میرزا حبیب اصفهانی (1312/1311-1251هـ .ق) در ترجمۀ سرگذشت حاجی بابای اصفهانی، میراث نویسندگی سنتی فارسی را به داستان نویسی جدید انتقال داده است. شیوۀ نگارش میرزا حبیب در این ترجمه -که متن های گوناگون در آن حضور دارند - به گونه ای است که گویی متن های گذشته در این آخرین شعلۀ نثر سنتی، با هم همنوایی بزرگی را بر پا کرده اند. در این میان آثار سعدی به ویژه گلستان، حضوری چشمگیرتر دارد. از این رو، نگارن...

تذکره¬نویسی در ایران از سابقه¬ یی دیرینه برخوردار است. اولین تذکره¬ های زبان فارسی با توجه به تذکره ¬های عربی نوشته شده اند و از سبک و روش آن¬ها پیروی کرده¬ اند. ولی نخستین تذکره فارسی موجود تذکره لباب¬ الالباب محمد عوفی است که سند و منبع مهمی برای تذکره ¬های دوره ¬های بعدی بوده است. تذکره¬نویسی در سده¬ی 9 و 10 ه.ق با رشد و پویایی مخصوصی مواجه بود و آثار متعدد با موضوعات متنوع نوشته شد اما اوج ...

شاعران عارف گاه، برای آنکه حالات درونی و مکاشفات خود را برای مخاطبانشان بیان کنند از مفاهیم، بن­ مایه­ ها و بعضاً تمثیل­ های حماسی مدد جسته­ اند. گاه این وام­ گرفتن چنان آشکار است که مخاطب یقین می ­کند که شاعر، متنی حماسی را فراچشم داشته­است؛ چنان­که عطار در منطق­ الطیر، به آثار حماسی و  از جمله شاهنامه نظر داشته ­است. همین شباهت­ ها از سویی و به رسمیت شناخته­ شدن گونۀ نسبتاً جدیدی از ادبیات حماس...

برپایه معنی شناسی تاریخی سنجشی. سرگذشت د«وام واژه » ها را  نیز _مانند واژه های ناب و نژاده در زبان _ می توان کاوید و بررسید و به دست داد. بدین سان. چگونگی راه بردن واژه از زبانی به زبان یا زبان های دیگر اشکار خواهد شد و دگوگونی های که واژه درگشت وگذار خویش یافته است. پدیدار یکی از وام واژه های ایرانی در زبان های تازی و اروپای که سرگذشتی شگفت داشته، واژه «گنج» است. در این جستار، سرگذشت معنی شناخ...

در پی تلاش چندین هزار ساله بشر برای حل معادلات چندجمله‌ای مفهوم ‎{گروه}‎ در قرن نوزدهم میلادی شکل گرفت و بلافاصله مشاهده شد که گروه‌ها در دیگر شاخه‌ها از جمله نظریه اعداد، هندسه، معادلات دیفرانسیل، فیزیک و ‎$‎‎ldots$‎ نیز حضور دارند. کشف کاربردهای گروه‌ها در علوم مختلف، روز به روز بر اهمیت مطالعه‌ی آنها افزود و رده‌بندی گروه‌های متناهی به یکی از اهداف بزرگ ریاضیدانان تبدیل شد. بالاخره در اوایل ...

در این مقاله، ضمن مروری بر تاریخچۀ آرشیو در ایران، از شکل اولیه و ابتدائی آن تا سازماندهی بایگانی‌ها به سبک‌ جدید و نیز تا زمان تأسیس سازمان اسناد ملی ایران، موارد بیان نشده‌ای دربارۀ کوشش‌های انجام شده برای تأسیس‌ آرشیو در ایران مطرح شده است. همچنین به دو گرایش عمده-که موجب پیدایش این سازمان شد- اشاره شده‌ است. در واقع از پایان دورۀ قاجار به بعد بتدریج افزایش روزافزون حجم پرونده‌های راکد و اشغ...

داستان «سرگذشت ژیل بلاس» در چهار جلد، اثر آلن رنه لوساژ، به زبان فرانسه نوشته شده و میرزا حبیب اصفهانی آن را به فارسی ترجمه کرده است. هر مترجمی علاوه بر امانتداری در اصل داستان، به صورت خودآگاه یا ناخودآگاه، به دلیل هویت فرهنگی خود تغییراتی در متن داستان اعمال می‌کند که این تغییرات می‌تواند برگرفته از مسائل اجتماعی و فرهنگی عصر مترجم باشد. جستار حاضر با روش تحلیلی- توصیفی و اس...

خوانندگان این مقال با یکی از چهره های استثنایی تاریخ ایران دردوران اخیر که به هیچ وجهحقوق ممالحت را نادیده نگرفته وبه تغییر روش ومنش تن در نداده آشنایی اجمالی پیدا می کنند وبه خوی و خصال نژادگان فرهنگ دوست وصاحب فضیلت ایرانی وسرانجام کار آنها آگاهی می یابند وبا سرنوشت دردناک یکی از ذخایر فرهنگی ایرانیان آشنا می شوند.

در این مقاله، ضمن مروری بر تاریخچۀ آرشیو در ایران، از شکل اولیه و ابتدائی آن تا سازماندهی بایگانی ها به سبک جدید و نیز تا زمان تأسیس سازمان اسناد ملی ایران، موارد بیان نشده ای دربارۀ کوشش های انجام شده برای تأسیس آرشیو در ایران مطرح شده است. همچنین به دو گرایش عمده-که موجب پیدایش این سازمان شد- اشاره شده است. در واقع از پایان دورۀ قاجار به بعد بتدریج افزایش روزافزون حجم پرونده های راکد و اشغال ...