این نوشتار به بررسی چگونگی شکل گیری هویت و ماهیت وجودی آن در بین سازه انگاران متعارف و رادیکال می پردازد. سازه انگاری متعارف به دلیل تاکید بر نظریه ساختار یابی و نیز برخی مفروضات رئالیسم علمی از سوی سازه انگاران رادیکال متهم به ذات انگاری و پذیرش هویت پیشینی برای کارگزاران است. علاوه بر آن عدم توجه به گفتمانی بودن رابطه و نادیده گرفتن نقش قدرت در آن، دوگانه انگاری مدرنیستیِ خود/دیگری، فرض وجود د...

با بررسی منظومة‌ خسرو و شیرین از نظرگاه روانشناسی تحلیلی‌می‌توان دریافت‌که این منظومه، دوصدایی است. بدین معنی که صدای غرا و سرکوبگر نظامی در برابرصدای قهرمان مؤنث داستان قرار می گیرد و شگفتا که همین صدای خفه و خاموش شیرین بر بانگ غرای نظامی غلبه می‌کند. در حقیقت عملکرد و رفتار موقرانه و سنگین وار شیرین که برساختة داستان پرداز است، بلندترین بانگ در سراسر این منظومه، است که تا لحظة مرگ خاموش او ا...

کهن­ الگوها مفاهیم مشترکی هستند که در طول سالیان، در ناخودآگاه بشر انباشته شده­اند. نقد کهن­الگویی یکی از شاخه­های نقد ادبی جدید است که به بررسی کهن­الگوهای موجود در یک اثر ادبی می­پردازد. در این مجال، ضمن پرداختن به تاریخچه و پایه‌ریزان نقد کهن­الگویی، پاره­ای از اصطلاحات کلیدی این نوع نقد، همچون ناخودآگاهی، کهن­الگو، به اختصار بررسی شده­اند و نیز به کهن­الگوهایی از قبیل «قهرمان»، «سفر قهرمان»...

ادعای‌ مقاله‌ حاضر این‌ است‌ که‌ «مدینه‌ دینی‌» مفهومی‌ است‌ که‌ با وضعیت‌ اول‌ و سوم‌،سازگاری‌ منطقی‌ دارد. به‌ عبارت‌ دیگر، مدینه‌ دینی‌ زمان‌ عملی‌ می‌شود که‌ میراث‌ دینی‌ یا به‌ مثابه‌داور تعیین‌گر، حی‌ و حاضر بوده‌ و بازگشت‌ به‌ اصل‌ «سرفصل‌ اخلاق‌ و سیاست‌» شود و یا اینکه‌سامان‌ حقیقی‌ و پایدار ناملایمات‌ «گذشته‌» و «اکنون‌» به‌ آینده‌ای‌ موعود، محول‌ شود که‌ یگانه‌شیوه‌ تمهید این‌ ظهو...

زینب(س) غلبه منطق بر احساس احساس، عاطفه و هیجان، واکنش طبیعی انسان‌ها به رویدادهاست؛ ولی گاه آن‌چنان عاطفه و احساس در زندگی فراگیر می‌شود که عقل و منطق کنار می‌رود. بسیاری از رفتارهای سیاسی امروز ما برخاسته از هیجانات و عواطف ماست. اما دختر امیرمؤمنان(ع) در سخت‌ترین شرایط عاطفی و احساسی، عقلانی می‌اندیشید و منطقی سخن می‌گفت. بیهوده نیست که او را «عقیله بنی‌هاشم» نامیدند و عالِم سُنی قرن هفتم در ...

در نقد کهن الگویی تحلیل نمادهای مظهر کهن الگو، محور اصلی مباحث را تشکیل می دهد. پیر فرزانه از برجسته ترین نمونه های کهن الگو است که به گفتۀ یونگ، شخصیت ثانوی همۀ افراد است و در ادبیات و اساطیر، در قالب شخصیت پیران خردمند روشن ضمیر، تمثل یافتهاست. یونگ در آثار مختلف خود شاخصه های متعددی همچون دانش، تعمق، بینش، خرد، زیرکی، جذبه و نیز ارتباط با ماوراءالطبیعه را برای این کهن الگو برشمرده و مصادیقی ...

شاهنامه از جمله شاهکارهای ادبیات جهان تلقی می گردد که با گذشت هزار  سال از نگارش آن هنوز سرلوحه ی  ادبیات حماسی ایران و جهان است. این اثر بازتاب ملی گرایی یا قوم پرستی نیست بلکه سروده ی روزگار فرهیختگی و برمحور خرد  و برای مخاطبان خردمند است. لفافه ی  بیان متأثر از روزگار  زمامداری خردمندان سامانی، و آهنگ بیان ومفاهیم مبتنی بر انسانیت و قومیت فرهیخته نهاده شده است، لذا برخلاف نظر بسیاری از نویس...

این مقاله بخش دوم از معرفی "خردمندان و بی خردان شاهنامه " است که به معرفی پنجاه و سه تن از قهرمانان این اثر از دید موضوع مقاله یعنی خردمندی و بی خردی پرداخته است. در بخش نخست 62 تن دیگر به ترتیب الفبائی معرفی شده بودند. روش کار در هر دو مقاله تحلیل و معرفی قهرمانان این اثر فقط از دید موضوع مقاله بوده و به جنبه های دیگر توجه نشده است. مجموع شخصیتهای معرفی شده در دو مقاله 115 تن است که صد و چهار ...

داستان ماتی و پدربزرگ اثر روبرتو پیومینی، داستانی نمادین و کودکانه با درونمایه مرگ است. شخصیت اصلی داستان که با مرگ پدربزرگ روبه‌رو می‌شود، طی سفری آیینی، از اسرار مرگ آگاهی می‌یابد و این سفر منجر به رسیدن او به فردیّت و تقویت درون و تولد دوباره می‌شود. در این مقاله با توجه به رویکرد روان‌شناسی تحلیلی و با تکیه بر نقد کهن‌الگویی به تحلیل این سفر پرداخته شده است. نظام نمادین داستان، در فضایی عاطف...

این پژوهش با هدف بررسی ویژگی­های افراد خردمند در قالب نظریه­های ضمنی بر پایه یک پژوهش کیفی و کمی انجام شد. شرکت­کنندگان  334 نفر بودند (189 مرد و 145 زن) که بطور تصادفی انتخاب و در سه گروه سنی نوجوان (113 نفر)، جوان (134 نفر) و میانسال (87 نفر) جایگزین شدند و پرسشنامه باز پاسخ خردمندی محقق ساخته را پرکردند. یافته­ها نشان داد در کل نمونه افراد به صفت/ رفتار همه­جانبه­نگری به عنوان اولین صفت/ رفت...