفیت، یک متن حماسی از سده نهم- دهم (شاهنامه اسدی) انتخاب شده است. پیوند دو عامل عرفان و مذهب در این اثر حماسی، متن را به نمونه گذار ژانر حماسه ملی به حماسه دینی تبدیل کرده است و از آن با عنوان «حماسه ملی- دینی» می‌توا...

شیخ علاء الدوله سمنانی از مشایخ بزرگ عرفان و تصوف ایران سده هشتم قمری، توانست با رویگردانی از جاه و مقام دربار ایلخانان مغول، به سیر و سلوک روی آورد و مروّج عرفان، تصوف و اخلاق زمانه خود شود. او با روحیه تسامح و تساهل، اعتقاد راسخ و عملی به تقریب، و تقارب و سازگاری مذهبی، زمینه ایجاد تقریب بین مذاهب اسلامی را فراهم ساخته است. نگاه احترام آمیز و بدون تعصب مذهبی نسبت به دو مذهب شیعه و سنی از وی‍ژگ...

هرچند زمینه شکل گیری طریقت های عرفانی در جهان اسلام، از حدود سده های چهارم و پنجم آغاز شده بود، صورت نهایی این طریقت ها به سدة هفتم و پس از آن برمی گردد. بیشتر این طریقت­ها، سلسله خود را از طریق امامان شیعه و به ویژه امام رضاعلیه السلام تا امیرالمؤمنین علی علیه السلام به رسول خدا(ص) می رسانند. حال، این پرسش مطرح می­شود که چه تصویری از امامان و به ویژه امام کاظم علیه السلام در زهد و عرفان اسلامی...

پژوهش حاضر با هدف شناسایی اخلاق و عرفان و نسبت میان این دو، از دیدگاه مرحوم ملکی تبریزی، تدوین شده است. عرفان، در اسلام، علمی است که درباره ی مطلق هستی بحث می کند؛ البته در حکمت نظری و کلام نیز، در مورد علم به حقیقت هستی، بحث می شود؛ امّا در عرفان، از وصول انسان به پروردگار، تقرّبش به حق و حقیقت، تکامل انسان تا درجه ی یقین، رهایی او از هرگونه تقلید، و ترقّی او از علم و دانش به حقیقت، به مرتبه ...

نظرات و مواضعی که در مورد ابن عربی به عنوان متفکری تأثیرگذار ابراز شده است، از امور شایان توجه در تاریخ فکر شیعی است. علی رغم جایگاه خاص وی نزد برخی حکما و عرفای شیعه، دیگرانی نیز بوده اند که با وی به مخالفت برخاسته و عقایدش را نقد و نفی کرده اند. نسبت معنوی میان تشیع و جنبه های حکمی عرفان اسلامی، همچنین اظهار محبت و علاقه ای که در تألیفات ابن عربی به ائمه و اولیای شیعی (ع) دیده می شود، می توان...

ای تحقیق برآن است تا در گام نخست ثابت کند که ابتنای عرفان بر مشاهده و مکاشفه منجر به بی نیازی آن از احادیث نخواهد شد. از آن پس با نقد سنجه و معیار ارزیابی روایات عرفانی، یعنی علم الحدیث متعارف، زمینه را برای بنیان گذاری راهی برای اعتبار سنجی احادیث عرفانی با استفاده از مبانی معرفی فراهم آورد. در گام آخر رسالت این تحقیق آن است که با فراهم آوردن زمینه های اولیه مسیری برای پالایش آثار عرفانی و نیز...

اهمیت مسأله ی ولایت و اعتقادات درست بر کسی پوشیده نیست و بخاطر اهمیت فراوان همین مسأله، خداوند پیامبران را برای هدایت و اصلاح انسان فرستاد و این امر همواره مورد بحث و گفتگو بوده است چرا که همیشه در اثر انحرافات فکری، افراط، بدفهمی و عدم شناخت صحیح اختلافاتی پیش می آمد و در نتیجه فرقه ای انحرافی را تشکیل می دادند یکی از این فرقه ها؛ فرقه ی باطنیه بود که با تقطیع های نادرست از احادیثِ ائمه علیهم ا...

ملاّصدرا یکی از فیلسوفان بزرگ عصر صفوی است که صوفیان و دانشمندان صاحب قدرت این روزگار را در قالب آثار مختلف خود توصیف، ترسیم و نقد می کند. وی مانند بسیاری از حکما و فلاسفة شیعه در این دوره، مشربی ذوقی و صوفیانه اتّخاذ می نماید و در مقام دفاع از تصوّف و ردّ و انکار تشرّع خشک ظاهری و فقهای منسوب به حکومت برمی آید و با تلفیق و ترکیب متناسبی از براهین عقلی و کشف و شهودهای عرفانی موجد حکمت صدرایی و عرفان...