العوی در این مقاله، نقش نظریه انسجام و مناسبت را که از جمله رویکردهای تازه در مطالعات زبان شناختی متن است و بیشتر از طرف اسپربر و ویلسون نظریه پردازی شده، در متن قرآن بررسی می کند. انسجام، روابط صوری میان پاره های مختلف متن و مناسبت، روابط و ادات انسجامی را بررسی می کنند. به دیگر سخن، انسجام، رابطه میان واحدهای زبانی (پاره گفته ها و اجزای متن) است و نظریه مناسبت، رابطه ای است که نه فقط بر اساس ...

انسجام در قرآن از دیرباز مورد توجه اندیشمندان مسلمان و غیرمسلمان قرار داشته است. در مقابلِ نظریه برخی از شرق‌شناسان مبنی بر عدم برخورداری قرآن از نظم و انسجام، اندیشمندان اسلامی جهت ردّ این مسأله، با روش­های گوناگون به اثبات نظم در قرآن پرداخته­اند. کهن­ترین نظریه انسجام در قرآن متعلق به جرجانی است که به نظریه «نظم» معروف است. پس از جرجانی نیز شمار بسیاری از پژوهشگران و مفسران به اثبات این نظریه ...

در این تحقیق سعی شده است با استفاده از نظریه نقش گرای هلیدی در بخش انسجام ملاکی علمی برای بررسی پدیده انسجام در متن کتاب های درسی فارسی مقطع راهنمایی تحصیلی به دست داده شود. با توجه به اهمیت انسجام در تشکیل متن و همچنین اهمیت «متن» در آموزش و پرورش، عوامل انسجام در کتاب های فارسی مقطع راهنمایی تحصیلی بررسی می شود. اگر نشانه های انسجام در متنی کم باشد و یا بیش از اندازه طبیعی باشد، خواننده در در...

«تعریف» اصطلاحات و واژه ها بخش اساسی و جدایی ناپذیر کتاب درسی دانشگاهی است و منبعی است برای یادگیری. این جستار تلاشی است در جهت کاربرد مفاهیم زبان شناسی متن و نظریة نقش گرای هلیدی در توصیف «تعریف» که سنتاً با رویکردهای منطقی و فلسفی بررسی شده است. نگارندگان در پی آن هستند با آسیب شناسی نمونه ای از تعاریف مندرج در کتابهای درسی دانشگاهی، بابی را برای نقد و ارزیابی روشمند این مقوله بگشایند.این مقال...

یکی از محوری‌ترین عناصر داستان که طرح کلّی داستان بر اساس آن شکل می‌گیرد، پیرنگ است. در شناخت عناصر داستان، شناسایی عوامل مؤثّر بر انسجام پیرنگ و انطباق آن با عناصر داستانی اجتناب‌ناپذیر است. حیاتی‌ترین وجه پیرنگ، تحلیل شبکۀ علّی و معلولی در طول محور عمودی داستان است؛ به هر میزان که این شبکه در بافت داستان نفوذ داشته و پیشبرد داستان را بر عهده داشته باشد، طرح داستان از انسجام بیشتری برخوردار است. ...

در این نحقق سعی شده است تاثیر آگاهی خواننده از عناصر انسجام متن به طور همزمان با خواندن که در این پژوهش از آن به حس آگاهی متاکوهیسیو تعبیر شده است بر میزان موفقیت درک مطلب خواننده از متن های مختلف ( عمومی، علمب، ادبی ) در گستره سطوح مختلف توانش زبانی مورد پژوهش قرار بگیرد. تحلیل های واریانس انجام شده نشان داد که سطوح توانش زبانی آزمودنی ها اثر معنی داری داشت بر عملکرد آنها. نتایج آزمون t نشان د...

از مسائلی که در زبان‌شناسی متن‌بنیاد همواره مورد توجّه تحلیلگران متون مختلف قرار گرفته، انسجام (Cohesion) و هماهنگی انسجامی در متن است. در این پژوهش، بر اساس نسخة تکامل‌یافته از نظریة نظام‌مند هالیدی و حسن (1985م.)، و نیز مفهوم هماهنگی انسجامی که رقیه حسن در سال 1984میلادی مطرح نمود، عوامل انسجام در سورة علق و ترجمة آن از حداد عادل، به صورت گزینشی و استقرائی، به بوتة نقد و ارزیابی توصیفی‌ـ تحلیل...

در مقالة حاضر، با استفاده از نظریّة انسجامِ (Cohesion) متن هالیدی و حسن (1976م.) در زبانشناسی ساختگرا به تحلیل و بررسی کتاب نفثةالمصدور پرداخته شده است. بر اساس این نظریّه، یکی از ویژگی‌های متن، داشتن انسجام است. انسجام با عناصری در متن ایجاد می‌شود که این عناصر انسجام متن، به سه دستة «دستوری، واژگانی و پیوندی» تقسیم می‌شوند و در ارتباط میان جمله‌ها و پاره‌گفتارها نقش دارند. در این گفتار، عناصر و ...

مقالة حاضر می‌کوشد تا نشان دهد مجاز فراتر از جایگزینی صِرف واژه‏ها در انسجام متن نقش‏آفرینی می‏کند؛ بنابراین در این مقاله مجاز پدیده‏ای مفهومی و مربوط به شناخت و نه مربوط به زبان تلقی می‌شود. چرا که به باور ما مجاز با ایجاد تعامل بین سه گسترۀ شناخت‏شناسی، هستی‏شناسی و زبان‏شناسی، انسجام متنی را رقم می‏زند. این امر خاصِ زبان ادبی نیست، بلکه در زبان روزمره هم شاهد آن هستیم. برای اثبات چنین مدعایی ن...

«تعریف» اصطلاحات و واژه‌ها بخش اساسی و جدایی‌ناپذیر کتاب درسی دانشگاهی است و منبعی است برای یادگیری. این جستار تلاشی است در جهت کاربرد مفاهیم زبان‌شناسی متن و نظریة نقش‌گرای هلیدی در توصیف «تعریف» که سنتاً با رویکردهای منطقی و فلسفی بررسی شده است. نگارندگان در پی آن هستند با آسیب‌شناسی نمونه‌ای از تعاریف مندرج در کتابهای درسی دانشگاهی، بابی را برای نقد و ارزیابی روشمند این مقوله بگشایند.این مقال...