در این نوشتار ابتدا آیات و روایات مرتبط با شیوه نکوهیدۀ تفسیر به رأی مطرح شده، سپس با بیان برداشتهایی در این زمینه، این امر از دیدگاه مرحوم فیض کاشانی و برخی بزرگان بررسی شده است. فیض با تبیین مراد احادیث تفسیر به رأی و اخبار ضرب قرآن و نیز اخبار دالّ بر منع تفسیر به غیر نص، در رفع تعارض و تناقض ظاهری میان اخبار فوق با دیگر آیات و روایاتِ توصیه به تدبّر در قرآن و روایات عرضه احادیث و اخبار به قرآن...

مولانا حیوانات و حکایت‌های آن‌ها را برای بیان و تعلیم آموزه‌های اخلاقی، فلسفی و عرفانی هنرمندانه از دل شعر، تمثیل و رمز تصاویر زیبا و نغز می‌آفریند و کلام خود را در کمال زیبایی به نمایش می‌گذارد، و از کنایات، ضرب المثل‌ها و باورهای عامیانه مربوط به هر حیوان در بیان این آموزه‌ها استفاده می‌کند. بر همین اساس مقاله حاضر با عنوان بررسی تطبیقی دو حیوان عنکبوت و زنبور عسل در قرآن و «مثنوی» ر...

در این نوشتار ابتدا آیات و روایات مرتبط با شیوه نکوهیدۀ تفسیر به رأی مطرح شده، سپس با بیان برداشتهایی در این زمینه، این امر از دیدگاه مرحوم فیض کاشانی و برخی بزرگان بررسی شده است. فیض با تبیین مراد احادیث تفسیر به رأی و اخبار ضرب قرآن و نیز اخبار دالّ بر منع تفسیر به غیر نص، در رفع تعارض و تناقض ظاهری میان اخبار فوق با دیگر آیات و روایاتِ توصیه به تدبّر در قرآن و روایات عرضه احادیث و اخبار به قرآن...

چکیده ترجمه روان و روشن قرآن، مقدمه ورود به معارف قرآن است. به کمک ترجمه قرآن ،مراجعه به تفاسیر فارسی، شرح آیات و تفسیر اجمالی آن به آسانی درک می شود. . اقبال روز افزون به قرآن کریم در قالب اهتمام به ترجمه و مفاهیم آیات آن و عظمت و جاودانگی قرآن و نیز انطباق معارف آن با عقل و فطرت بشریایجاب می کند ترجمه قرآن در یک سبک و شیوه خلاصه نگردد ودر هر عصری با شیوه ای زیباتر و بیانی روزآمدتر و در عین ح...

قرآن‏ پژوهان از گذشته‏ های دور، به بحث دربارۀ منابع تفسیر قرآن کریم توجه ‏کرده ‏اند. قرآن کریم، روایات، تاریخ، عقل و دستاوردهای قطعی علوم از جملۀ این منابع‏ اند. در این مقاله، ابتدا به برخی مفاهیم بنیادین، همچون تفسیر، منبع و منابع تفسیری، اشارۀ گذرا می‏ کنیم. به‏ دنبالِ‏ آن، دربارۀ دلایل منبع بودن قرآن کریم بحث می‏کنیم. این دلایل عبارت ‏اند از تصریح آیات قرآن کریم، سیرۀ عقلا در محاوره و سنت و س...

طرح پرسشها و تأمّلاتی درباره روش تفسیر قرآن به قرآن است. نویسنده، نخست از محدودیتهای این روش هم در ناحیه نگاه متقابل آیات به یکدیگر و هم از لحاظ احاطه مفسّر سخن گفته، سپس پرسشهایی را در این زمینه مطرح کرده است. در ادامه از نقش عقل در روش تفسیر قرآن به قرآن پرسیده و این سؤال را مطرح کرده است که در صورت تعارض تأمل عقلی با ره آورد روش فوق چه باید کرد؟  در ادامه از جایگاه سنت و روایات در این روش سخن ...

واژۀ «ضرب» دارای معانی حقیقی و مجازی است. در قرآن و روایات و به تبع آن در متون فقهی، مسئلۀ «ضرب زوجه» به‌عنوان یکی از ابزارهای تنبیه زن ناشزه که وظایف شرعی و عرفی خود را انجام نمی‌دهد، مطرح شده است. سؤال آنست که آیا از معنای حقیقی «ضرب» به‌معنای «زدن و تنبیه بدنی» که نظر مشهور فقهاست، استفاده کنیم یا از یکی از معانی مجازی آن یعنی «اعراض»؟ بر اساس روش اجتهادی، بیان ادلۀ احکام، کتب لغت، اقوال و ا...

استاد در این گفتمان به مزایای شخصیتی علامه و روش تفسیری ایشان و کاستی های روش تفسیر قرآن به قرآن اشاره دارد.  از نظر استاد ویژگی ها و مزایای المیزان از شخصیت نویسنده و سبک به کار رفته در آن ریشه می گیرد. تبحر علامه در علوم عقلی و نقلی و توجه جدی ایشان به واژه شناسی، زمینه های تاریخی، مباحث اجتماعی، اخلاقی، اعتقادی، و...، تفکیک مباحث تفسیری از مباحث موضوعی، طرح مباحث عقلی و بررسی مسایل روایی، تف...

اصطلاح «سیاق» و استفاده از آن در علم تفسیر، در طول تاریخ تفسیر با رشد آرامی مواجه بوده است، ولی در تفسیر المیزان این مفهوم، رشد قابل توجهی پیدا کرده، به گونه ای که در هر سوره چندین بار مورد استفاده واقع شده است. در حقیقت سیاق به عنوان یکی از مهم ترین اصول و مبانی علامه طباطبایی در استفاده از روش تفسیر قرآن به قرآن است. با این حال در مواردی شاهد آن هستیم که مفسر با چشم پوشی از سیاق، آیه را به طو...