امروزه بی توجهی معماران و طراحان به ارزش های متفاوت زنانه، غالب های جدید غیر قابل انعطافی را تشکیل داده است. وجود آشپزخانه‏های باز در خانه ها و آپارتمان های جدید جزئی از ساختار واحد مسکونی امروز ایران به حساب می آید. این تغییر فضایی پیامدهایی در نظام اجتماعی و روابط انسانی دارد. این مقاله در صدد کاوش تجربه زیست زنان ایرانی در این فضای نوپدید است. این مقاله با بهره مندی از روش مصاحبه کیفی تفاسیر...

زن روی دیگر سکه انسان است؛ رکن خانه هستی و هموارکننده راه زندگی است. انعکاس تصورات و باورهای اجتماعی گذشته پیرامون زن در برخی از آثار ادبی و اشعار شاعران بزرگ در عرصه های ادبیات فارسی و عربی نقش محوری و تعیین کننده ای داشته است. تا آنجا که این شاعران بسیاری از مکنونات و منویات خود را از راه عشق به زن بیان می کرده اند، و بر مسائل معنوی زنان مانند تعلیم و تربیت، آزادی، فضل، قناعت، پرهیزگاری و پاک...

در ادبیات داستانی معاصر، صادق هدایت، یکی از چهره های چند وجهی است.در آثار او، نگرش به زن وبازتاب این عنصر زایای خلقت، سبب شده، وی را زن ستیز قلمداد کنند؛ اما با تعمق در آثارش و با توجهبه مسائل روانشناختی، تربیتی و اجتماعی شخصیت های داستان هایش، شاید دیگر وی زن ستیز معرفینشود. در این مقاله، به بررسی جنبه های ناشناخته ی سیمای زن در آثار این نویسنده پرداخته شده و نتیجهنشان داد که، وی نه تنها زن ست...

عالمتاج قائم مقامی (ژاله) از جمله شاعران عصر مشروطه است که با بیانی صریح از چشم انداز یک زن حساس اما فهیم و دانش آموخته از جهان اطرافش سخن می گوید. تجربیات زندگی فردی او بازتابی عمیق در محتوای آثار او دارد. در مجموعه ی آثار به جا مانده از او که جمعاً به نهصد و هفده بیت می رسد، مفاهیم جدیدی چون دفاع از حقوق زن، اعتراض به اسارت زنان و نابرابری زن و مرد در نگرش فرهنگ مرد سالار حاکم بر جامعه ی قاجار...

انسان بر حسب دارایی بدن، همیشه در موقعیتی بدنمند به­سر می­برد. بر این اساس اگرچه بدن در مقام عنصری هویت­ساز زندگی فردی و اجتماعی هر فرد را سامان می­دهد، خود نیز از تکنیک­ها و آداب فرهنگی القاء شده از جامعه متأثر می­گردد به طوری که جنبه فرهنگی بدن بر بعد بیولوژیکی و زیستی آن غالب می‌شود؛ کنش­ها و وضعیت­هایی برای هر فرد تجویز می‌کند یا متصور می­شو­د که باید آنها را نقش­های اجتماعی و اساس هویت افر...

زن در جامعه بشری و از ابتدای تاریخ تا کنون، شریک زندگی مرد تلقی می شود و بخش وسیعی از اندیشه ها، احساسات و عواطف مرد متوجه زن می باشد. در همه دوره های تاریخی مختلف ادبیات عرب و ادبیات فارسی، تصویری از زن در قالب شعر و نثر ادبی دیده می شود. این مقاله به بررسی شعر نزار قبانی شاعر برجسته ادبیات معاصر عرب معروف به «شاعرالمرأة»، و هم چنین شعر فروغ فرخزاد که در ادبیات معاصر فارسی به عنوان تاثیرگذارتر...

موضوع این مقاله حضور زنان در حکایت های مثنوی است که از منظر جامعه شناسی ادبیات و در دو بخش بررسی شده است. نخست، بازتاب مسائل اجتماعی ـ فرهنگی در مثنوی و دوم، تأثیر مثنوی و تفکر مولوی در جایگاه زن. در تبیین این مسئله سه عامل تأثیرگذارِ شامل ساختار اجتماعی، سنت ِفرهنگی جامعه، و شخصیت خالق اثر در شکل گیری حکایت های مثنوی بررسی شد تا به دو پرسش پاسخ داده شود: ۱. آیا زن در مثنوی شخصیتی نمادین است یا م...

عصر عبّاسی دوره ای خاص در تاریخ و فرهنگ عرب می باشد که گستردگی دایره ی حکومت، آشنایی با ملّت های گوناگون و تأثیر پذیری از فرهنگ و تمدّن آنها، بارزترین ویژگی این عصر می باشد. در این میان، ایرانیان بدلیل پیشینه ی کهن فرهنگی و شایستگی هایی که از خویش نشان دادند، از میان دیگر قومیت ها، نقش موثرتری ایفا کردند. بخشی از این انتقال فرهنگی توسط وزیران، دبیران، نویسندگان و مردم عادّی و بخشی دیگر توسط شاعران ...

در دوره‏اى که به عصر تجدّد شهرت یافته، احترام به حقوق زنان، به‏تدریج وجهه قانونى به خود گرفت و نگاه دگرگونه جامعه را به این مسأله، در پى داشت. گذشته از نهادهاى مختلفى که اِحقاق حقوق زنان را وجهه همّت خود قرار دادند، نهاد ادبیّات نیز بیش‏تر از هر نهادى، در شکل‏گیرى این اندیشه، نقش ایفا کرد. از جمله شاعرانى که این مسأله در آثارشان قابل بحث است، "احمد شاملو" (الف. بامداد) است. تحقیق حاضر مسأله زن را د...

چهاربیتی گونه ای از شعر کهن ایرانی و به باور نگارنده ادامۀ همان سه بیتی ها یا سه خشتی های قدیم ایرانی است با وزنی تقریباً هجایی که به مرور وزن عروضی یافته است. ساختار این گونه شعر بنابر شواهد بسیاری که در دست است، بر مبنای نوعی تکرار استوار است. محتوای چهاربیتی ها هم بیشتر ساده و بدوی است و از سویی با موسیقی پیوندی ناگسستنی دارد که به همین دلایل می توان آن را فرزند شعر کهن و بازماندۀ شعر هجایی د...