زیبایی‌شناسی در سده هجدهم و در نقطه عزیمت خود، مسئله هنرها را از منظر تمتع یا لذت بی‌غرض مطرح ساخت، اما در سدة نوزدهم بدیل‌های فلسفی و جامعه‌شناختی در هنر که به‌ویژه بازتاب خود را در واقع‌گرایی به نمایش می‌گذاشت، وجهی از زیبایی‌شناسی اجتماعی را پدید آورد که به‌شدت وام‌دار شرایط اجتماعی و تاریخی بود. در مقالة پیش رو، این فرضیه به سنجش گذاشته می‌شود که زیبایی‌شناسی می‌تواند بازتاب‌دهندة شرایط سیا...

این مقاله به بررسی محتوا و ویژگی‌های اصلی گفتمان چپ در متون گروه‌های سوسیالیستی و مارکسیستی اولیه، مثل اجتماعیون عامیون و حزب دمکرات ایران در انقلاب مشروطه، می‌پردازد تا مشخص شود عناصر اصلی مورد تأکید در این گفتمان چه چیزهایی هستند. مقاله حاضر رویکردی را پیشنهاد می‌کند که طبق آن توجه به تعامل عناصر درونی و بیرونی، به ویژه ادغام و ترکیب آن‌ها، جهت فهم جامعه ایران اساسی تلقی می‌شود. طبق این رویکر...

کتاب زمینه‌های اجتماعی انقلاب ایران نوشته حسین بشیریه و ترجمه علی اردستانی را انتشارات نگاه معاصر در سال 1393 منتشر کرده است. در این کتاب مولف با استفاده از مجموعه‌ای از نظریه‌ها و عمدتا با گرایش مارکسیستی به بررسی علل، فرایند و پیامدهای انقلاب ایران پرداخته است. از ویژگی‌های قابل تامل این کتاب طبقاتی دیدن منازعات سیاسی در ایران و پیوند ایدئولوژی‌ها با طبقات و منافع طبقاتی است. این مقاله کتاب ف...

سازمان مجاهدین خلق‏ یکی از سازمان های چریکی- سیاسی دوران پهلوی بود که با رویکردی مذهبی و قرائتی متفاوت از اسلام رایج و سنتی‏، به مبارزه با رژیم پرداخت. آنان با طرد هرگونه مبارزه ی مسالمت آمیز‏ با اتخاذ مشی مسلحانه‏ راهی دیگر برگزیدند. اما در پی ضربه ی سال 50 کادر رهبری بر آن شد تا به تحلیل شکست سازمان بپردازد. در این راستا بخشی از آنان‏ مذهب را عامل شکست دانسته و مارکسیسم را به عنوان ایدئولوژی ...

این مقاله از چشم‌انداز نظریه متأخر ریسک سیستمی اندیشمندان بزرگ اقتصاد سیاسی همانند دیوید هاروی، جیووانی اریگی، جان بلامی فاستر، جوزف استیگلیتز  به مقوله اقتصاد متروپلیتن می‌نگرد که در واقع بستر بالقوه بحران‌های ادواری است. ریسک سیستمی مسبوق به نظریه بحران مازاد انباشتی است که در اقتصاد سیاسی مارکسیستی بحث شده است. اما تفاوت عمده ریسک سیستمی با نظریه مارکسیستی در بستر تحقق آن است. بستر تحقق ریسک...

مقاله حاضر قصد دارد پس از بررسی فشرده آراء مختلف در مود مفهوم طبقه به بررسی این مفهوم در مهمترین نحله متعلق به آن–نحله مارکسیستی– بپردازد.  بنابراین این مقاله سه هدف اساسی را دنبال خواهد کرد: ابتدا یک نوع شناسی از مفاهیم کلی طبقه به تبعیت از اریک الین رایت ارائه می گردد، دوم به بررسی این مفهوم در اندیشه مارکس پرداخته می شود و در ادامه چهار نحله اساسی همرا با زیر مجموعه‌های هریک در نحله‌های گونا...

هر‏چند قرار بود ادبیات پس از جنگ جهانی دوم نقشی ابزاری و تبلیغاتی در بازسازی جامعه سوسیالیستی بخش شرقی آلمان به عهده بگیرد و رسالت سیاسی داشته باشد، اما سیطرة ایدئولوژی مارکسیستی بر این گستره در عمل چندان آسان نیفتاد. جستار حاضر به نقد سه اثر مهم می پردازد که نقش برجسته ای در شکستن سدهای ایدئولوژیک و گشایش فضاهای خلاقانة ادبی داشتند و توانستند به مدد مضمون ها و ساختارهای ویژة خود ، از گفتمان تک...