درویش ناصر بخارایی یکی از شاعران غزل سرای طراز اول قرن هشتم هجری است که خدمتش در رونق غزل عاشقانۀ عارفانه نظررس بوده و خواجه حافظ به شعر او نظر داشته است. در این مقاله، نگارنده ابتدا مهم ترین منابعی را که دربارۀ این شاعر برجستۀ ادب فارسی سخن گفته اند، معرفی کرده است. تذکره ها جزء اولین منابعی هستند که مطالبی راجع به ناصر بخارایی ذکر کرده اند و او را به صفت عارف بزرگ به حق رسیده و شاعر توانای شی...

جایگاه غم و شادی به عنوان مهمترین حالات روحی انسان در زندگی او آشکار است. شاعران عارف ایرانی درآثارشان مفصلاً به غم و شادی و انواع و جلوه­های آن پرداخته­اند که با بررسی آن علاوه بر شناخت تفکرآنان درمورد غم و شادی انسان، می­توان به ارائه ی راهکارهایی برای رساندن انسان به شادی های حقیقی و غیرزودگذر پرداخت. سنایی غزنوی به عنوان اولین شاعر عارف ایران، در کلیاتش به تفصیل به انواع غم و شادی پرداخته و ...

نورالدّین عبدالرّحمن جامی ( شاعر و عارف بزرگ قرن نهم هجری ) از سرامدان زبان و ادب فارسی است. وی درزمینۀ زبان و ادب فارسی و عربی دارای تألیفاتی به نظم و نثر است. در زمان جامی مباحث و مسائل کلامی در بین اندیشمندان رواج داشت و به سبب اهمیّت این علم در شناخت دین و دفاع از آراء و عقاید دینی هرکدام از آنان که دارای تألیفاتی بودند به طرق مختلف به بیان این اندیشه¬ها می¬پرداختند تا باعث رواج و تحکیم عقاید ...

سامان دادن تصحیحی علمی و انتقادی از دست‌نویس‌های کهن، از بایسته‌ترین پژوهش‌های ادبی است؛ چه، نسخه‌های خطّی از ارزشمندترین میراث‌های فرهنگی ملّت ما به‌شمار می‌روند و پرداختن به این سرچشمه‌های گران‌مایه، بازشناسی هستی و کیستی خود و پاسداشتِ فرهنگ و زبانِ این مردمان است. دیوان اشعار اوحدی مراغه‌ای(یا اصفهانی) عارف و شاعر نامدارِ سدۀ هفتم و هشتم هجری(738-673ﮬ)، در سال 1340 خورشیدی به دست شادروان سعید نف...

چکیده: کمال خجندی شاعر عارف نامدار و از غزل سرایان برجست? قرن هشتم است. بخش اعظم دیوان هشت هزار بیتی وی در قالب غزل سروده شده است. یکی از جنبه های مهّم و مغفول ماند? شعر این شاعر تحقیق در لغات و ترکیبات دیوان اوست که موضوع تحقیق حاضر است. این تحقیق در سه فصل انجام گرفته. در فصل اوّل کلیات و مبانی تحقیق بیان شده است. فصل دوّم مشتمل است بر اشاره ای به تاریخ عصر شاعر، اوضاع سیاسی و اجتماعی آن عصر، ...

شرف الدین حسن حکیم شفائی اصفهانی شاعر،عارف و پزشک مقتدر و توانای قرن ده ـ یازدهم هجری است. زندگی وی همزمان با حکومت پادشاهان صفوی بویژه شاه عباس اول بوده است وی یکی از بنیانگذاران سبک «هندی ـ اصفهانی» یا سبک دوره صفویه است که به روایت صاحب عالم آرا ملقب به ملک الشعرا و ممتاز ایران شد. دیوان او دربردارنده 12000بیت در قالب قصیده، غزل، قطعه، ترکیب بند و رباعی است که 1060 غزل در این میان جلوه می کن...

ادیبان کُرد همواره شعر فارسی را، به دیدة اعجاب و تحسین می نگریستند و از آن متأثر بوده اند. نمودهای گوناگونِ این تأثیرپذیری را در قالب تضمین، ترجمه، صور خیالِ مشابه و مضامین مشترک می توان دید و از این میان، شاعران کُرد، بیش از دیگر اشعار، به شعرِ حافظ توجه کرده اند. در این مقاله، پس از مقدمه ای دربارة تأثیرپذیری ادیبان کُرد از شعر فارسی، به ناری (nâri)، شاعر عارف مسلکی پرداخته ایم که در سده های اخیر م...

گزارشی از بهره برداری های مولوی از قرآن در دیوان مثنوی معنوی است. مثنوی معنوی، سروده عارف نامی و شاعر متفکر، مولانا جلال الدین رومی است. از نمودهای آشکار و جلوه های برجسته این اثر ادبی شگرف، حضور گسترده و کم نظیر قرآن در جای جای آن است.  دامنه تأثیر قرآن بر مثنوی، تنها محدود به الفاظ و تعبیرات آنکه بسیار بر گرفته از قرآن کریم است، خلاصه نمی شود، بلکه اوج بهره وری مولوی از قرآن در پیام و محتوای ...