اهل معرفت در تدوین آثار خود از قرآن بسیار استفاده کرده و به تناسب موضوع، به‌صورت آشکار و پنهان، آیات، داستانها، واژه‌ها و اصطلاحات آن را به‌منظور استناد و استشهاد و معمولاً با دیدگاهی تأویلی در متن خود آورده‌اند. از میان داستان‌های قرآنی، ماجرای خلقت آدم (ع)، نقض نهی او، رانده‌شدنش از بهشت و توبه‌کردن او و نقض امر شیطان در سجده‌کردن بر آدم، ابوالبشر ازجمله برجسته‌ترین مواردی است که با رویکردی تأ...

یکی از مباحث مطرح در روان‌شناسی «نوستالژی» است که ارتباطی قوی با حافظه و خاطره دارد. حسرت گذشته‌های شیرین و تقابل زمان حال با این گذشته، نوستالژی نامیده می‌شود. مفهوم نوستالژی، تاریخی به قدمت هبوط حضرت آدم (ع) دارد و از دیرباز، درون‌مایۀ بسیاری از آثار ادبی را به خود اختصاص داده است. حمید مصدق نیز از جمله شاعران معاصر است که حسرت گذشته‌های خوش از دست‌رفته، در شعرش به‌صورتی برجسته دیده می‌شود. ن...

مفسران با تصور ناسازگاری میان نافرمانی آدم (ع) و عصمت وی، آیات مربوط را به شکل‌های گوناگون و گاه متضاد تأویل کرده‌اند. اغلب با پیش‌فرض پیامبر نبودن وی در بهشت و ناسازگاری عصمت با گناه پیش از نبوت وارد بحث شده‌اند. نگارنده با هدف نقد جامع دیدگاه مفسران درباره ماهیت نهی از شجره ممنوعه و نافرمانی آدم(ع)، می‌کوشد ضمن اثبات تحریمی بودن نهی از شجره ممنوعه، با توجه به شرایط استثنائی آدم در بهشت، این د...

اسراییل از القاب حضرت یعقوب(ع) می باشد که در قرآن کریم(آل عمران/93) فقط یک بار از آن حضرت با نام اسراییل یاد شده است.اسراییلیات اصطلاحی است که علمای اسلامی به عقاید و داستان های خرافی که از ناحیه علمای تازه مسلمان اهل کتاب، بویژه یهودیان از قرن اول هجری در میان مسلمانان رواج یافت، اطلاق کرده اند.این داستان های جعلی و ساختگی اغلب، متوجه انبیای الهی است.پس از حضرت آدم(ع) بیشترین اسراییلیات و افسا...

بررسى تطبیقى آفرینش زن در قرآن، تورات و انجیل است. قرآن و تورات و انجیل با تفاوتهایى روایت داستان آفرینش آدم )ع( و حوا را نقل مى‌کنند امّا، نکات منفى کتاب مقدّس در قرآن دیده نمى‌شود ولى روایات موجود در تفاسیر قرآن، رنگ توراتى دارد. نویسنده، پس از توضیح مفهوم واژه »اسرائیلیات« و زمینه‌هاى نفوذ داستانهاى اسرائیلى به حوزه روایى و تفسیرى؛ به تفاوت دیدگاه قرآن، تورات و انجیل در آفرینش آدم )ع( و حوا به...

چکیده هجرت امام رضا (ع) از مدینه به ایران، خراسان را قبلة دل‌های پیروان آل علی (ع) گردانید و ذهن و زبان شاعران پارسی‌گوی با سیره و سیمای رضوی پیوند یافت. سنایی غزنوی شاعر پارسی‌گوی قرن ششم هجری در پی تحوّلات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی پیشگام شد و پس از آن، پردازش سیمای رضوی یکی از موضوعات مهم در شعر شاعران پارسی‌گوی گردید. این پژوهش با هدف تبیین جلوه‌های سیمای امام رضا (ع) و برابری یا برتری آن با ...

  چکیده در قرآن کریم آیات متعددی در مورد کیفیت خلقت اولیه بشر بیان شده است، بیشتر این آیات به تفصیل آفرینش حضرت آدم علیه السلام را بیان نموده و کمتر به چگونگی خلقت حضرت حوا علیه السلام به صورت صریح پرداخته شده، لذا ابهامات بیشتری در این زمینه وجود دارد که مفسرین قرآن طی تفسیر آیات مربوط به آفرینش آدم و خلقت اولیه انسان، به تشریح و رفع این ابهامات پرداخته­اند، و در این میان ابن جریرطبری درتفسیر...

چکیده هجرت امام رضا (ع) از مدینه به ایران، خراسان را قبله دل های پیروان آل علی (ع) گردانید و ذهن و زبان شاعران پارسی گوی با سیره و سیمای رضوی پیوند یافت. سنایی غزنوی شاعر پارسی گوی قرن ششم هجری در پی تحوّلات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی پیشگام شد و پس از آن، پردازش سیمای رضوی یکی از موضوعات مهم در شعر شاعران پارسی گوی گردید. این پژوهش با هدف تبیین جلوه های سیمای امام رضا (ع) و برابری یا برتری آن با س...

تفسیری که ملاصدرا از داستان آدم(ع) در قرآن کریم عرضه کرده، بر پیش فرض ها و مبانی فلسفی و معرفتی خاصّی مبتنی است. بررسی زبان قرآن و مبانی فلسفی و معرفتی ملاصدرا در تفسیر، با محوریّت تفسیر قصّه آدم، از اهداف این مقاله است. از دیدگاه ملاصدرا، زبان قرآن در قصّه آدم، زبان معرفت بخش؛ و قصّه، مشتمل بر ویژگی های به ظاهر متضاد است. تفسیر باطنی با حفظ ظاهر، تمثیلی بودن در عین تاریخی نگری، از ویژگی­های تفسیر و...

هدف از تحقیق حاضر بررسی شباهت ها و تفاوت های میان قرآن کریم و تورات موجود است؛ چرا که بسیاری از مردم عادی و حتی پژوهشگران از مطالبی که در تورات موجود آمده است و با اعتقادات و مذهب و گاهی با عقل نیز سازگار نیست، بی اطلاع هستند. تحقیق حاضر داستان های قرآن کریم و تورات را از حضرت آدم (ع) تا حضرت موسی (ع) مورد بررسی قرار می دهد و وجوه اشتراک دو کتاب را که البته کم است از یک سو و وجوه اختلاف آن را ک...