با مطالعۀ تاریخ بیهقی، روابط تیرۀ چهره های طراز اول غزنویان و فضای غیرشفاف حاکم بر دربار مسعود غزنوی بخوبی مشهود است. بی اعتمادی، فریبکاری، تظاهر و دروغ ویژگی تقریباً مشترک بین ارکان حکومت سلطان مسعود است. جناح بندی درباریان و منازعۀ محمد و مسعود در جانشینی محمود، خودبینی و خودرأیی سلطان، جاسوسی ، دورویی و تظاهر، تهمت، انتقام و فساد در نظام اقتصادی و اجتماعی، از مهم ترین مصادیق بی اعتمادی در دست...

نوشتارحاضر به مسئله ریختن خون اعضای خاندان شاهی که می توانستند به گونه ای ، تهدیدی برای قدرت سلطان و یا جانشین او به شمار آیند، پرداخته است.مسئله قتل و خونریزی های سیاسی در نظام های موروثی به تبع بحران جانشینی که مبتلا به آن بودند همواره وجود داشته است.امپراتوری عثمانی نیز از این قاعده مستثنی نبود و در طول دوره استقرار با بحران مذکور دست و پنجه نرم می کرد.در این مقاله در کنار تبیین موضوع به صور...

ویژگی حرکت در هنرهای تجسمی و بویژه در نقاشی که کمتر به آن توجه شده است، از مهمترین تجربیات بصری هنرمندان به شمار می رود و یکی از عوامل تاثیرگذار و مهم درآفرینش آثار هنری محسوب می شود که از فرایند دیگر عناصر بصری مانند نقطه، خط، سطح، حجم، بافت و ... حاصل می شود. حرکت از دیدگاه هنرهای تجسمی و همچنین هنرهایی که روی سطح دو بعدی ارائه می شوند با انواع دیگر حرکتها متفاوت است و هنرمندان در دوره های مخ...

ابراهیم سلطان فرزند شاهرخ تیموری از سال بر افتادن اسکندر سلطان پسر عم خود در شیراز یعنی سال 817 هجری تا سال 838 هجری که درگذشت، حاکم فارس و اصفهان بود. در زمان او مکتب نگارگری شیراز دوره دیگری از شکوفایی و کمال هنری را تجربه کرد و این شکوفایی بر اثر هنرپروری او بود. خود ابراهیم سلطان در هنر خطاطی مهارت ویژه ای داشت و آثاری از خوشنویسی او تا به امروز در شیراز و مجموعه ها و موزه ها باقی مانده است...

حکومت طولانی مدت شاه تهماسب (930-984ه.) دومین پادشاه صفوی، نقش بسزایی در ثبات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ایران در سال های میانی قرن دهم داشت. همسو با رویکرد های مذهبی، سیاسی و اقتصادی شاه صفوی، هنر این دوره نیز دچار فراز و نشیب های متعددی گردید. از جمله این رویکرد ها نوع برخورد شاه تهماسب با هنر نگارگری، در پی تعلقات خاص مذهبی وی بود. توبه شاه تهماسب از جمیع مناهی و رویگردانی وی از هنر نگارگری، م...

چکیده: منشات نویسی یا نامه نگاری که در قدیم به آن ترسّل نیز می گفته اند از لوازم مهم در امور دیوانی(دولتی) حاکمان و فرمان روایان بزرگ و محلّی به شمار می رفته و به عنوان یکی از فنون نویسندگی در گستره ی فرهنگ و ادب فارسی، جایگاه ویژه ای داشته و سابقه ی دیرینه ای دارد. با نفوذ زبان و ادبیّات فارسی در شبه قاره ی هند و حمایت بی دریغ پادشاهان هند از نویسندگان وشاعران فارسی زبان، آثار فراوانی به زبان ف...

در دوران صفویه، سلطان محمد تبریزی ـ ضمن حفظ اصول و قواعد هنر اسلامی و به کارگیری فضای ماورایی ـ به نمایش ارزش هایی در آثارش می پردازد که در گذشتۀ نگارگری این مرزوبوم مطرح نبوده است. او به رویدادهای اجتماعی زمانۀ خود در حیطۀ فضایی خیال پردازانه (واقع گریز) و از طریق تصرف در شکل و رنگ، دوری ُجستن از خلأ و بهره گیری از ریزه کاری های تزیینی، به خصوص با انتخاب گزینۀ استحاله، توجهی خاص می ورزد. هدف ای...

تراژدی، در میان انواع ادبی، تأثیرگذاری بیش تری در ذهن مخاطب دارد و باعث می شود مخاطب حوادث را عینی تر و زنده تر احساس کند و دریابد و گاه خود را با قهرمان تراژدی مقایسه کند. در تاریخ ادب فارسی این نوع ادبی کم تر مورد توجه شاعران و نویسندگان قرار گرفته است. در تاریخ جهانگشای جوینی ساختار روایی حوادث و ویژگی شخصیت سلطان محمد خوارزمشاه و سرانجامِ کار او به گونه ای است که بسیاری از نشانه های نوع ادبی...

چکیده تفسیر «بیان السعاده فی مقامات العباده» نگاشته ی یکی از اقطاب متاخره ی صوفیه، سلطان محمد گنابادی ملقب به «سلطان علیشاه» است که در اوایل قرن چهاردهم، نگارش آن به پایان رسیده است. می توان گفت که این تفسیر نخستین تفسیر عرفانی شیعه است که در آن همه ی سُوَر وآیات قرآن کریم تفسیر شده است. علاوه بر این، تأویلات تطبیقی آیات قرآن بر اصطلاحات و آموزه های صوفیانه در این تفسیر بسیاربرجسته است و در میان...