نقد روانشناسانه یکی از حوزه های جدید نقد ادبی به شمار می رود که اساساً اثر ادبی به عنوان بیان حالات ذهن و ساختار شخصیت های موجود بررسی می کند. این نوع نگرش با طرح مطالبی در باب ناخودآگاه شخصی و جمعی در آثار ادبی، به نقد ادبی عمق و نوعی جنبه پیشگویانه و رازآمیز بخشیده است. سهم فروید و یونگ نیز در روانشناسی مدرن در اساس، بر تکیه آنان بر جنبه‌های ناهشیار روان انسان استوار است. این دو تحت عنوان نبرد...

چکیده رستم برجسته‌ترین پهلوان ملی در حماسه‌های ایرانی است. نام رستم در اوستا و دین‌کرد نیامده، امّا در چند متن پهلوی اشاره‌ای گذرا به نام وی شده‌است که افزودگی برخی از آن‌ها روشن است. داستان‌های رستم در دوران اشکانی و ساسانی ــ بو‌یژه پایان دوران ساسانی ــ از شهرت برخوردار بوده و در انتقال به دوران اسلامی در دو شاخة شرقی با محوریّت زبان فارسی (- ایران خاوری) و شاخة غربی با محوریّت زبان گورانی (- ا...

بدون شک شهریارنامه یکی از آثار حماسی است که همچون بهمن نامه فرامرزنامه و برزونامه متاثر از شاهنامه فردوسی و گرشاسبنامه اسدی طوسی است. این منظومه متعلق به اواخر قرن 5 هجری است و از آن روی اهمیت دارد که در اعمال پهلوانی خاندان پهلوانی خاندان رستم تا پشت سوم بعد از او نیز کشیده می شود. شهریار که قهرمان اصلی این منظومه است، آخرین فرد مشهور از خاندان گرشاسب در حماسه ی ملی ایران است. او پسر برزو پسر ...

داستان نبرد رستم و دیو سپید از داستان‌های معروف شاهنامهٔ فردوسی در خوان هفتم آن است. این صحنه بارها و بارها در شاهنامه‌های مکتب‌های مختلف به نمایش درآمده است. در اینجا سعی شده تا به بررسی این موضوع در نگاره‌های مکتب‌های شیراز، هرات، تبریز و اصفهان بپردازیم؛ که شاید بتوان این چهار مکتب را مهم‌ترین مکتب‌های نگارگری ایران به‌حساب آورد. با بررسی این صحنه در مکتب‌های چهارگانه‌ای که مطرح شد، این سؤال ...

داستان نبرد رستم با دیو سپید، منزل هفتم از منازل هفتگانه رفتن رستم به مازندران است. این مقاله شامل دو بخش است. در بخش اول مقاله یا مقدمه، اطّلاعاتی در مورد مسأله تحقیق و سؤال های پژوهش بیان می شود. بخش دوم مقاله شامل شش فصل است. در فصل اول طرح داستان نبرد رستم با دیو سپید بررسی می شود و رویدادهایی که در طراحی ساختار داستان مؤثّر است، ارائه می شود. شخصیت پردازی در داستان در فصل دوم ارزیابی می شود....

ادبیات بومی و محلی میراث ماندگار از گذشته و حال است که به صورت منظوم و منثور به زبان محلی در یک جغرافیای زبانی تدوین می گردد. این ادبیات بایدها، اعتقادات، سلایق و علایق مردمان یک جغرافیای زبانی را در خود پژواک می دهد که مجموعه ی آن ها در گسترش وتقویت زبان و ادب ملی از ارزش چشمگیری برخوردار است. الماس خان کندوله ای کرمانشاهی از سرهنگان سپاه نادرشاه افشار ویکی از شاعران حماسه سرای بومی و محلی در ...

دربارۀ جهان­پهلوان شاهنامه، رستم، پژوهش­های بسیاری انجام گرفته است. برخی او را شخصیتی تاریخی، و گروهی شخصیتی اسطوره­ای به حساب آورده اند. پژوهشگران دیگری خاستگاه راستین رستم را حماسه می­دانند. بهمن سرکاراتی در جستاری با نام «رستم یک شخصیت تاریخی یا اسطوره­ای؟» پس از آوردن دیدگاه کسانی که تهمتن را شخصیتی تاریخی یا اسطوره ای تصور کرده و او را با گندفر و گرشاسپ یکی می­پندارند، انگارۀ هر دو گروه را...

پژوهش حاضر به مطالعه تطبیقی زیباشناسی تصویر رستم در شاهنامه های فردوسی مصور عهد صفوی خاصه شاهنامه های شاه تهماسبی، قوام بن محمد شیرازی و رشیدا می پردازد. ایرانیان در طول تاریخ نگارگری بیش از هر نسخه ای شاهنامه را به زیور نگاره ها آراسته اند و در شاهنامه نیز رستم شخصیتی بی بدیل است نه تنها در شاهنامه، که اساسا در فرهنگ ایران رستم قهرمانی بلا منازع است. به همین دلیل تصویر رستم در شاهنامه های مصور...

نگارنده در این جستار می­کوشد تا پاسخی درخور به این پرسش بیابد که به­راستی چرا نیای مادری رستم را در شـاهنامه، ضحّاک خوانده­اند؟ در پاسخ چهار توجیه را می­توان ارائه داد: 1- می­دانیم که نیای پدری رستم، گرشاسپ است و او بـه­ویژه در متن­های پهلوی، از آن­جاکه آتش را آزرده است، دوزخی می­شود. شاید موبدان عهد ساسانی برای گرفتن انتقام از رستمِ سکایی­پارتی (که از نظر تفکّر سیاسی و عقیدتی در تقابل با ساسانیان...