حس مکان به معنای ادراک ذهنی مردم از محیط و احساسات کم و بیش آگاهانه آنها از محیط خود است که شخص را در ارتباطی درونی با محیط قرار می­دهد، به­طوری که فهم و احساس فرد با زمینه معنایی محیط پیوند خورده و یکپارچه می­شود. این حس عاملی است که موجب تبدیل یک فضا به مکانی باخصوصیات حسی و رفتاری ویژه برای افراد خاص می­گردد. حس مکان علاوه بر این که موجب احساس راحتی از یک محیط می­شود، از مفاهیم فرهنگی موردنظ...

حس مکان یعنی تجربه و درک خاص از یک قرارگاه ویژه که جهت‌گیری شخص را نسبت به یک مکان با احساسی از تفاوت، جهت‌یابی و درک فضایی مشخص می‌کند. در این مقاله حس مکان به عنوان یک پایگاه نظری در حوزه‌های مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. از صاحب‌نظران در این زمینه می‌توان رلف (1976)، توان (1977، 2002)، استیل (1981)، شامای (1991) و آلتمن و لاو (1992) را در حوزه‌های مختلف برشمرد. از اهداف این نوشتار مشخص کر...

در شهرهای قدیمی ایران، محله، مکانی واقعی برای زندگی، فضایی برای تعاملات اجتماعی و همچنین مکانی برای فعالیت­های تولیدی و اقتصادی بوده است. با تحولات شهری و دگرگونی سبک زندگی، محله­ها نیز با تغییرات قابل توجهی مواجه شدند. در تهران به عنوان پایتخت، تغییرات ایجاد شده بارزترند. محله عودلاجان که در هسته تاریخی شهر واقع شده و تا سال­های 1340، مطلوب­ترین محله برای زندگی بوده، به دنبال گسترش شهر و شکل­گ...

هویت مکانی پیوند نزدیکی با هویت شخصی دارد وآشنایی زیاد موجب ایجاد حس مکان میگردد که خود انطباق محیط یا ساختارهای فرهنگی توانایی های احساسی وذهنی را در بر دارد.همدان شهری با هسته های اولیه زیستی است و «قنوات»اصلی ترین هسته شهر بوده است.نقش قنوات در گذشته در آبرسانی وآبادانی شهر از اهمیت خاصی برخوردار بوده است.متاسفانه طی توسعه شهری وافزایش ساخت وسازها واز بین رفتن باغات درون شهر ومزارع اطراف،بخش...

حس مکان، عاملی است که در شک لگیری هویت انسان تأثیر به سزایی دارد. بخش مهمی از هویت هر فرد در دوران کودکی و با توجه به تصویر های ذهنی و خاطرات جمعی و مکانی وی پایه ریزی می شود؛ به گونه ای که زمینه ساز بسیاری از روحیات و ویژگی های فردی و اجتماعی همچون کاهش اضطراب، دستیابی به عزت نفس و روحیه جمعی و تعاملی و غیره در افراد جامعه خواهد بود. بنابراین بررسی مفهوم حس مکان و عوامل شک لدهنده آن به ویژه در...

امروزه مفاهیمی چون حس مکان و دلبستگی به مکان در ادبیات معماری و شهرسازی به ویژه در حوزه مطالعات محیطی بسیار مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. این در حالی است که سازوکار ارتباط میان این دو مفهوم چندان تبیین نشده است. پژوهش حاضر پس از تعریف مفاهیم حس مکان و دلبستگی به مکان و بررسی عوامل تاثیرگذار بر آنها، به ارائه مدلی چهار وجهی از اجتماع این­ دو مفهوم تحت عنوان مدل نظری پژوهش می­پردازد. سپس مد...

محلات مسکونی یکی از اندام های شهر است که عرصه حضور و شکل گرفتن تعاملات اجتماعی است که نقش ویژه ای در ایجاد حس تعلق به شهر و مکان زندگی ایفا می کند. در گذشته، مراکز محلات به عنوان فضای جمعی و محلی برای ایجاد و روابط چهره به چهره، تعاملات و رویدادهای اجتماعی بوده اند. امروزه با توسعه روزافزون شهرهای کوچک و بزرگ بدون توجه به اندام هایی چون محلات و توسعه بی توجه به روابط اجتماعی، ساختار محلات دچار ...

گسترش ابعاد مختلف شهرنشینی در سالهای اخیر و رواج یافتن اقدامات شهرسازی جدید، بافت­های شهری را نیز تحت تاثیر خود قرار داده است، بطوریکه امروزه، محدوده های وسیعی از شهرهای کشور و علی الخصوص مناطق و مناطق جدید صورت گرفته در شهرها، با معضلات پیچیده­ای از جمله بحران حس تعلق مکانی و هویت شهری رو به رو هستند و روند افت منزلت مکانی- اجتماعی آنها رو به افزایش است. لذا، منظر و سیمای شهری موضوعی مهم و حتی...

عملکردگرایی دیدگاههای مدرنیستی توسعه، انسان و شهر ومعماری را از معنا بیگانه و از حس تهی ساخته، و با تولید انبوه فضاهای بی هویت و بی معنا انسان را در بی مکانیPlacelessness و بی هویتی رها کرده اند. الگوهای توسعه شهری پایدار، از یک زاویه پاسخی به بی تفاوتی های خسارت بار نسبت به هویت و تاریخ و حس و روح در دیدگاه های مدرنیستی توسعه نیز تلقی می شوند. هدف پژوهش های مکان محور در بافتهای شهری، فرا تر از...

حس تعلق به مکان، یکی از مباحث مهم در برنامه­ریزی شهری است که در برنامه­ریزی و توسعه شهرها، نقش زیادی می­تواند ایفا کند. به گونه­ای که حس تعلق بالای شهروندان به محله و شهر خود، از جهات گوناگون برای توسعه و پیشرفت شهرها بسیار سودمند است. تحقیق حاضر در پی بررسی مقایسه­ای محلات مختلف شهر خرم­آباد از لحاظ حس تعلق مکانی است. در این راستا احساس تعلق و وابستگی افراد به مکان، در هر محله مشخص شده و سپس ب...