منظومه علی نامه که هویت سراینده آن نامعلوم، ولی با تخلص «ربیع» شناخته می‌شود در ۴۸۲ ق سروده شده و کهن‌ترین منظومه شیعی است که به همت استاد شفیعی کدکنی با مقدمه‌ای عالمانه به جامعه علمی عرضه شده است. هرچند بیشتر پژوهشگران حوزه ادبیات فارسی آن را مورد توجه قرار داده‌اند، اما با توجه به محتوای این منظومه که شجاعت‌ها و دلاوری‌های امیرالمؤمنین× در دو جنگ جمل و صفین براساس روایات مورخ مشهور ابومخنف (...

انشعاب خوارج از سپاه امام (ع) در جنگ صفین پس از جریان تحکیم یک حرکت کاملاً سیاسی بود و این جریان یک توطئه حساب شده بر ضد آن حضرت بود. بنابراین، خوارج در ابتدای امر عقاید خاصی در مسائل اعتقادی و کلامی نداشتند، اما سختگیری­ها و لجاجت­ها و نادانی­های خوارج آنها را از جامعه مسلمین جدا کرد و این جدایی اولیه در طول سالیان متمادی انگیزه انشعاب­های متعدد درون گروهی در میان خوارج گردید و باعث شد که آنها ...

درحکمت249 از مجموعه حکمت های منسوب به امیرالمؤمنین علیه السلام تعبیری درباره ی امام حسن علیه السلام نقل شده است که نیازمند بررسی ودقت است.این حکمت امام حسن را به گونه ای معرفی کرده است که در هنگامه ی سختی و پیش آمدهای ناگوار نمی تواند مددکار ویاری رسان جبهه ی حق باشد.چنین گفتاری با جایگاه امامت درشیعه هماهنگی ندارد.در این مقاله مستندات این حکمت در منابع مختلف شناسایی شده و پس از توضیح مفردات آن...

دیدگاه‌های کم‌سابقه ابن­تیمیه در قرن هفتم، شخصیتی متعصب از وی و قرائتی متحجرانه از اسلام به نمایش گذاشت و باعث شد تا موجی از مخالفت دانشمندان فریقین خصوصاً عالمان مذاهب اربعه اهل‌سنت علیه او به راه افتد. تا جایی که با اتفاق نظر، او را طرد و با حکم قضایی به حبس طولانی محکوم نمودند. یکی از دیدگاه‌های وی، ایراد به جنگ‌های امیرالمؤمنین در جمل و صفین است. وی این جنگ‌ها را فاقد وجاهت شرعی و مصداق فتنه...

در مورد سال و ماه و حکومت همزمان با وقوع قیام توابین، در منابع نخستین تاریخ اسلام، اقوال مختلف بلـکه متضادی ذکر شده که مجمـوعاً شـامل  هفت قول است. و گاه در یک منبع، در ذکر زمان حوادث مربوط به توابین، تاریخ­هایی بیان شده­است که با یکدیگر ناسازگارند. نویسندة مقاله توانسته است با مقایسة زمان­های بدست داده شده در منابع متقدم و استفاده از شواهد تاریخی و نیز بهره­گیری از نقشة مسیر حرکت توابین و همچنی...

در تحقیق حاضر سعی شده است توضیحاتی درباره ی شخصیت مالک اشتر نخعی و چگونگی اسلام آوردن ، رابطه و تأثیرگذاری مالک اشتر در تاریخ اسلام در دوره ی پیامبر(ص) در سال هشتم هجرت و نقش او در گرایش قبایل بزرگ یمنی ( مِذحَج و هَمدان ) به اسلام ، نقش و جایگاه مالک اشتر در عصر سه خلیفه ی اول ؛ عصر خلافت ابوبکر بن ابی قُحافه از سال 11-13 هجری قمری ، عصر خلافت عُمر بن خَطاب از سال 13-23 هجری قمری ، عصر خلافت عُثمان ب...

آنچه در این پایان نامه گردآوری شده است، تصحیح و تحقیق نسخه خطی «غزوات» سرودۀ میرزا ابوطالب فندرسکی، عالم و شاعر معاصر شاه سلیمان صفوی است.(سده 11و 12 ه.ق.) «غزوات» منظومه ای، دربارۀ جنگ های امیرالمؤمنین علی(ع) در دوران خلافتشان، یعنی جنگ های جمل، صفّین و نهروان است ، و با شهادت ایشان در مسجد کوفه به پایان می رسد. این تصحیح از روی سه نسخه خطی؛ کتابخانه دانشگاه تهران به شماره 2873 و کتابخانۀ مجل...

جایگاه رفیع و شخصیت والای امام(علیه السلام) در فرهنگ شیعه و نیاز همیشگی جامعه مسلمین، به خصوص جامعه ما در عصر حاضر، به الگوگیری از روش های سیاست گذاری و حکومت داری امام علی(علیه السلام) ما را بر آن داشت که به بررسی و تبیین، یکی از جنبه های زندگی اجتماعی و سیاسی ایشان بپردازیم. امام علی(علیه السلام) در دوران حیات رسول اکرم(صلی الله علیه وآله) لیاقت و شایستگی خود را برای رهبری پس از ایشان، نشان ...

نوشتار حاضر، به تحلیل و بررسی کلی علل جنگ های سه گانه حضرت علی علیه السلام با مسلمانان می پردازد. هم چنین به اثبات می رسد که جنگ های سه گانه داخلی در حکومت نوپای علوی، علی رغم میل باطنی حضرت، بر ایشان تحمیل شد. در تحلیل جنگ اول (جمل)، به سه عامل(داعیه حکومت و عدم تحمّل عدل علوی توسط طلحه و زبیر و بهانه خون خواهی عثمان از سوی عایشه) اشاره می شود و حقّانیت و مشروعیت جبهه امام علیه السلام به اتکا به...

خلافت امام علیعلیه السلام (40 ـ 35 هـ .ق) با بروز مخالفت های آشکار برخی افراد همراه بود و جنگ های جمل، صفین و نهروان از نتایج آن است. با بررسی گزارش های تاریخی، تغییر رفتار سیاسی مخالفان امام قابل تامل است و پاسخ به چیستی و چگونگی تغییر رفتار مذکور مسأله اصلی پژوهش حاضر می باشد. بدین منظور با بهره گیری از رویکرد روشی توصیفی سنخ شناسی به بررسی رفتار سیاسی 296 تن از مخالفان علیعلیه السلام با در ن...