منطقه آسیای مرکزی به دلیل سابقه ارتباطات فرهنگی و تمدنی و اهمیت ژئوپلیتیک آن در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در سال‌های پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، همواره مورد توجه اهداف دیپلماسی اقتصادی ایران بوده است. اکنون 25 سال از استقلال کشورهای این منطقه در مرزهای شمالی ایران می‌گذرد. در حالی که طی این مدت وجه غالب رفتار سیاست خارجی ایران در منطقه متأثر از گفتمان ژئوپلیتیک و دارای وجهی عمل ...

در زمان حیات اتحاد شوروی حضور قدرت های بزرگ در آسیای مرکزی به علت تسلط کمونیست ها بر بخش وسیعی از این منطقه و عدم تمایل قدرت های بزرگ (به ویژه آمریکا) برای درگیری با ابرقدرت شرق و به رسمیت شناختن حوزه نفوذ قدرت ها از سوی یکدیگر، کم رنگ و این حوزه (به جز مناطق تحت حاکمیت ایران) تحت نفوذ انحصاری اتحاد شوروی قرار داشت. از این رو ثبات نسبی در منطقه برقرار بود. اما بعد از فروپاشی اتحاد شوروی، اهمیت ...

بعضی از دیدگاه‌های موجود ویژگی‌های ساخت قدرت و سیاست در ایران را به گونه‌ای می دانند که هرگونه ائتلاف و همکاری سیاسی – امنیتی، اقتصادی و فرهنگی را در سطح منطقه‌ای دشوار می‏سازد. با این همه، سخن نویسنده در این مقاله این است که تغییر و تحولات سیاسی، امنیتی و ژئوپلیتیک در سطح منطقه خاورمیانه بعد از حوادث 11 سپتامبر، جایگاه منطقه‏گرایی را در سیاست خارجی ایران تقویت کرده است. در اصل ارزش استراتژیک...

ژنوم ژئوپلیتیک به‌مثابه‌ نقشه­ ژنتیک جغرافیایی سیاست و برخاسته از جغرافیای یک کشور، سیاست‌خارجی کشورها را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. ایران با دارابودن پانزده کشور همسایه به‌عنوان منطقه‌ای ژئواستراتژیک، موقعیت برجسته­ای دارد. شناخت دیدگاه‌های ژئوپلیتیک برآمده از ژنوم‌های ژئوپلیتیک همسایگان و شناسایی کدهای ژئوپلیتیکِ کشورهای هدف، می‌تواند نقش مؤثری در اتخاذ سیاست‌خارجی همراستا با وزن ژئوپلیتیک ایران ا...

اصولأ برای درک سیاست خارجی مصر باید به چهار نکته­ی کلیدی جغرافیا، منافع ملی، قدرت­های بزرگ و رهبران مصر توجه کرد. پایه­ی سیاست خارجی مصر ، موقعیت ژئوپلیتیکی آن است که جهت­گیری­های سیاست خارجی مصر را در مورد جهان عرب، اسرائیل، قدرت­های بزرگ، اروپا و آفریقا تعیین می­کند . منافع ملی مصر نقطه­ی شروع روابط خارجی و جهت­گیری سیاست خارجی مصر را مشخص می­کند . رهبران مصر نقش کلیدی در روند تصمیم گیری سیاس...

در این مقاله، از مفهوم «ژئوپلیتیک پُرخطر» برای تبیین خطرات امنیتی محیط خارجی جمهوری اسلامی ایران و پیامدهای ناشی از آن استفاده شده است. استدلال مقاله این است که امنیتی شدن فضای پیرامونی ایران بعد از وقوع انقلاب اسلامی، ناشی از تحولات محیط ژئوپلیتیک این کشور است. در راستای استدلال فوق به مواردی از جمله فرارسیدن نقطۀ اوج تولید نفت، ظهور ژئوپلیتیک شیعه، گسترش تروریسم در خاورمیانه، تداوم مناقشه اعرا...

بعضی از دیدگاه های موجود ویژگی های ساخت قدرت و سیاست در ایران را به گونه ای می دانند که هرگونه ائتلاف و همکاری سیاسی – امنیتی، اقتصادی و فرهنگی را در سطح منطقه ای دشوار می‏سازد. با این همه، سخن نویسنده در این مقاله این است که تغییر و تحولات سیاسی، امنیتی و ژئوپلیتیک در سطح منطقه خاورمیانه بعد از حوادث 11 سپتامبر، جایگاه منطقه‏گرایی را در سیاست خارجی ایران تقویت کرده است. در اصل ارزش استراتژیک...

امروزه فرهنگ و هویت ملی به یکی از بهترین منابع برای شناخت رفتار و کنش بازیگران عرصه سیاست بین الملل تبدیل شده است. توجه جدی به این دو عنصر که اولین بار توسط نظریه سازه انگاری به نظریه روابط بین الملل آورده شد، بدین قرار است که کشورها براساس هویتی که برآمده از محیط داخلی آن ها (حافظه تاریخی مشترک، جغرافیا،  ژئوپلیتیک و فرهنگ و...) است، منافع دوستان و دشمنان خود را تعریف و در یک کلام سیاست خارجی ...

از یک سو جبهه مقاومت اسلامی مردم افغانستان درمقابل تجاوز قشون سرخ شوروی که ناشی ازحس وطن دوستی ودفاع از ارزش های اسلامی بود، شکل گرفت.ازسوی دیگر، جبهه غربی به رهبری امریکا ازاین فضای معنوی مردم سوء استفاده کرده درجهت اهداف استراتژیک یعنی شکست شوروی درمیدان نبرد ازمقاومت اسلامی مردم افغانستان به شدت حمایت کردوبالاخره این امپراتوری ازهم متلاشی گردید و حدود یک دهه افغانستان درگیر رقابت کشورهای درج...