قاعده عدل و انصاف آثار فراوانی در فقه دارد. این مقاله درپی اثبات این قاعده با استدلالات فقهی، عدل و انصاف را از نظر لغت و اصطلاح معنا می کند و برای اثبات آن به دو دسته دلیل تحت عنوان دلایل عمومی و خصوصی می پردازد تا کلیت و عمومیت قاعده را اثبات کند. در بخش دیگر، مصادیقی را از ابواب فقه برمی شمرد و رابطه بین این قاعده را با قاعده قرعه مورد توجه قرار می دهد و به اثبات می رساند که قاعده عدل و انصا...

آیه تبیان یکی از آیات مورد بحث میان مفسران است. در باره تبیین کنندگان آیات قرآن اختلاف نظر است. علامه طباطبایی ضمن پذیرش قرائت رایج  آیه تبیان، با استناد به دلایلی نظیر: «دعوت خدا به تدبّر در قرآن»، «امکان ارجاع آیات متشابه به آیات محکم»، «ذو بطون بودن آیات قرآن» و«ذو مراتب بودن هدایت و فهم قرآن»، دلالت آیه را برای همه افراد مُستعد و بهره‌مند از لوازم تدبّر و نسبت به همه چیز به دلالت لفظی دانسته و...

رویکرد اصلی نوشتار حاضر بررسی و تحلیل پاسخی است که ریچارد سوئین‌برن، فیلسوف دین معاصر، درباره مسئلة شر ارایه می‌کند. به باور وی، در برابر مسئلة شر باید به نظری? عدل الهی روی آورد. نظری? عدل الهی مدنظر وی، مبتنی بر خیرهای برتر استکه با توجه به آن، شرور باید به وجود آیند تا از این راه، خیرهای برتری حاصل شوند. وی تأکید می‌کند شرط کارایی یک نظری? عدل الهی این است که "دفاع مبتنی بر اختیار" در کانون ...

اگرچه جهان با حکومت عدل امام علی‌(ع) چندان نپایید، اما این حکومت به بسیاری از اهداف خود رسید و از جمله آنکه " این حکومت الگو و اسوه حکومت پاک سیرتان در گذر تاریخ شد". گویا این حکومت برپا شد تا دلیل و راهنمای همه کسانی باشد که در طول تاریخ به حکومت عدل و پاکیزه می‌اندیشند؛ حکومتی که در آن حق تفسیر عدل است و عدل تفسیر و معنی حق؛ و این همه مستلزم احیا و توسعه مکارم اخلاقی در میان حکمرانان و ...

این نوشتار به دنبال پاسخ دادن به این پرسش است که آیا عقاب و کیفر الهی با نظام قطعی و حتمی قضا و قدر سازگار است یا نه؟ چگونه ممکن است خدایی که منبع عدل و احسان است. بندگان خود را - که مغلوب و مقهور قضا و قدر می باشند - در برابر رفتارشان مواخذه و مجازات کند؟ بدون شک چنان چه رفتار آدمی خارج از چارچوب نظام قضا و قدر باشد. یا اگر به فرض محال خداوند اهل عدل و احسان نباشد. عقاب و کیفر مبنای منطقی و عق...

در میان مسائل کلامی، مسئله ؛عدل الهی؛ از دیرباز دارای اهمیت خاصی بوده است، تا جایی که حجم بالای از مناقشات علمی متکلمان دینی، حول این موضوع بوده است. از طرفی در عرفان نیز، از آن جهت که عرفا، افرادی دیندار و متشرع می باشند، بطور ناخودآگاه به این مسئله، توجه خاصی را معطوف نموده اند. بر همین اساس بر آنیم تا دیدگاه یک متفکر و عارف بزرگ اسلامی یعنی ؛جلال الدین محمد بلخی؛ مشهور به مولوی را در مواجهه ...

در این رساله سیر تاریخی مسئله عدل الهی از آغاز اسلام و عوامل و ریشه های اسلامی پیدایش اختلاف در این مسئله در بین مسلمین و بریدگی و قطع رابطه با منابع اولیه و اصیل معارف اسلامی، سوء استفاده های سیاسی و مذهبی به وسیله دستگاه خلافت ، پیدایش حوزه های علمیه بصره و کوفه، ظهور فرق کلامی و مکاتب فکری و اعتقادی هم چون معتزلیان و اشاعره، درگیری درباره مسائلی همچون امامت و عدل و گناه کبیره قضاء و قدر، عقا...

مساله شر یکی از مباحث مهمی است که همواره افکار متفکران و ارباب ادیان و حتی مردم عادی را به خود مشغول داشته است.این مساله در عصر حاضر بیشتر در حوزه فلسفه دین از منظر صفات کمالی الهی چون عدل،قدرت و علم و خیرخواهی مطلق خداوند مطرح گردیده و حتی برخی از فیلسوفان معاصر غرب همچون جی.ال.مکی،وجود شرور را دلیل عمده بر نفی وجود خداوند دانسته اند.و هر یک به نحوی سعی در پاسخگویی به این مساله و تبیین و توجیه...