در فاصله میان قرن هفدهم تا نوزدهم میلادی، جهانیان شاهد ظهور علوم جدیدی بودند که هر کدام به نحوی اصول اعتقادی موحدان را به چالش می­کشید و مقدمات بروز تعارض علم و دین را فراهم می­آورد. از جمله نظریات علمی که در قرن نوزدهم مسأله خداباوری را خدشه دار کرد، نظریه تکامل بود که توسط چارلز داروین مطرح گردید. در این پژوهش، سعی بر آن است که ضمن اشاره کوتاه به پیامدهای ­فلسفی-کلامی­ نظریه تکامل، از میان ای...

در این مقاله عقلانیت خداباوری را در سه اثر مهم پلانتینگا دنبال کرده‌ایم؛ سه اثری که نویسنده در آنها توانسته است ضمن پاسخ دادن به ایراد‌های منتقدان، دیدگاه خود را بیان کند. ما در این نوشتار سیر بحث پلانتینگا در این کتاب‌ها را دنبال کرده‌ و پس از تبیین دیدگاه وی، به نقد و بررسی آن پرداخته‌ایم. بر این اساس ابتدا به نقد و بررسی برهان تمثیلی وی پرداخته می‌شود و در ادامه بیان خواهد شد که در نقد‌های و...

سه نگرۀ خداباوری، الحاد و لاادری‌گری با حجم انبوهی از مناقشات، در کانون مباحث فلسفه دین بوده و طرف‌داران هریک سعی در غلبه بر ادله مخالف و اثبات ادعای خود داشته و دارند. یکی از پیش‌زمینه‌های ضروری برای داوری بین این ادعاها، تعیین الگوی حاکم و مبنای ارزیابی است که قرینه‌گرایی، ایمان‌گرایی، معرفت‌شناسی اصلاح‌شده و رویکردهای مصلحت‌اندیشانه و عمل‌گرایانه، نمونه‌هایی از این معیارها به‌شمار می‌روند. م...

اوایل قرن بیست و یکم، شاخۀ جدیدی از حوزۀ علوم‌ شناختی به نام «علوم‌ شناختی دین» توجه محققان بسیاری را به خود جلب کرده است. محققان در این شاخه به دنبال بررسی مکانیزم‌های‌ ‌شناختی هستند که باورهای دینی را در انسان تولید یا تقویت می‌کنند. نظریه‌ها و همچنین شواهد تجربی علوم‌شناختی دین‌‌، پرسش‌های فلسفی و الهیاتی بسیاری را به دنبال داشته‌ است. یکی از مهم‌ترینِ این پرسش‌ها این است که آیا این یافته‌ها ...

به منظور شرح نظریات کانت در باب خداوند به موضع وی نسبت به بنیان های خداباوری، انحلال الهیات طبیعی، کاربرد نظری تصور خدا، نسبت خدا و اخلاق و نیز افکار کانت پیرامون خدا در دوره اخیر زندگی اش توجه شده است.

این رساله، با عنوان «اصول کلّی حاکم بر اقتصاد از منظر قرآن کریم» در پنج فصل سامان یافته است و به تبیین و تحلیل دیدگاه قرآن کریم در باره خطوط کلی اقتصادی دین اسلام در فرآیند تولید و توزیع و مصرف می پردازد. قرآن کریم، معجزه جاویدان پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و بیان گر همه اموری است که به هدایت بشر در ساحت های گوناگون مربوط می شود. عرصه های اقتصادی نیز از این قاعده مستثنا نیست و این کتاب ال...

خداباوری شکاکانه یکی از انواع پاسخ‌های فیلسوفان خداباور در واکنش به مسئلۀ قرینه‌ای شر است. این رویکرد که خود دربردارندۀ مجموعه‌ای از آراست، با تکیه بر محدودیت قوای شناختی بشر و پیچیدگی و ژرفای واقعیت ارزشی، در ادعای گزاف‌بودن شرور تردید می‌افکند. این مقاله مبتنی بر آرای برگمن، از فیلسوفان برجستۀ این حوزه، است. برگمن با مطرح‌کردن فرض‌های شکاکانۀ خود که مبتنی بر اصل «نمونة بارز» هستند، می‌کوشد تا...

دانشمندان گستره کیهان‌شناسی نوین، با پشتیبانی از ماده‌گرایی، هر گونه ایده خداباوری را پیرامون توضیح جهان غیر ضروری و دارای ساختار غیر عقلانی می‌دانند. استفان هاوکینگ، به عنوان دانشمند سرشناس این حوزه، با طرح استدلالی بر مبنای فرضیه انفجار بزرگ، در تلاش است با انکار نظریه وجود خداوند نشان دهد جهان در اثر اتفاق یا ضرورت به وجود آمده است. با توجه به ابعاد متافزیکی این گفتمان، تلاش بر آن است تا با ...

این رساله به معرفی افکار و آراء زیست شناسی انگلیسی به نام ریچارد داوکینز اختصاص دارد . داوکینز به بحث های الاهیاتی توجه نشان داده و به صورت پر شوری از دانش تخصصی خود در جهت انکار وجود خدا و مناقشه در مدعیات دین بهره می برد . وی دانشمندی است که با تاکید بر تقریر الحادی از تکامل گرایی و البته به سبب سایر اصولی که به عنوان مبنای تفکر خود برگزیده است، به شدت بر نفی خدا اصرار دارد . این نوشتار بر آن...

بررسی نحوة مواجهة ناگارجونه با مسئلة خدا و شناخت او نشان می دهد که توسل به دیدگاه های الاهیاتی ای چون خداباوری، الحاد، لاادری گرایی، و وحدت وجود نمی تواند برداشت درستی از دیدگاه مکتب مادهیمیکه در باب وجود خداوند را فراروی ما نهد. ناگارجونه در پی آن است با تحلیلی نقادانه به سراغ تصوری برود که عامة مردم از مفهوم خدای شخصی دارند. این مقاله می کوشد براهین ناگارجونه را به شیوة فلسفة دین نظام مند کند...