سخن گفتن و نوشتن درباره مباحث قرآن، نقش مهمی در فهم معارف قرآنی ایفا می کند. به­دلیل دارا بودن چنین نقشی، تهیه و کاربرد معیارهای مرتبط و مناسب برای بررسی مباحث قرآنی ضروری است. مقاله حاضر، به بررسی و نقد کتاب «تأملی درباره مکر از دیدگاه قرآن و سنت» تألیف خانم شهناز فرهادزاده شوشتری می­پردازد و با رویکردی اصلاحی – انتقادی تنظیم شده است تا نقاط قوت و ضعف آن را تعیین کرده، مشخص شود کتاب حاضر تا چه...

برخی پرسشهای مهم در حوزه جامعه شناسی مطرح گردیده تا از زاویه نظریات قرآنی مورد دقت قرآن پژوهان قرار گیرد. نویسنده در آغاز با طرح این مطلب که واکنشها معمولاً متأثر از دو عامل فرهنگ و نگرش پژوهندگان و محیط داوری پدید می آیند، به رویکرد دین ستیزی جامعه شناسی در غرب اشاره کرده است و سپس برای ایجاد جامعه شناسی بدون چنان نگاهی به طرح پرسشها و محورهایی پرداخته است که تحقیق در آن، زمینه ساز دست یابی به ...

اخلاق فضیلت یکی از نظریه‌های اخلاقی است که اهتمام ویژه‌ای بر شخصیت فاعل و ویژگی‌ها آن دارد‌‌. در مقابل اخلاق فضیلت‌‌، نظریه‌های عمل‌محور (وظیفه‌نگر و غایت‌نگر) قرار دارند‌‌. شناخت دیدگاه قرآن‌‌، به عنوان مهم‌ترین منبع اعتقادی و عملی دین اسلام‌‌، در میان نظریه‌های اخلاق هنجاری ضروری به نظر می‌رسد‌‌. از همین‌رو، در این پژوهش می‌کوشیم ضمن تبیین دقیقِ اخلاق فضیلت و ویژگی‌های آن‌‌، به سراغ آیات قرآنی...

استخراج دیدگاه اسلامی در مورد تفاوت های جنسیتی یا برابری جنسیتی، استنباط مؤلفه های اصلی و متمایز دیدگاه اسلامی درباره جنسیت و استخراج دلالت های آن برای برنامه ریزی آموزشی از اهداف پژوهش حاضر هستند. در این پژوهش برای استنباط دیدگاه قرآن درباره تفاوت های جنسیتی و ملاحظه های آن در تعلیم و تربیت، از روش تحلیلی- توصیفی محتوای متن استفاده شده است و سپس یافته های تحقیق توسط صاحب نظران به کمک اجرای پرس...

معاد و اعتقاد به عالم قیامت از اندیشه های اوّلیة حیات بشری بوده است و همة ادیان الهی پیروان خود را به روزی وعده می دهند که به حساب همگان رسیدگی می شود. امّا در کیّفیت و چگونگی انتقال انسانها به آن عالم اختلاف نظرهای شدیدی بین پیروان ادیان و متفّکران آنها وجود دارد. فقها، فلاسفه، متکلّمان و محدّثان شیعی با توجّه به نوع نگرش و مبانی فکری خود، معاد را پیش روی ما به تصویر می کشند. علّامة مجلسی (ره) به عنوا...

با توجه به ویژگیهای خط عربی و وجود لهجه های مختلف در میان اقوام عرب درباره قراءت قرآن واداء کلامات نورانی آن ‘ اختلافاتی درباره قرائت قرآن در میان مسلمانان از همان آغازین روزهای گسترش اسلام پدیدار گشت. ناتوانی عده ای در فراگیری و قرائت قرآن کما انزل و شوق قرائت و تعلیم آن موجبات نشر اختلافاتی در قرائت گردید واین همه بعد از تلاش خلفا بویژه عثمان برای محو اختلافات صورت می گرفت با گذشت نزدیک به یک...

این مقاله زمان و مکان روایی را در قصص قرآنی بررسی می کند. ابتدا به عنصر زمان روایی از دیدگاه ژنت اشاره می شود و بر این اساس رابطۀ میان زمان داستان و زمان متن، مفاهیم «نظم»، «تداوم» و«بسامد» را با ذکر نمونه هایی از قصص قرآنی تبیین می کنیم. سپس به سنخ شناسی، شاخص های متنی و کارکردهای مکان روایی با اشاره به سورۀ یوسف (از میان سایر قصص) می پردازیم. می توان گفت که تحلیل زمان و مکان روایی در قصص قرآن...

تحلیل‌های ارائه‌شده پیرامون «شاکله» در تفاسیر قرآنی ما را به تعابیر حکما درخصوص «صورت نوعیه انسانی» رهنمون می‌شود. در این بستر، ادراکات محور اصلی شکل‌گیری و تحولات شاکله و علت ناقصه در عملکرد آن خواهد بود. در مقاله حاضر به روش پژوهش تطبیقی در تفاسیر و آثار حکما و جمع‌بندی دیدگاه مفسران و مقابله دیدگاه دو مفسر فیلسوف، علامه طباطبایی و فخر رازی، ابتدا معنایی جامع از شاکله ارائه می‌شود و سپس  هم‌س...

از جمله پژوهش های قرآنی مطمح نظر مفسران و دانشوران علوم قرآنی، تبیین موضوع «محکم و متشابه» در قرآن است؛ که هفتمین آیه از سوره آل عمران بدان اشاره دارد. از آنجا که شناخت موضوع محکم و متشابه در پرتو دیدگاه ها و برداشت هایی است که توسط قرآن پژوهان از این آیه ارائه گردیده، این پژوهش با ارزیابی دیدگاه های قرآن پژوهان معاصر، نگرش ایشان در حوزه هایی مانند چگونگی آیات متشابه، تعریف و چیستی تأویل، و کیف...

مدیریت زنان بر اساس بازیابی مستندات قرآنی با سه رویکرد اندیشه ی اجتماعی دینی «سنت گرایی اسلامی»، «تجددگرایی اسلامی» و «تمدن گرایی اسلامی» به تعبیر نگاه حداقلی، حداکثری و متعادل به مسئله ی مصلحت، می انجامد. ادعای این مقاله آن است که شالوده ی قرآنی این دیدگاه ها همگی مبتنی بر مصلحت است اما از آنجا که مصلحت مقوله ای کیفی است و معیارهای قطعی و روشن در خصوص اندازه گیری آن وجود ندارد و از طرفی عوامل ...