باتوجه به موقعیت سیاسی، جغرافیایی و دینی مشابه ایران و عراق، این دو کشور، طی قرن بیستم، سرنوشت مشترکی داشته اند و به عنوان کشورهای نفت خیز همیشه مورد طمع بیگانگان و کشورهای غربی بوده اند. در طول قرن گذشته، همزمان با وقوع تحولات بی سابقه در عرصة جهانی، به ویژه جنگ جهانی اول و دوم و تبعات آن برروی کشورهای خاورمیانه، رفته رفته، قشر روشنفکر این جوامع درصدد انتقاد از وضعیت سیاسی حاکم بر این کشورها و...

چکیده: عنوان طرح: گونه شناسی رویکرد های روشنفکران ایرانی به مدرنیته (از عصر مشروطه تا امروز) طرح مسئله: مباحث روشنفکری از عصر مشروطه تا امروز با همان شدت درحال طرح است و آزمون و خطاهای گذشته تاثیر کمی در پیش بردن این مباحث داشته است و در نتیجه برخی به این باور رسیده اند که مباحث روشنفکری در ایران با بن بست روبرو شده است. همچنین پیوستگی لازم بین عرصه فکر و عمل (روشنفکری و سیاست) وجود ن...

در تحقیق حاضر سعی شده است نقش روشنفکران در شکل گیری اندیشه سیاسی- دینی معاصر ایران مورد تحقیق وبررسی قرارگیرد با مطالعه تئوریهای که درباره اندیشه ی دینی وتوسعه سیاسی وجود دارد فرض نگارنده این است که عملکرد روشنفکران سبب تقویت اندیشه سیاسی-دینی ومولفه های آن از قبیل: مشارکت سیاسی، انتخابات، فرهنگ سیاسی، احزاب سیاسی، حاکمیت قانون، آزادی مطبوعات وپلورالیسم وتکثرگرایی شده است چرا که تقویت اندیشه سی...

در دوره مشروطه روشنفکران پس از آشنایی با تجدد و تحولات کشورهای غربی، در پی ایجاد آن در کشور خود به نقد سنت و وجوه متعدد آن پرداختند. در این میان، سنتِ اندیشه عرفانی که یکی از وجوه غالب و گسترده در حوزه اندیشه دینی و معرفتی به شمار می آید و به طور وسیعی در ادبیات فارسی انعکاس یافته است، از توجه و نقد روشنفکران بی نصیب نماند و از جهات مختلف مورد بررسی و واکاوی قرار گرفت. با مطالعه آثار روشنفکران ا...

میرزاآقا تبریزی، نخستین نویسنده فارسی زبان ایران است که دست به نگارش نمایشنامه می زند. تبریزی به عنوان یک روشنفکر عصر قاجار، همچون سایر روشنفکران حوزه های دیگر، برای ارتباط بهتر با مردم ناآگاه، و معرفی پدیده ایی مدرن، دست به تلفیق دو عنصر سنت و مدرنیته می زند. بدین ترتیب تبریزی در نوشتن نخستین نمایشنامه های فارسی از یک استراتژی برخوردار است که شامل تلفیق تکنیکهایی از نمایش ایرانی با تاتر غربی ا...

مقالة حاضر درصدد است تا نحوة بازنمایی روشنفکر را در سینمای دهه‌های 1340-1370 توصیف کند و به تفسیر مناسبات اجتماعی این بازنمود بپردازد. ازاین‌رو، با مبنا قرار دادن نظریة "روشنفکران" "گرامشی" و نظریة "بازنمایی"، چهار فیلم با اتخاذ روش "تحلیل روایت"، بررسی شده است تا رابطة هریک از روشنفکران بازنمایی‌شده با بافت اجتماعی خویش مشخص گردد. درنهایت این نتایج حاصل شد که روشنفکران نه به‌صورت مستقل، بلکه د...

اندیشه ی سیاسی و اجتماعی در ایران همواره در تقابل یا تعامل با غرب و مسئله تجدد معنا پیدا کرده است. به سخن بهتر، با برخورد نخستین امواج تجدد بر پیکره ی فرهنگ و جامعه ایرانی، شاهد شکل گیری گفتمان های روشنفکری در ایران بودیم. از اینرو ضرورت فهم کنشهای روشنفکری در ایران و همچنین تبیین چگونگی تعامل آنها با گفتمان تجدد، موضوعی حائض اهمیت و در خور تأمل می باشد. در این میان دو تن از چهره های شاخص نسل چ...