طی دهه‌های اخیر رشد شتابان شهرنشینی و پیامدهای آن موجب شده است که خردترین واحد برنامه‌ریزی فضایی یعنی محله، در مرکز توجه مدیران و برنامه‌ریزان شهری قرار گیرد. در ایران، طی دهه‌های گذشته، مقیاس محله حلقۀ مغفول در نظام رسمی‌ برنامه‌ریزی فضایی بوده است. شهر زنجان به‌عنوان یکی از شهرهای قدیمی ایران، از دهۀ 1340 شمسی، شاهد رشد شتابان شهرنشینی بوده است و این مسئله، با رکود کیفیت محیطی محلات شهری آن ه...

شهر ایلام طی دهه های اخیر رشدی شتابان و لجام گسیخته و بی قواره داشته و نوعی شهرسازی نااندیشیده و ناپایدار در آن به وقوع پیوسته است. در این شهر مسائلی همچون افزایش جمعیت و مهاجرت موجب گسترش شهر به جانب نواحی بالقوه خطرناک، گسستگی بافت شهری (فضاهای خالی درون شهر)، رشد لجام و بی قواره (رشد شتابان توسعه کالبدی) می گردد. برنامه ریزی کاربری اراضی شهری به عنوان هسته اصلی برنامه ریزی شهری نقشی مهم در س...

رشد شتابان شهرنشینی و افزایش مهاجرت روستاییان به شهرها، مسئلۀ حاشیه‎نشینی و اسکان غیر رسمی را پدید آورد و به تناسب، موجب گسترش نابهنجاری‎هایی در شهرها شد، لذا شناخت نقش حاشیه‎نشینی در بروز انواع آسیب‎های اجتماعی از اهمیت خاصی برخوردار است؛ چرا که امروزه در کشورهای جهان سوم یکی از معضلات شهرنشینی، حاشیه‎نشینی و آسیب‎های اجتماعی ناشی از آن است. گسترش حاشیه‎نشینی در شهر اردبیل و اسکان جمعیت غیر شه...

تحولات کالبدی- فضایی روستاها در دهه های اخیر تحت تأثیر روند شتابان شهرگرایی در مقابل روستاگریزی، به ویژه در کشورهای جهان سوم جوامع روستایی را هم از لحاظ کیفی و هم از نظر کمی با تحولاتی بنیادین روبرو ساخته است. کلانشهر کرج نیز از مهم ترین عرصه های تحولات مکانی- فضایی به شمار می رود که تمرکز سرمایه، صنایع، امکانات و خدمات موجب رشد کالبدی و کارکردی شتابان در آن گردیده است. اینگونه رشد شتابان و رون...

یکی از مهمترین و پیچیده­ترین تحوّلات اجتماعی جهان در نیم قرن اخیر توسعۀ شهرنشینی است. فرایند شهرنشینی در کشورهای در حال توسعۀ به طور کلّی و در ایران به طور اخص به دلایلی چند روندی شتابان به کلان شهری و قطبی شدن منجر شده است. رشد شتابان شهرنشینی و ظهور کلان شهرها عواقب و پیامدهای متفاوتی را به دنبال داشته و با آسیب های شهری متعدّدی همراه شده است. این پیامدها و عواقب چه در ایران و چه در سایر کشورهای...

افزایش جمعیّت و رشد شتابان شهری در دهه‎ی گذشته، آثار سوئی را در پی داشته، تا آنجاکه امروزه، اغلب مردم احساس می‎کنند که مناطق شهری برای زندگی و فعّالیّت مطلوب نیست. رشد جمعیّت شهرها به‎نوبه‎ی خود مسائلی همچون ترافیک، سر و صدا، تولید سرب در هوا، افزایش کارگاه‎های صنعتی و مزاحمت شهری را در پی داشته است. شهر یزد نیز از این قاعده جدا نیست. یکی از راه‎حل‎ها برای حلِّ مسائل زیست‎محیطی و تبدیل هر چه بهتر محی...

افزایش جمعیّت و رشد شتابان شهری در دهه‎ی گذشته، آثار سوئی را در پی داشته، تا آنجاکه امروزه، اغلب مردم احساس می‎کنند که مناطق شهری برای زندگی و فعّالیّت مطلوب نیست. رشد جمعیّت شهرها به‎نوبه‎ی خود مسائلی همچون ترافیک، سر و صدا، تولید سرب در هوا، افزایش کارگاه‎های صنعتی و مزاحمت شهری را در پی داشته است. شهر یزد نیز از این قاعده جدا نیست. یکی از راه‎حل‎ها برای حلِّ مسائل زیست‎محیطی و تبدیل هر چه بهتر محی...

با وجود استقرار بیش از نیمی از جمعیت جهان در نواحی ساحلی، این مناطق در مقابل بحران‌های طبیعی و انسانی ازقبیل نوسان سطح آب، فرسایش، آلودگی، بهره‌برداری فزاینده از منابع، افزایش شتابان جمعیت و گسترش اراضی ساخته‌شده جزو اکوسیستم‌های آسیب‌پذیر به شمار می‌روند. منطقۀ ساحلی دریای خزر در سه استان گیلان و مازندران و گلستان، در چند دهۀ اخیر به‌شدت در معرض بسیاری از این بحران‌های طبیعی و انسانی و به‌طور ...

در نظام سرمایه‎داری معاصر، شهر به‎عنوان مکان مناسب و شهرنشینی به‎عنوان شیوه‎ی مطلوب زیست در آن به‎شمار می‎آید. رسوخ و نفوذ فرهنگ سرمایه داری در جهان سوم، ازجمله ایران، موجب تمرکز شهری ناهمگون و رشد شتابان جمعیّت شهری در اثر مهاجرت گسترده‎ی روستا ـ شهری است. روندی که در حقیقت موجب انتقال جمعیّت عمدتاً فقیر به شهرها می شود. نمونه‎ی واضح و مشخّص این‎گونه تقابل را می توان در بافت‎های قدیمی و نیز بافت‎ه...

چکیده افزایش جمعیت و رشد شتابان شهرنشینی در دهه های اخیر آثار سوئی را به دنبال داشته است که از آن جمله می توان به توسعه کالبدی ناموزون شهرها، فقر و افت استانداردهای زندگی، کمبود مراکز خدماتی، به هم خوردن نظام توزیع خدماتی و نارسائی سیستم خدماتی اشاره نمود.بدون تردید عمده ترین اثر رشد شتابان شهرنشینی و رشد بی رویه فضای شهر،به هم خوردن نظام توزیع خدماتی و نارسائی سیستم خدماتی شهری است.وظیفه اصل...