نگاه علمای اصول به خطابهای کلّی که حاوی احکام شرعی هستند، متفاوت است. برخی خطاب-های کلّی را از جنس قضایای خارجیه میدانند و برخی خطابات کلّی را از جنس قضایای حقیقیهدانستهاند. براساس این دو دیدگاه، موضوع در خطابهای کلّی افراد هستند نه خود عناوینی که درخطاب ذکر شده است. زیرا خطاب کلّی منحل به خطابهای جزیی به تعداد افراد موضوع میشود؛بنابراین باید شرایط تکلیف در آن سوی خطاب وجود داشته باشد تا تکلیف نمودن...

چکیده خطاب صورتهای زبانی هستند که برای خطاب کردن ،جلب یا اشاره به دیگران در طول گفتگو استفاده می شود و انعکاس دهنده روابط پیچیده اجتماعی افراد در یک جامعه زبانی می باشند. صورتهای خطاب موضوع جالبی برای جامعه شناسان ، مردم شناسان و روانشناسان اجتماعی می باشدزیرا این صورتها به طور برجسته ارتباط بین زبان و اجتماع را نشان میدهند. آنچه در این پژوهش مورد بررسی قرار میگیرد توصیف صورتهای خطاب در زب...

گونه‌ای از خطاب قرآن، خطاب با قل است که 332 بار آمده است. چنین خطابی ساختار شش‌بخشی دارد و از حیث پیام قل، فراپیام و مخاطب آن گوناگون است. کاربرد قل در آیات مکی بیش از آیات مدنی است. تناسب بین پیام و مخاطب آن و رصد کردن فراپیام و نیز جستجو از سرّ کاربرد قرآنی قل مسایل تحقیق حاضر است. خطاب قل، بر حسب مخاطب آن پیام، مضمون‌های گوناگونی از مسایل فقهی و اخلاقی مؤمنان تا پاسخ به اشکال‌ها و خرده‌گیری‌ه...

چکیده یکی از جنبه های اعجاز قرآن کریم، اعجاز بیانی آن است؛ یعنی از اسلوب های گوناگون ادبی برای تربیت، تعدیل سلوک و تعلیم مردم استفاده می کند و در خلال این اسلوب ها بر قلب و فکر و رفتار آن ها اثر می گذارد. از جمله این اسلوب ها ندا، گفتگو، خطابه، امر، نهی و ... می باشد. از آنجا که همه اوامر الهی و نواهی آن به قصد ایصال به منافع و متناسب با مصالح فرد و جامعه است؛ در لابه لای آیات برای سهولت در اق...

بحسب وجهة النظر الطائفیة الشیعیة أو السنیة لقد تم تصویر علاقات الإمام علی (ع) مع الخلفاء بأنها متناقضة للغایة حیث تم تصویرها فی بعض الأحیان بأنها علاقات حمیمة جدًّا أو العکس تمامًا. وإحدى الحالات التی ذکر فیها رأی الإمام علی (ع) عن الخلفاء بشکل صریح هی الخطبة الثالثة من نهج‌البلاغة المعروفة باسم الشقشقیة حیث اعتبر بعض العلماء والمؤرخین السنة أن هذه الخطبة مجعولة من قبل الالشریف الرضی. (٤۰٦ق) ومع ذ...

یکی از جنبه های اعجاز قرآن کریم، اعجاز بیانی و وجه زبان شناختی آن است. بدان گونه که از اسلوب های گوناگون ادبی برای تعلیم و تربیت مخاطبان استفاده کرده، در خلال این اسلوب ها بر قلب، فکر و رفتار آن ها تأثیر گذاشته است. مقاله حاضر به بررسی اسلوب خطاب وتاثیر این شیوه ادبی- به عنوان یکی ازمقدمات تفسیر- بر تبیین معارف قرآنی می پردازد. معارف قرآنی، مباحث اعتقادی، اخلاقی و احکام شرعی را در بر می گیرد. ت...

مسأله مورد بررسی در این مقاله این است که ظواهر الفاظ وعبارات به کار رفته در کتاب و سنّت آیا بر مفاهیم خود طبق وضع لغوی یا قرائنی که همراه لفظ است دلالت دارد یا نه؟ بر فرض دلالت داشتن آیا می‌توان به آن معانی استناد کرد؟ در نهایت آیا می‌توان آنها را  ملاک عمل قرار داد یا خیر؟ از نظر امام خمینی، بعد از تدبّر وتأمل در شیوة عقلا در محاورات ومراسلاتشان معلوم می‌شود منشأ اجتماع و ارتباط مر...

آیات بسیاری از قرآن کریم عهده دار خطاب بندگان به خدا یا گفتگوی قشرهای مختلف مردم با خداست. این خطاب ها و گفتگو ها غالبا با الفاظ ( رب ) و (ربنا ) آغاز شده اند. نیایش های قرآنی از حیث محتوا بر سه قسم است: الف) نیایش های درخواستی و مطالبانه، ب) اعتراف آمیز و معترفانه، ج) شکوه آمیز و معترضانه. در این پژوهش با اشاره به انواع نیایش های قرآنی محتوای اغلب آنها در جدولی فهرست شده اند.  

شناخت این‌که افراد چگونه باب گفت‌وگو را باز می‌کنند یا چگونه همدیگر را خطاب می‌کنند موضوعی مهم در مطالعات جوامع به‌منظور ایجاد روابط اجتماعی بین افراد است. در این پژوهش رفتار خطاب در گونۀ گفتاری فارسی بررسی می‌شود. در این مطالعه، تحلیل داده‌های جمع‌آوری‌شده از 43 گویشور فارسی نشان داد که ده نوع اصطلاح خطاب در مکالمات روزمره استفاده می‌شود: اسامی شخصی، عناوین (القاب)، اسامی مذهبی، اصطلاحات شغلی،...

چکیده القاب خطاب از زمره عناصر باارزش مورد استفاده حامعه شناسان زبان محسوب می شود از آن جهت که عناصری هستند که برای شروع روابط اجتماعی مورد استفاده قرار می گیرند. تحلیل مقابله ای القاب خطاب در دو زبان متفاوت از این حیـث که در فرهنگ های متفاوت القاب خطاب متفاوتی به کار می روند دارای اهمیت بسیاری هستند.این پژوهش به منظور بررسی تفاوتها و شباهت های موجود در القاب خطاب هم از نظر نقش و کاربرد و هم ...