دوران تیموری زمانۀ تقابل گفتمان دو نهاد امارت و وزارت است. این دو نهاد و دیدگاه های وابسته به آن ها، رویکرد وزارت محور به نمایندگی از وزرا و طرف داران آن ها و رویکرد امارت محور با محوریت امرا و حامیان شان، هدایت گر جریان های سیاسی و اجتماعی عصر تیموری بوده اند. در این میان نقش مؤلفان دوران تیموری در توصیف، تفسیر، و تبیین دو گفتمان مذکور حائز اهمیت است. از جملة این افراد، در جبهۀ گفتمان امارت مح...

در برخی از منابع کهن و متأخر، طریقۀ شرف‌الدین مَنیَری (661 ؟‑782 ق) به سلسلۀ سهروردیه و گاه چشتیه منسوب شده؛ حال آنکه به‌گواه آثار شیخ منیری و نیز بیشترِ منابع هم‌روزگار او، شرف‌الدین به طریقۀ کبرویۀ فردوسیه منتسب بوده است. در این پژوهش با روش توصیفی- ‌تحلیلی به این مسئلۀ کانونی، نادرستی انتساب شیخ منیری به سهروردیه و گاه چشتیه، پرداخته شده است تا افزون‌بر تبیین ضرورتِ مشخص‌کردن طریقة شیخ منیری به ...

دوران تیموری زمانۀ تقابل گفتمان دو نهاد امارت و وزارت است. این دو نهاد و دیدگاه های وابسته به آن ها، رویکرد وزارت محور به نمایندگی از وزرا و طرف داران آن ها و رویکرد امارت محور با محوریت امرا و حامیان شان، هدایت گر جریان های سیاسی و اجتماعی عصر تیموری بوده اند. در این میان نقش مؤلفان دوران تیموری در توصیف، تفسیر، و تبیین دو گفتمان مذکور حائز اهمیت است. از جمله این افراد، در جبهۀ گفتمان امارت مح...

رضی‌الدین نیشابوری از از نویسندگان و دانشمندان قرن ششم هجری است. سال ولادت او در منبعی ذکر نشده؛ اما تقی‌الدین کاشی تاریخ وفات وی را 598ق ضبط کرده است. دربارۀ منشأ و مولد او نیز باید گفت که باوجود اقامتش در بخارا، قزوینی اصل او را نیشابوری می‌داند. در این مقاله به استادان، شاگردان، مذهب، مقام علمی و ادبی، تخلص شعری و سفر‌های رضی الدین پرداخته شده و دربارۀ تصوف و به‌عبارتی صوفی بودن یا نبودن او ...

خواجه شرف الدین شاپور (ارجاسب) تهرانی رازی، تخلص به "فریبی، شاپور، شاهپور" ازگویندگان شیعی مذهب نیمه دوم قرن دهم ونیمهء اول قرن یازدهم است. او ازگویندگان اولیه سبک هندی است که غالب ویژگی های این سبک در شعر او به چشم می خورد. درکنار سبک هندی، سبک خراسانی، عراقی و مکتب وقوع نیز بر شعر او تاثیر گذارده است. بنابراین سبک او تلفیقی از سبک های رایج زبان فارسی است و مرحلهء گذر شعر فارسی از سبک عراقی به...

شرف الدین رامی تبریزی یکی از ادیبان فرزانه سده هشتم هجری بوده، و در نیمه دوم آن درگذشته است. رامی پیرامون علوم بلاغی سه یا چهار اثر ارزنده به زبان فارسی تألیف نمود و در نگارش آنها توانایی ابداع و ابتکار خود را نشان داد: طبقه بندی موضوعی صور خیال اندام آدمی یکی از شیوه های ابداعی او است که در کتاب ارزشمند "انیس العشاق " به تبیین آن پرداخته است. در آثار بلاغی فارسی و عربی تاکنون کسی صور خیال اندا...

شیخ مصلح الدین بدیع الدین نوری (۵۲۵-۶۱۹ق) از علمای صوفی و شاعر و متفکر برجستۀ منطقۀ خجند است. در منابع تاریخی، روایت های گوناگونی راجع به شخصیت برجستۀ این شاعر عارف ذکر شده که در این مقاله به یکی از این روایات اشاره شده است. هرچند امروز این روایت را با اندک تغییرات در بسیاری از تذکره ها می توان مشاهده کرد، صحیح بودن آن برای هیچ کس معلوم نیست. اما در عمق این روایت حقیقتی انکارناپذیر محفوظ است و ...

مشاغل و پایگاه های درآمدی یکی از مؤلفه‎های تاریخ اجتماعی است که واکاوی گونه ها ، قلمرو، خاستگاه‎ها و ابعاد آن می تواند گوشه‎هایی تازه از زندگی مردم در گذشته را بنمایاند. بی‎توجهی نسبی منابع متعارف تاریخی به تاریخ اجتماعی زمینه‎ساز اقبال به دیگر منابعی است که در تقسیم اولیه در شمار منابع تاریخی قرارنمی­گیرند. دیوان­های شعر را باید از جملۀ این منابع شمرد. در این دیوان ها به انبوهی از مسائل و مؤلف...

این مقاله بر آن است تا با نگاهی جدید و توجه به تعریف قضا در لغت و اصطلاح فقها و پیگیری و احصای موارد آن در کتاب و سنت، مفهوم «قضا» را دریابد و دایره شمول آن را روشن سازد. اکثر فقهای مذاهب اسلامی از «قضا» به رفع خصومت تعریف کرده­‌اند که قول لغویان و آیات قرآن و احادیث پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) مؤید این تعریف می­‌باشد و این مفهوم در هریک یا صریحاً و یا با قرینه‌­ای که مبیّن این تعریف باشد،...