چکیده حزب هنچاک از قدیمی ترین احزاب ارمنی بود که حوزه فعالیتش علاوه بر ارمنستان، روسیه، و عثمانی، ایران را نیز شامل می شد. رقابت آنان با احزاب ارمنی دیگر همانند داشناکسوتیون که هر دو در اواخر قرن نوزده تأسیس شده بودند، به داخل مرز های ایران عصر مشروطه کشیده شد. هر چند بنابر شرایط، نام حزب رقیب (داشناکسوتیون) در تارک مبارزات مشروطه خواهی مردم ایران بیش تر درخشید، نمی توان از تأثیرات فکری و سیاسی...

  در این مقاله تأثیر عقل ایرانی بر فهم حزب توده از مارکسیسم را بررسی می‌کنیم. حزب توده به عنوان مهم‌ترین نماینده‌ی اشاعه‌ی مارکسیسم در ایران، نقش تاریخی مهمی داشته است. مخی‍‍له‌ی جمعی، میراث فکری و فرهنگی مشترک در میان یک ملت به شمار می‌آید. اینکه تا چه اندازه‌ای این میراث فکری بر فرایند تغییر در معانی، مفاهیم و تعابیر مارکسیستی مؤثر بوده است، بنا بر رویکردی تاریخی- تحلیلی قابل درک است. گفتنی ا...

گفتمان مبارزه ی مسلحانه در میان بخشی از فعالان سیاسی عصر پهلوی دوم پدید آمد و در دهه ی 1350، حکومت پهلوی را با چالش مواجه ساخت. مبارزه ی مسلحانه اساساً برخاسته از ماهیت سرکوب گرانه ی حکومت پهلوی دوم پس از کودتای 28 مرداد 1332 بود. پس از کودتا، امکان هرگونه فعالیت سیاسی قانونی از میان رفت و راه برای توسل به شیوه های خشونت آمیز و زیرزمینی مبارزه ی سیاسی هموار شد. نخستین نشانه های اعتقاد به مبارزه ...

شکل­گیری احزاب سیاسی یکی از نتایج ورود نیروهای متفقین و سقوط رضاشاه بود. حزب توده فعال­ترین حزب سال­های دوره اشغال به شمار می­رفت که پیوستگی­های بسیاری به اردوگاه چپ داشت. این علقه­ها در میان اعضای اصلی کمیته ایالتی حزب توده در خراسان که بسیاری از آنان در شمار مردان فرهنگ و ادب بودند نیز وجود داشت. علاوه بر رسوب تفکرات حزبی که نقش محوری داشت، حضور موثر ارتش سرخ در مشهد و نیز عضویت بسیاری از آنا...

شکل‏گیری شوراها تناسب چندانی با ساختار کلی قدرت سیاسی در نظام حکومتی ندارد و این به مشکلات عدیده‏ای منجر خواهد شد که فهم آن، عقل پیچیده‏ای نمی‏خواهد. شورا چیزی جز عمل حزب نیست و دارای همان کارکردهای مثبت و محدودی است که احزاب دارا می‏باشند. کارکرد احزاب معمولا این است که اعمال بخشی از دیکتاتوری قدرت سیاسی را علیه بخشی از مردم یعنی اعضا و هواداران خود بر عهده می‏گیرد و رهبر حزب را در دیکتاتوری و...

سه دهه پس از کودتای 28 مرداد 1332، دولت پهلوی با جریان فکری مخالفی مواجه شد که طیفی از اقشار به ویژه نسل جوان و تحصیل کرده را به خود جذب کرده بود. این جریان که برآمده از نظام فکری مارکسیسم بود، در دو تشکل حزب توده ایران و سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران نمودار شد: حزب توده که از اوایل دهه 1320 فعالیت خود را آغاز کرده بود، جریان چپ سنتی را نمایندگی می کرد و چریک‌های فدایی خلق ترجمان چپ رادیکال ب...

در تنظیم قرارداد دارسی پنج ایالت شمالی ایران از حوضه این امتیاز نفتی مستثنی شده بود. در سال های 1299 ش تا 1303 ش بر سر بهره برداری از این منابع میان شرکت های امریکایی و شرکت نفت ایران و انگلیس رقابتی به وجود آمد. در زمان مجلس سوم دو شرکت امریکایی موفق به کسب این امتیاز شد اما با مخالفت شوروی و کارشکنی انگلستان و البته نبود مزیت اقتصادی از ادامه کار منصرف شد. بعدها با تجدید قرارداد دارسی فرصت دو...

دهة 1320، هم‌زمان با تبعید رضاشاه از ایران، با گشایش فضای فرهنگی‌ـ سیاسی کشور آغاز می ‏شود. حزب توده قدرت بیشتری می‌یابد. اما، قدرتِ حزبْ مدیون حضور نیروهای شوروی در ایران، طی جنگ جهانی دوم، است. این پرسش برای اعضا و هواداران مطرح می ‏شود که پس از خروج نیروهای شوروی از ایران برای حزب و اعضا و هواداران حزب چه اتفاقی می‏ افتد؟ در نتیجه، برای در دست گرفتن قدرت و سرنگونی رژیم شاه، در میان آنان درخواس...

روند ترجمه آثار ادبی در ایران همواره تابعی از شرایط سیاسی و اجتماعی موجود در کشورمان بوده است و سیر ترجمه های ادیبان غرب در هر دوره ای بستگی به حال و هوا و شرایط کشور و تحولات فکری زمانه داشته است. تحقیق حاضر به بررسی تاثیرات جهان بینی حزب توده و ایدئولوژی چپ در عرصه ترجمه آثار ادبی در سه سطح انتخاب آثار جهت ترجمه، مقدمه و پانویس در فاصله میان سال های 1320 تا 1332 می پردازد. به گواهی تاریخ، حزب...