میرعلی ‌‌بن‌ حسن تبریزی ملقب‌ به «قُدوَه‌الکُتاب‌مُعَلی» از بزرگ‌ترین خوشنویسان عصر تیموری برای نخستین‌بار خوشنویسی نستعلیق را تحت قاعده و هیئتی متمایز درآورد. تنها اثر مرقومِ موثق میرعلی، نسخه خسرو و شیرین نظامی به‌تاریخ 808هـ.ق/1406م محفوظ در گالری هنری فریر است که از منظر شیوه کتابت و رسم‌الخط اهمیت شایان توجهی دارد. برهمین اساس، موضوع این مقاله بررسی رسم‌الخط میرعلی تبریزی با تکیه بر این نسخه خطی...

نستعلیق مهم‌ترین خط ابداعی ایرانیان است که زیبایی‌های آن در قالب‌های مختلف پدیدار شده‌است. این خط بخشی از مسیر تکامل خود را در بستر کتابت متون پیمود. در همین‌ ارتباط کتابت به هیئت یک قالب خاص در کنار سایر قالب‌ها در آمد که درک ویژگی‌های آن مسئله‌ای ضروری برای شناخت مبانی خوشنویسی است. بر همین اساس هدف این پژوهش شناخت عناصر تاثیرگذار بر شیوه کتابت جعفر بایسنقری، میرعماد و کلهر است که در تدوین و ...

سیاه مشق نویسی یکی از قالبهای خوش نویسی است که در خط نستعلیق بیشتر رواج دارد . هرچند در متون تاریخی درباره این قالب سخنی نیامده اما دربررسی آثار مشخص شد که این قالب از دوره صفوی به ویژه عهد شاه عباس اول پدید آمده است . اوج سیاه مشق نویسی در دوره قاجار بود و میرزا غلام رضا اصفهانی مهم ترین سیاه مشق نویس دوره ناصری به شم ار می رود. رابطه شکل حروف و ترکیب یکی از مسایل مهم سیاه مشق های نستعلیق ...

کتیبه نگاری از پیش از اسلام تاکنون رواج داشته است. اما پس از ورو اسلام به ایران کتیبه های قرآنی در بیشتر اماکن و در ادوار مختلف دیده می شود. اما امروزه استفاده از این هنر زیبا رو به افول گذاشته است.از سوی دیگر نازیبایی محیط شهری چالشی است که جوامع امروزی با آن روبرو هستند و در راستای زیبا نمودن شهر رو به نقاشی دیواری آورده اند. کتیبه نگاری هنری است کهن ،دارای مفهوم با ماندگاری طولانی که می توان...

0

در سنت تعلیمی خوشنویسی عثمانی رسمی وجود داشته که به «اجازه نامه»، «اذن نامه» یا «اهلیت نامه» شناخته می‌شود. این رسم ظاهراَ فقط در خوشنویسی عثمانی رواج داشت. بر اساس این رسم شاگرد قطعه‌ای را به خط نسخ، ثلث یا نستعلیق می‌نوشت و آن را به رؤیت استاد یا استادانی می‌رساند و استادان نیز غالبا با خطی موسوم به «خط اجازه» و با الفاظی به عربی آن را تأیید می‌کردند. افزون بر بررسی مفهوم اجازه و خاستگاه آن در...

درآغاز قرن سوم هجری، به‌خاطر پیچیدگی اَشکال و قرائت خط‌ کوفی، خطوطی تازه رشدی ناگهانی یافتند. این خط‌ها که از منشأ مشترکی برخاسته بودند به اقلام ِستّه (قلم‌های شش‌گانه) معروف شدند که عبارت‌اند از: «مُحَقَّق، ریحان، ثلث، نَسخ، تُوقیع، رقاع». روایات‌ گوناگونی در تقدُّم و تأخُّر این خطوط وجود دارد امّا به هر جهت این اقلام پایه و اساس خط‌ و خوشنویسی اسلامی را مُهیّا کردند و تا ابداع خطوط «تعلیق»، «نستعلیق» و «شکست...

تایپفیس ها ابزاری کاربردی و فراگیر هستند. کارکرد اصلی تایپفیس ارتقای خوانش و بهبود روند انتقال اطلاعات است. ظهور سیستم فونت سربی و دیجیتال سبب ایجاد شکاف عمیقی میان زیبایی شناسی حروف فارسی در خوشنویسی کلاسیک و تایپفیس مدرن فارسی شده است. با این وجود حقیقت غیرقابل انکار این است که حتی جنبه های زیباشناسانه تایپفیس مدرن فارسی نیز باید الهام گرفته از هویت نوشتاری خط فارسی باشد تا همسویی بیشتری با ز...

مکتب نگارگری بغداد در دوره آل جلایر تمامی تجاربی را که پیشتر مکتب تبریز ایلخانان و مکتب بغداد سده ششم هجری بدست آورده بودند به ارث برد و با بهره گیری از این تجارب نگارگری به نوآوری ها و دستاوردهای درخوری دست یافت. در این مکتب نگارگری بود که خط نستعلیق از برای بهره گیری هرچه زیباتر از خوشنویسی برای کتب ادبی غنایی یا تغزلی بوسیه میرعلی تبریزی اختراع شد. در این مکتب نگارگری بود که تحولی چشمگیر در ...

کتیبه¬ی کاغذی مورد مطالعه در این پژوهش که تحت تولیت موزه هنرهای تزیینی اصفهان قرار دارد، به خط نستعلیق توسط محمود بن ابی القاسم الخوانساری و در سال1322 هجری قمری، نگارش شده و به تکیه گاهی پارچه ای متصل است. طول کتیبه 648.5 سانتی متر و عرض آن 21.71 سانتی متر است، ضمن آن که بخش کاغذی کتیبه از اتصال 19 قطعه کاغذ تشکیل شده و 9 قطعه نیز تکیه گاه پارچه ای کتیبه را شامل می شود که یک قطعه پارچه در قسمت...