امروزه دیگر در این امر تردیدی نیست که هر گونه مطالعه و جستاری در قلمرو شعر کهن فارسی بدون مراجعه به جنگ ها و سفینه های شعری کاری ناقص و نا تمام خواهد بود. جنگ ها از آن جهت که بعضاً نام و نشان شاعران گمنام و اشعار و آثار آن ها را از تصرّف زمانه در امان نگاه داشته، حائز کمال اهمیّت است. در میان جنگ ها و سفینه های شعر فارسی، جنگ خطّی شماره 900 مجلس که به سفینه شعرا و تذکره شعرا نیز شهرت داشته و به دست...

چکیده ندارد.

یکی از مهم‌ترین رویدادهایی که بر پویش­های فرهنگی مسلمانان تأثیر بی­بدیل و پایدار نهاد آشنایی آنان با کاغذ و صنعت کاغذسازی از سال­های میانین سده دوم هجری بود. در بسیاری از تحقیقات جدید، چنین ادعا شده که ایجاد صنعت کاغذسازی در بغداد و تولید کاغذ بغدادی با چند دهه نخستین تولد این شهر هم­زمان بوده است. بر پایه این تحقیقات که بر گزارش­هایی از منابع نسبتا متأخر استوار شده، چندسالی پس از ساخت کاغذ در ...

یکی از موضوعات قابل توجه. که در شعر کلاسیک فارسی بازتاب گسترده دارد، ایام خاصی از سال و ماه و هفته است. که از جهت دینی و فرهنگی مورد توجه شاعران بوده است. در میان این شاعران، توجه خاص نظامی گنجوی. شاعر بلند پایه و داستان پرداز توانای قرن ششم هجری. به روزهای مهم سال و احکام خاصی که قدما برای این روزها در نظر داشتند، مشهود و مورد تامل است. این ایام که به مناسبت‌های مهم. مانند واقعه معراج رسول اکر...

یکی از موضوعات قابل توجه. که در شعر کلاسیک فارسی بازتاب گسترده دارد، ایام خاصی از سال و ماه و هفته است. که از جهت دینی و فرهنگی مورد توجه شاعران بوده است. در میان این شاعران، توجه خاص نظامی گنجوی. شاعر بلند پایه و داستان پرداز توانای قرن ششم هجری. به روزهای مهم سال و احکام خاصی که قدما برای این روزها در نظر داشتند، مشهود و مورد تامل است. این ایام که به مناسبت‌های مهم. مانند واقعه معراج رسول اکر...

با ظهور اسلام، اعراب پراکنده و متفرق در قالب حکومت مرکزی، به شکلی متحد و یکپارچه درآمدند. پس از دوره پیامبر (ص) قدرت متمرکز عرب به دلایل مختلف، به مرزها و نواحی همجوار جزیره العرب دست-اندازی کرد که از آن تحت عنوان فتوحات یاد می شود. از جمله نواحی مورد هجوم، ایران- همسایه شرقی جزیره العرب- بود. در حین فتوحات و پس از آن گروهی از قبایل عرب به ایران مهاجرت کردند و در نواحی مختلفی نظیر خوزستان، کرما...

سیف‌الدین اسفرنگی ـ شاعر پارسی‌گوی کم‌شناخته ـ به اقرب احتمالات در سده ششم هجری دیده بر جهان گشود. زادگاه او به گواهی نامش و اتفاقِ تذکره‌نویسان اسفرنگ یا اسفره از توابع سمرقند است و از این نگاه دیوان او در بررسی زبان حوزه فرارود (= ماوراءالنهر) پایگاه و جایگاهی ویژه دارد. سیف در صناعت شاعری به بسیاری از پیشینیان و هم‌روزگارانِ خود چشم داشته و قصاید آنان را نمونه قرار داده و استقبال کرده است؛ از ...

چکیده از آغاز شکل گیری ادب فارسی تا سده ی ششم قالب قصیده صدر نشین همه ی قالب های شعری وبازار قصیده سرایی گرم ترین بازر شعر وشاعری بود. در نخستین ادوار شعر فارسی ، معانی غزلی در کنار اشعار ستایشی و یا در مقدمه ی آنها آورده شده است. غزل فارسی که در اوایل سده ی چهارم هجری شکل گرفت؛ در ابتدا ساده و در وصف موضوعی تغزلی بود . در قرن ششم دستخوش تطور شد ؛ این دوره ، زمان رونق غزل و تبدیل آن به مهم?تری...

حیدر هروی به گفته گلچین معانی در کاروان هند از شاعران خوب سده ده هجری است که چنان که باید شناخته نشده است. شناخت هرچه بیشتر این شاعر و بررسی سبک شعر وی، به ویژه در قیاس با مکاتب شعری رایج در سده ده هجری، ضروری به نظر می رسد. هم چنین لزوم ارائه صورت صحیح شعر وی با توجه به نسخه های خطی موجود، تصحیح دیوان شعر وی را ایجاب می کند. در این پایان نامه با اتّکا به سه نسخه خطّی که در کتابخانه های دانشگاه ت...

مسعود سعد یکی از شاعران بزرگ ایران در نیمة دوّم قرن پنجم هجری است. او که از پیشروان تحوّل شعری در آن دوره به شمار می‌آید، مورد توجّه شاعران معاصر و نزدیک به دوران خود بوده است. برخی از این شاعران از جمله سنایی، معزّی و عثمان مختاری قطعات و قصایدی مستقل در ستایش او گفته‌اند. شاعرانی همچون رشیدی، ادیب صابر، جمال‌الدّین عبدالرزّاق و فلکی نیز از او به عنوان سخنوری توانا در شعر خود یاد کرده‌اند. علاوه بر ...