در قرون اخیر اخباریان، بر گروهی از عالمان اطلاق می شود که نسبت به اخبار رسیده ازمعصومین- علیهم السلام – توجه ویژه نشان می دهند و روشهای اجتهادی - بدان سان که در اصول فقه مطرح می باشد - را نمی پسندند و به جز کتاب و سنت در استنباط احکام شرعی دلیلی را نمی شناسند. اطلاق عنوان اخباری بر گروهی خاص و به اصطلاح رایج کنونی آن به سد? یازده هجری قمری مربوط می شود و آغازگر این جریان،محمد امین استرآبادی بود...

دچار شدن حدیث به آفت­هایی از قبیل جعل، تحریف، تصحیف و نقل به معنا، سبب گردید که عالمان و پژوهشگران حدیث به ارزیابی سند و متن حدیث اهمیت ویژه ای دهند. عالمان و پژوهشگران حدیث از دانش رجال در ارزیابی سند بهره بردند؛ ولی برای ارزیابی متن حدیث از معیارهایی از قبیل عدم مخالفت با قرآن، عدم مخالفت با سنت قطعی، عدم مخالفت با عقل، عدم مخالفت با دانش­های بشری از قبیل؛ فقه، تاریخ و علوم تجربی استفاده کردن...

کلینی بی واسطه از محمد بن اسماعیل بدون افزودن پسوند و پیشوندی، 831 حدیث نقل نموده است. بیشتر محقّقان عرصه حدیث و کاربران دانش رجال، مراد از وی را محمّد بن اسماعیل بندقی نیشابوری تعیین کرده اند. دو فقیه معاصر امام خمینی و آیةالله خویی در وثاقت و معتمد بودن وی اختلاف نظر بنیادین دارند. امام خمینی، دست کم در چهار موضع به توثیق وی پرداخته و تأکید می کند، گرچه وی از سوی رجال شناسانی مانند طوسی و نجاشی...

شیخ انصاری یکی از بزرگترین فقیهان اصولی و محقق إمامیه در قرون متأخر به شمار مى‏آید. در این میان تحقیقات وی پیرامون انجبار ضعف سند حدیث در جاى‏‏‏جای میراث علمی وی از ابعاد گوناگونی چون علم ‏‏‏‏‏رجال، اصول ‏‏فقه، نقد سند و تاریخ حدیث قابل بررسی است. این نوشتار با روش توصیفی ـ تحلیلی و رویکرد شیوه مواجهه شیخ انصاری با ضعف سند به دنبال تبیین و بررسی انجبار ضعف سند و گونه‏ها‏ی آن از منظر شیخ انصاری ...

کلینی بی واسطه از محمد بن اسماعیل بدون افزودن پسوند و پیشوندی، 831 حدیث نقل نموده است. بیشتر محقّقان عرصه حدیث و کاربران دانش رجال، مراد از وی را محمّد بن اسماعیل بندقی نیشابوری تعیین کرده اند. دو فقیه معاصر امام خمینی و آیهالله خویی در وثاقت و معتمد بودن وی اختلاف نظر بنیادین دارند. امام خمینی، دست کم در چهار موضع به توثیق وی پرداخته و تأکید می کند، گرچه وی از سوی رجال شناسانی مانند طوسی و نجاشی...

حدیث مواعظ پیامبر (ص) به ابوذر غفاری یکی از اخبار طوال است که قدیم‌‌ترین نقل باقی‌مانده از آن در متون حدیثی امامیه به مجلس املاء شیخ طوسی (د 460ق) بازمی‌گردد. این متن شامل فقرات متعدّدی است که هر یک پیامی اخلاقی را ارائه می‌دهند. مطالعۀ کنونی کوششی از جنس مطالعات تحلیل متن است و در آن بنا داریم فارغ از بررسی اصالت هر یک از اجزاء حدیث یا اباذر به بررسی کلیّت آن در قالب طولانی کنونی‌اش بپردازیم و ا...

«حدیث» در لغت به هر چیز جدید گفته شده است؛ اما معمولاً این واژه در سخن و گفتار به کار می‌رود. «روایت» نیز در لغت به معنای جریان و نقل است؛ اما بیشتر در معنای گزارش کاربرد یافته است. این پژوهش با تکیه بر کاربردهای «حدیث» و «روایت» در نزد فهرست‌نگاران و قدمای رجالیان، تلاش نموده است فهمی بهتر از مقصود ایشان در گزارش شرح حال محدثان و ارزیابی آنها به دست دهد. تأکید این نوشتار بیشتر بر تبیین کاربرده...

حدیث ـ که به عنوان یکی از منابع مهم در دستیابی به احکام و معارف اسلامی، نقش اساسی دارد ـ بر پایة سند استوار شده است. لذا، برای احراز صحّت نسبت حدیث به معصوم (ع)، بررسی سند راهی مطمئن و کارآمد بوده که مربوط به حوزة مطالعات بیرونی حدیث است. رجالیان در پی اعتبارسنجی هر یک از راویان موجود در زنجیرة اسانید روایات، الفاظ و اصطلاحات ویژه ای را پدید آورده اند که گاه بر سر معنا و دلالت برخی از آنها، اجما...

چکیده دانش رجال که از شاخه های علم حدیث به شمار می رود، از اهمیّتی ویژه برخوردار است و سهمی بزرگ در اعتبار سنجی روایات معصومین دارد از جمله عرصه های قابل پژوهش که هنوز هم تأمل برانگیز می باشد، وضعیّت راویانی است که به عدول و انحراف از عقیده منتسب شده اند. این پژوهش، با عنوان "پدیده ی عدول و تأثیر آن در تحلیل های رجالی" با استفاده از روش کتابخانه ای ضمن بررسی شخصیت تعدادی از راویان یاد شده به م...