عبدالله بن‌عباس صحابی برجسته پیامبر (ص) و از سرآمدان تفسیر است. با توجه به تصریح خود ابن‌عباس به علم-آموزی و به‌ویژه أخذ تفسیر از حضرت علی (ع) و همچنین اشارۀ عالمان به این مسئله به هنگام تبیین جایگاه وی در تفسیر، این مقاله با به‌کارگیری روش کتابخانه‌ای، تجزیه و تحلیل آماری متن و اسانید، به بررسی میزان مطابقت روایات تفسیری وی با روایات ائمه (ع) با تأکید بر جامع البیان عن تأویل آی القرآن طبری و ن...

یکی از مباحثی که از قدیم ذیل بحث تفویض امور دین به پیامبر و اهل‌بیت^ مطرح بوده و امروزه برخی روشنفکران ذیل بحث خاتمیت مطرح می‌کنند، بحث ولایت تشریعی ائمه اطهار^ می‌باشد. سؤالی که در اینجا مطرح است اینکه، آیا بعد از پیامبر اکرم|، ائمه اطهار^ دارای حق تشریع و جعل احکام نو در حوزه دین هستند؟ حجیت کلام ائمه در امور دین چگونه با خاتمیت سازگار خواهد بود؟ در این نوشتار با استفاده از آیات قرآن و روایات...

تفسیر "الدرالمنثور فی التفسیر بالمأثور" سیوطی از جامع ترین تفاسیر اثری اهل تسنن در قرن دهم هجری قمری است. سیوطی در این تفسیر روایات فراوانی از رسول خدا (ص)، صحابه، تابعین و تابعین تابعین نقل کرده است، که در این میان شماری از روایات تفسیری، به امیرالمومنین (ع)، حسنین (ع)، امام سجاد (ع)و صادقین (ع)اسناد داده شده است. سیوطی تنها به نقل روایات اکتفا کرده و ذیل روایات، هیچ گونه نظری از خود، ارائه ن...

مقدمه و هدف: با توجه به اصول فکری در حوزه­های مختلف حدیثی شیعه، جریان­هایی پدیدآمد که باعث نگارش و گسترش تدوین تک­ نگاره­ های حدیثی در موضوعات مختلف از جمله طب شد. مطالعه­ی حاضر با هدف تبیین این حوزه­های حدیثی شیعه موثر در نگارش کتب روایات طبی و جریان­های فکری حاکم برآن انجام شده است. روش بررسی: این پژوهش از نوع توصیفی بر اساس رویکرد کتابخانه­ ای است، که با مراجعه به کتب رجال و ف...

در برخی منابع روایی شیعه و اهل سنت احادیثی با موضوع «عدم سایه برای پیامبر و ائمه معصوم» به چشم می خورد. محدثان و مؤلفانی که این احادیث را پذیرفته اند، این ویژگی را معجزه ای از سوی ذوات مقدس معصومان دانسته اند؛ اما در مقابل، بیشتر اندیشمندان در برخورد با این گروه از روایات سکوت کرده اند و یا با عدم ذکر این روایات در کتاب های خود، به صورت تلویحی ضعفی متوجه آن دانسته اند. در یک نگاه کلی، بیشتر ...

یکی از مباحث درازدامنی که در علم رجال پس از ظهور اخباریان مورد توجه اصحاب رجال قرار گرفت، مسئله توثیق وکلای ائمه(ع) بوده است. بحث های پیرامونی گسترده­ای درباره این مسئله در کتب رجالی شیعه صورت گرفته است. البته در آرای رجالیان متقدم، نظراتی پیرامون وثاقت وکلاء ائمه (ع) وجود دارد، اما این نظرات دال بر جریان وکالت آنان نیست. مسئله وثاقت وکلا از این نظر حائز اهمیت است که اخباری از برخی وکلاء که نصی...

فقهای اهل سنت معتقدند که زوجه همانند زوج از تمام ترکه ارث می برد، اما اکثر فقهای امامیه با استناد به روایات وارده از ائمه (ع) زوجه را از بعض ترکه محروم می دانند و از آنجا که اموالی که زوجه از آن محروم شده در این روایات متفاوت است، موجب پیدایش بیش از پنج نظریه گردیده است. بنابراین ذکر اختلاف مذکور و بیان شیوه های حل تعارض میان آنها ضروری است. روایات باب میراث زوجه به سه دسته ی مطلق، روایات دال ب...

در بخشی از روایاتِ ائمه:، علاوه بر ارائه قرائتی متفاوت از قرآن کریم، قرائت رایج را با استدلال‏هایی تخطئه نموده‏اند. چندگونگی این استدلال‏ها و نقد آن‏ها مسأله این پژوهش است. اهمیت فهم صحیح قرآن، در پرتو قرائت درست آن، از یک‏سو و جایگاه اهل‏بیت: به عنوان مفسران حقیقی قرآن از سوی دیگر، اهمیت واکاوی این‏گونه روایات را آشکار می‏سازد. تخطئه قرائت مشهور با استدلال‏هایی به گونه‏های عقیدتی یا تاریخی یا ا...

اهل بیت: به عنوان جامع علوم انبیاء، در پاره ای از روایات خویش به بیان بخش هایی از کتب انبیاء سلف پرداخته و در احتجاجاتشان با اهل کتاب، به کتب آنان استناداتی داشته اند. پژوهش پیش رو به دنبال تشکیل مجموعه ای از منقولات ائمه: از تورات و انجیل و تطبیق آن با عهدین کنونی است. این پژوهش در گام نخست روشن می کند که تورات و انجیل اصیل، نزد ائمه: موجود بوده و با آنچه نزد اهل کتاب بوده تفاوت داشته است؛ اگر...

«شهرستانی»، به عنوان یکی از بزرگان اهل سنت در تفسیر خود با عنوان «مفاتیح الاسرار و مصابیح الابرار» از روایات ائمه اطهار‰ و به طور خاص امام صادق‰ بسیار تأثیر پذیرفته است. مقاله حاضر به روش تحلیلی با تتبع در تفسیر «مفاتیح الاسرار و مصابیح الابرار» شهرستانی به بررسی روش ها و مبانی جدید او درتفسیر و تأویل قرآن می پردازد. از جمله مبانی شهرستانی در تفسیر و تأویل قرآن سه زوج «مفروغ» و «مستانف»، «تضاد ...