از منظر حکمای مشاء، قوه خیال، حالّ در روح بخاری است که امری مادی اما لطیف می باشد و به تبع، صور خیالی نیز امری مادی و منطبع در قسمتی از مغز هستند. سهروردی به خاطر وجود صور خیالی عظیم و با توجه به محال بودن انطباع کبیر در صغیر، این امر را نادرست می دانست و جایگاه صور خیالی را عالم مُثل مُعَلقه می داند، عالمی که بالاتر از عالم ماده و پایین تر از عالم عقول و مُثل افلاطونی است؛ اما از نظر او نیز قوه خیا...

بی شک، شاعر انقلاب در هر یک از زمینه های شعری به نوشتن و آفریدن گرایشی ذاتی داشته است و دیدش نسبت به انسان، جهان، مذهب، طبیعت و ... دگرگون گشته است. در شعر بیش از هر چیز، شاعر در پی حس کردن مفاهیم انتزاعی برای مخاطب است که در این روند از کارکردهای فراوانی بهره جسته است. مثلاً کارکرد رنگ یا تعبیرات و اصطلاحات جدیدی که با تعاملات فرهنگی نو پدید وارد شعر شده اند. در این راستا استفاده از صور خیال با...

جستار حاضر با ارائه پرسشی بنیادین در باب رمز و تمثیل، به جستجو و تبیین مبانی فلسفی رمز و نماد در حکمت متعالیه با روش توصیفی و تحلیلی پرداخته است و با طرح این فرضیه که رمز و تمثیل، ریشه در عالمَ مثال و عالم عقل داشته و از سوی دیگر، به پالایش درونی و خیالِ مهذّب هنرمند گره خورده است، منتهی به نتایجی شده که از مهم ترین آن ها می توان کارکرد خیال در تجسیمِ معانی و ترویحِ اجسام، نسبی بودن بیان نمادین، اشت...

تشبیه یکی از پایه های اساسی علم بیان است که به عنوان هسته اصلی، محوری و مرکزی اغلب خیال های شاعرانه، زبان خبر را به زبان هنر و ادب مبدّل می سازد. خلّاق المعانی ثانی -کلیم کاشانی- شاعر قرن یازدهم و از نمایندگان مشهور سبک هندی است که با استفاده از عنصر تشبیه، تصاویری مخیّل و بکر خلق کرده است. در این پژوهش توصیفی- تحلیلی، تشبیهات دیوان کلیم از نظر ارکان، ساختمان و شکل مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته اس...

خیال و تخیل به عنوان یکی از حواس باطنی نقش عمده ای در آفرینش اثر هنری دارد. آفرینش جهان ، تخیل الهی است . و انسان نیز از خالقش پیروی می کند، که این را تخیل مخلوق گویند. حکمای ایرانی ، همچون ابن سینا ، فارابی ، سهروردی و ملاصدرا ، هر کدام به گونه ای ، خیال را تبیین نموده اند . فلسفه اشراقی سهروردی در این باره ماخذ مناسب تری است . چگونگی ارتباط خیال ، عالم مثال و حقیقت با توجه به فلسفه نور شیخ اش...

سیاوش کسرایی شاعری متعهد است که حضور خود را از سال های 1336 با سرودن اشعار نو در بین شاعران دیگر اعلام کرد و نام خود را در ادب فارسی برای همیشه ماندگار ساخت. کسرایی بر خلاف بعضی از شاعران شناخته شده ی معاصر، چندان در پی خیال سازی و استفاده از صنایع لفظی و معنوی، در شعر خود نبوده است؛ عمده ی توجه او به مسائل سیاسی، اجتماعی، مشکلات و آرمان های مردم است.او می کوشد پیام دهنده ای باشد شاعرطبع که با...

صور خیال، ابزاری است که ادیب برای انتقال مفاهیم و تصورات خود به دیگران از آن بهره می گیرد. کاربرد این صور در کلام، زیبایی شایان توجهی داشته و کلام ساده و معمول را به درجه ی ظرافت و ماندگاری می رساند. استعاره یکی از مهم ترین صور خیال است که پیوندی نا گسستنی با دیگر فنون بیانی دارد؛ این فن از یک سو با تشبیه و از سوی دیگر با مجاز و کنایه مرتبط است. دید گاه های متفاوت ارباب فن در این زمینه، نشان م...

تشبیه و استعاره اصلی ترین عناصر صور خیال هستند که تمامی شاعران به انحای مختلف برای آفریدن تصاویر شعری از آن ها بهره جسته اند. سعدی، شاعر توانا و بلند آوازهی قرن هفتم، در به کارگیری این صور خیال و خلق تشبیهات هنری جایگاهی والا در شعر سبک عراقی دارد. او با استفاده از روش های نوسازی تشبیه مانند به کار بردن تشبیهات تفضیلی، مضمر، مشروط و ... تشبیهات هنری زیادی در اشعار خود به کار برده است. در این پ...

تشبیه و استعاره از اصول صور خیال در شعر است. به گونه ای که شاعران ادوار ادبی هر کدام به اندازه ی توانایی خویش با توجّه به شرایط فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، تاریخی و طبیعی زمان خود در خلق تصاویر شعری از این آرایه ها استفاده کرده اند. سنایی شاعر قرن ششم از بزرگ ترین سخنورانی است که برای نخستین بار تشبیهات و استعارات بدیع عرفانی را به صورت گسترده و منسجم در شعر پارسی وارد کرد تا جایی که هیچ شاعری قبل ...

بررسی و تحلیل صور خیال در دیوان جنید شیرازی به کوشش قاسمعلی امیری معین الدین جنید شیرازی از نویسندگان و شاعران بزرگ قرن هشتم می باشد که در شهر شیراز دیده به جهان گشود. از این صوفی نامدار به جز اثر ارزشمند شدالازار، دیوانی به یادگار مانده است که مشتمل بر6 قصیده و 99 غزل است. درباره ی چند و چون کار جنید شیرازی تا کنون پژوهش های چندانی؛ به ویژه در حوزه ی زیبایی شناسی شعر وی، صورت نپذیرفته ا...