منوچهری دامغانی (432 - ؟ ه.ق) قصیده‏سرای مشهور قرن پنجم هجری است. سبک شعری او سبک معمول آن روزگار یعنی سبک خراسانی است، اما برخی ویژگی‏های خاص به زبان و سبک او نوعی تشخّص بخشیده که به‏خصوص در گزینش لغات و تعابیر و نیز نحو زبان و جنبه‏های بلاغی دیده می‏شود. در شعر او، از بین صورت‏های خیالی، تشبیه بیش‏ترین بسامد را دارد. به شیوه هم‏عصرانش تشبیهات را در یک یا چند بیت می‏گسترد؛ از این‏رو تزاحم صور خ...

هنرورزی­های زبانی و معنایی حافظ نوعی رستاخیز شعری است که گاه سخنش را چنان رازآلود و پیچ در پیچ نمایانده که تفسیرها و تعلیقات فراوان بر شعرش به طور عام و برخی از بیت­هایش به طور خاص صورت گرفته است. این رازآلودگی به دو سطح واژگانی و ترکیبی مربوط می­شود. در رنگین کمان شعر حافظ ده بیت هست که خواجه لفظ پرگار را در آنها به کار گرفته است و در این مقاله از آنها به عنوان «بیت­های پرگاری» حافظ یاد می­شود...

تأمل در ساختار بلاغی و هندسه­ی تصویرهای منوچهری، تمایز آشکار و میزان تفاوت دیدِ زیباشناسانه­ی او نسبت به دیگر شاعران سبک خراسانی را پدیدار می­سازد و گستره­ی این اختلاف، او را تا مرز یک نبوغِ ادبی و تا سرحد شاعری یگانه و بی­تکرار- خاصه در توصیف تصویرهای طبیعت- برمی­کشاند. بررسی و سنجش ابزارهای ادبی و عنصرهای بلاغی موجود در زبان شاعران، یکی از شیوه­های دقیق برای شناخت و ترسیم سیر تطوّر تصویرهای شعری...

پس از تلاش نفیسی و میرزایف که رودکی‌پژوهی را پایه‌گذاری کردند و سعی در پیراستن اشعار رودکی از اشعار دیگر شاعران ـ به خصوص قطران تبریزی ـ داشتند، کتابها و مقالات بسیاری برای دستیابی به شمار بیشتری از اشعار رودکی و نیز رد انتساب بعضی اشعار به وی نوشته شده است. لیکن هنوز نمی‌توان به بسیاری از اشعار منسوب به رودکی اعتماد کرد. نویسنده در این جستار تلاش دارد تا در حد بضاعت اندک خود، ضمن بررسی و...

رساله حاضر تاثیر ضرورتهای شعری بر ساختمان آوایی کلمات در دفتر اول مثنوی مولوی را بررسی کرده است . ضرورت شعری از دیدگاه زبانشناسی عبارتست از تغییریافتن ساختمان آوایی کلمات به دلیل انطباق آنها بر یک قالب شعری معین . از آنجا که در شعر فارسی اوزان متنوعی وجود دارد، لذا ضرورت شعری می تواند در وزنهای مختلف به گونه هایی متفاوت بر روی یک رشته آوایی واحد عمل کند. وزن شعر در مثنوی فاعلاتن - رمل است که در...

شعر و ادبیات هر قوم آیینة افکار، باورها، و گرایش های آن است. نماد تفکر، اعتقادات، و فرهنگ مکتبی شیعه نیز در آیینة ادبیات آیینی شاعران ولایی شیعی متجلی است. از آن جا که غدیر نماد تشیع است، چندان هم گزافه نیست اگر شعر غدیر را با شعر شیعی هم خانواده و هم سو به شمار آوریم. چرا که شعر شیعی نشئت گرفته از باورهای ناب معتقدان به ولایت علوی است و آب راهة زلال و پایان ناپذیر آن غدیر  خم است. در میان وقای...

شعر و ادبیات هر قوم آیینه افکار، باورها، و گرایش های آن است. نماد تفکر، اعتقادات، و فرهنگ مکتبی شیعه نیز در آیینه ادبیات آیینی شاعران ولایی شیعی متجلی است. از آن جا که غدیر نماد تشیع است، چندان هم گزافه نیست اگر شعر غدیر را با شعر شیعی هم خانواده و هم سو به شمار آوریم. چرا که شعر شیعی نشئت گرفته از باورهای ناب معتقدان به ولایت علوی است و آب راهه زلال و پایان ناپذیر آن غدیر  خم است. در میان وقای...

امیرمعزّی از شاعران بزرگ و مشهور خراسان است که به ادب عربی ارادت می ورزید؛ به همین دلیل بسیاری از مضامین شعری خود را چه به صورت مستقیم و چه به صورت غیرمستقیم از طریق شاعران پیش از خود، از ادب عرب اخذ کرده و در تعدادی از قصاید خود، طرح کلی و ساختار عمومی و مضامین و تصاویر شعری قصاید عربی جاهلی را رعایت کرده است. هدف مقاله حاضر، این است که با بررسی دو قصیده و ابیاتی چند از دیگر قصاید تأثیرپذیری او...

امیرمعزّی از شاعران بزرگ و مشهور خراسان است که به ادب عربی ارادت می ورزید؛ به همین دلیل بسیاری از مضامین شعری خود را چه به صورت مستقیم و چه به صورت غیرمستقیم از طریق شاعران پیش از خود، از ادب عرب اخذ کرده و در تعدادی از قصاید خود، طرح کلی و ساختار عمومی و مضامین و تصاویر شعری قصاید عربی جاهلی رارعایت کرده است. هدف مقالة حاضر، این است که با بررسی دو قصیده و ابیاتی چند از دیگر قصاید تأثیرپذیری او ...