پارسی باستان و اوستایی دو زبان خواهر از مجموعه زبان های ایرانی باستان اند که آثاری از آن ها به دست ما رسیده است. ویژگی برجستهء این زبان ها تصریفی بودن آن هاست، بدین معنی که نقش دستوری آن دسته از اجزای زبان که تحت مقولهء "نام " طبقه بندی می شوند، از طریق حالت های هشتگانهء صرفی تعیین می شود. حالت های صرفی هر یک دارای مفاهیم و عملکردهای متنوعی اند که بدون آگاهی از آنان، دری زبان امکان پذیر نخ...

در زبان فارسی امروز، حرف اضافة «از» بر مفاهیم ابزار، روش، سبب، جنس، مالکیت، رابطة کل و جزء، خاستگاه، منشأ، مسیر، جدایی، مقایسه و موضوع دلالت دارد. «از» بازماندة حرف اضافة hača در زبان اوستایی و sacā در زبان سنسکریت است. hača / sacā از ریشة sac /hak به معنی «همراهی کردن» بوده و در زبان فارسی­ میانه و پارتی به­صورت az و až به‌کاررفته است. sacā در زبان سنسکریت بر مفهوم همراهی دلالت داشته و در تحول...

اوستا کهن ترین سروده های دینی ایرانی و کتاب مقدس زردشتیان است و زبانی را که این کتاب به آن نوشته شده است، اوستایی می نامند. برای زبان متون اوستایی نمی توان تاریخ دقیقی را مشخص کرد و تعیین جایگاه جغرافیایی آن نیز غیر ممکن است.از ویژگی های آوایی آن به وضوح مشخص می شود که این زبان،گویش رایج در پارس نبوده است اما درباره ی اینکه این زبان به کدام بخش ایران تعلق داشته نظریات گوناگونی داده شده که هر چن...

در فرهنگ لغات زبان فارسی «سروش» برابر با جبرئیل، رسانندة پیام الهی به پیامبران و مردان برگزیدة خدا معرفی شده است. نوشته­اند سروش فرشته­ای است که پیغام­آور باشد و نیز فرشته­ای که پیغام و مژده آرد و یا خبر و پیغام خیر آورد و معانی ازین دست. در اغلب قاموس­ها با کم و بیش تفاوت، همه در همان معنی جبرئیل از او یاد کرده­اند. اما سروش در ادبیات ایران پیش از اسلام و در فرهنگ اوستایی و ادبیات زرتشتی فار...

در زبان فارسی امروز واژگانی وجود دارد که از فارسی باستان و اوستایی، با تحولاتی که از دو طریق زبان پهلوی اشکانی و پهلوی ساسانی یافته، به دو و گاهی سه صورت به زبان فارسی امروز رسیده­اند که در فرهنگهای فارسی پس از اسلام، به سبب عدم شناخت و چگونگی تحول آنها، هر یک چون واژه­ای مستقل به کار رفته­اند و هیچ­یک از فرهنگ­نویسان اشاره­ای به یک اصل داشتن آنها نکرده­اند. تنها گه­گاه برخی، آنها را واژه­های ...

دربارة واحد‌های اندازه‌گیری در ایران باستان اطلاعات کمی در دست است. مهم‌ترین متنی که از ایران باستان باقی مانده است، یعنی اوستا، آگاهی چندانی در این باره به دست نمی‌دهد. خوش‌بختانه یکی از فصول فرهنگ‌نامه‌ای کهن، مشتمل بر واژه‌های اوستایی و ترجمة پهلوی آن‌ها، دربردارندة تعدادی از واحدهای سنجش طول در دوران باستان است. در فصل بیست و هفتم فرهنگ اویم، نام واحدهای اندازه‌گیری طول و نسبت آن‌ها با یک‌د...

کتاب دینی زردشتیان اوستا نام دارد. اوستا شامل متونی است که خصوصاٌدر مراسم دینی از آنها استفاه می شودو آنرا به پنج بخش تقسیم می کنند: یسن ها، ویسپرد، وندیداد، یشتها، خرده اوستا.وندیداد بخشی از اوستاست که از 22 فرگرد تشکیل شده است.لغت وندیداد که صورت قدیم آن vi.da?va.d?taبه معنی کسی است که قانونش جدایی و دوری از دیوان است. فرگرد دوم که موضوع این پژوهش است داستان جمشید و زمستانی مرگبار است که در جه...

«آتش» در آیین ها و مراسم ایران باستان از قداست و جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است، به طوری که در سراسر متون اوستایی از آن به نیکی نام برده و ستوده شده و به ویژه در «یسنا»، هات 62 و در «خرده اوستا»، نیایش پنجم به ستایش آن اختصاص داده شده اند. در پایان نامه حاضر، تحت عنوان «بررسی متن اوستایی و زند آتش بهرام نیایش (خرده اوستا)» ، متن فارسی میانه این نیایش برای نخستین بار به فارسی برگردانده می شود....

رساله ای که پیش رو دارید، به بررسی متن اوستایی و زند فرگرد 12 وندیداد می پردازد. این فرگرد 24 بند دارد که موضوع آن مربوط به زمانی است که نزدیکان ِفرد از دنیا می روند و اطرافیان باید سوگواری کنند؛ زمانی که با توجه به رابطه خویشاوندی تعیین می شود. متن اوستایی رساله از «اوستای گلدنر » آورده شده و دستنویس هایی که گلدنر در پاورقی کتاب خود آورده، در این متن، به صورت پانویس نوشته شده است. آوانویسی رسال...

فعل در زبان­های ایرانی باستان بر مبنای زمان، نمود، شخص، شمار و دو جهتِ اکتیو و میانه بررسی می شود. بنابر دیدگاه رایج، جهت میانه وسیلۀ تبدیل ریشه­های گذرا به ناگذر است. این دیدگاه با مشاهدۀ ریشه­هایی فعلی شکل گرفته است که در جهت اکتیو، گذرا و در جهت میانه ناگذر هستند، در حالی که  بررسی دقیق­تر متون بازمانده از زبان­های باستانی ایران،  ویژگی­های دیگری را آشکار می­کند که اعتبار نظریۀ فوق را به چالش...