بی‌گمان شاهنامة فردوسی متنی است که نظام اخلاقی-انسانی آن، حصار جغرافیایی و نژادی را برداشته و بدان خاصیتی جهانی و فرازمانی- فرامکانی بخشیده است. از نشانه‌های این ادعا، ظرفیت کم‌نظیر شاهنامه و شخصیت‌های آن با نمادهای جهانی و کهن‌الگوهای شخصیتی انسان‌هاست. این پژوهش به شیوة توصیفی-تحلیلی مبتنی بر چارچوب نظری تحلیل روان‌شناختی-کهن‌الگویی کارول.اس. پیرسون و هیو کی‌مار در نظریة «بیداری قهرمان درون» ...

این جستار ، بر بنیاد دیدگاه‌های فروید به طرح دیدگاهی ادبی‌ـ روانکاوانه می‌پردازد؛ اساس این دیدگاه، بر یافتن پاسخِ این پرسش استوار است که آیا می‌توان به وسیله‌ی نقد روانکاوانه‌ی داستان سیاوش، پیوندی در میانه‌ی رخدادهای این داستان با تغییر احکام ‌فرامنیِ قوم ایرانی، یافت؟ با چنین رویکردی است که یک دیدگاهی نوین ادبی‌ـ‌ روان‌کاوانه، هم‌راستا با پرسش فوق مطرح می‌گردد: سیاوش، قربانی گذارِ فرامنِ قوم ایرا...

در دهه‌های اخیر بویژه، بخشی از همت شاهنامه‌پژوهان به پیرایش و منقّح کردن شاهنامه از ابیات ِمنسوب به فردوسی اختصاص یافته است. آنگونه که مشهور است به این دست از ابیات، الحاقی می‌گویند. از جمله‌ی آنها، ابیاتی است(حدود 15بیت) در مورد مرگِ مادر سیاوش، که در شاهنامه‌های چاپ مسکو، شاهنامه‌ی تصحیح دکتر کزازی و تصحیح خالقی‌مطلق الحاقی شمرده شده‌اند. در باب الحاقی بودن این داستان نظر خاصی ارائه نشده است. از...

سیاوش پاکترین قهرمان شاهنامه است که در حدود سه هزار سال پیش از زردتشت می زیست و ما شاهد حضور وی در اوستا ـ قدیمی ترین اثری که از قهرمانان حماسی سخن گفته است ـ هستیم. در متون پهلوی نظیر بندهش و مینوی خرد نیز از نسبت فرزندی وی به کیکاووس و همچنین ساخت گنگ دژ وداستان نامادریش سودابه، البته بسیار محدود سخن گفته شده است. بعد از اسلام فردوسی در شاهکار خود، شاهنامه، بخش قابل توجهی ازتاریخ دوره پهلوا...

پیرنگ در ادب داستانی، ساختمان و اسکلت بندی یک داستان است، به طوری که ضمن رعایتِ قصه ( توالی زمانی کارکردها)، بر روابطِ علّی و معلولی نیز استوار باشد. در داستان سیاوش، گرچه با داستانی حماسی رو به رو هستیم؛ وجود مشترکاتِ ساختاری میان این داستان و درام و تراژدی، اپیزود نخستِ این داستان؛ یعنی تا ترک وطن سیاوش را «داستانی دراماتیک» و اپیزود دوم آن را، از ورود به توران تا کشته شدنش، به عنوان «داستانی تراژ...

مطالعه و بررسی آئین های سوگ در شاهنامه نشان می دهد که میان روایات داستانی شاهنامه و واقعیت های تاریخی درباره سوگ شباهت های بسیاری هست و آن رسوم هنوز هم در قسمت هایی از کشور باقی مانده است. در این مقاله سعی شده تا آئین های سوگ در حماسه را مطرح کرده و نشان داده شود که تا چه میزان این رسوم ها را بانوان اجرا می کردند، اساس کار بر پایه شاهنامه است که منبع اصلی در این موارد به شمار می رود. در بررسی آ...

چکیده رمان عامه پسند، در جایگاه مقابل رمان جدی یا روشنفکری قرار می گیرد و به رمان هایی با سطح نازل و اغلب دارای ضعف های اساسی در ساختار و محتوا اطلاق می شودکه فروش خوبی دارند. تعریف مذکور از رمان عامه پسند، گاه آثاری با سطوح و ساختار بسیار متفاوت را در برمی گیرد که این مسئله از جمله مشکلات ارزش‎گذاری و نقد این گونه رمان ها محسوب می شود. از سوی دیگر، زن بودن نویسندگان می بایست تفاوت هایی را در...

مقاله حاضر پیرامون بررسی چهره و موقعیت سیاوش به عنوان یکی از شخصیت های محوریِ حماسه ملی ایران، در اساطیر، اوستا، متون پهلوی و یافته های باستان شناسی است. اتیمولوژی سیاوش و بحث در خصوص جایگاهش در اسطوره های ایرانی و شناخت کهن الگوی بین النهرینی او ـ دُموزی ـ در پنج حوزه «آیین ها»، «نخستین انسان»، «مسأله شهادت»، «گیاه خون سیاوشان» و «سوگ سیاوش» نیز از جمله مواردی است که در این پژوهش مورد نظر بوده ا...

هدف پژوهش حاضر بررسی تطبیقی شخصیّت پردازی زن در آثار فهیمه رحیمی و دانیل استیل با توجه به متفاوت بودن شرایط فرهنگی- مذهبی دو نویسنده بود. ادبیات داستانی به ویژه رمان­نویسی یکی از زمینه ­های جالب توجه و مهم در عرصه پژوهش­های تطبیقی است. شخصیت ها نه فقط به خاطر جاذبه ذاتی­شان، بلکه به این دلیل انتخاب می­شوند که معرف طبقات خاصی از افراد یک فرهنگ هستند. «فهیمه رحیمی» نویسنده ایرانی و «دانیل استیل» ن...

  اسطوره سیاوش، با در نظر گرفتن جز به جزء ساخت ­ مایه ­ های آن، یکی از اصلی ­ ترین و محوری‌ترین بخش­ها در زنجیره اسطور­های ایرانی است. این اسطوره یکی از پشتوانه­های ساختاری شاهنامه به شمار می‌آید؛ به­طوری که بیشتر داستان­های پیش از این، در بُن­مایه با آن یگانه­اند و نقش زمینه­ساز آن را دارند. سیاوش دارنده والاترین شخصّیت انسانی در اساطیر ایرانی؛ بویژه در شاهنامه است. زایش، زندگی و مرگ او، مایه اس...