پژوهش و تحقیق در خصوص مسئلة ابلیس همواره برای متفکران، اهمیت فوق‌العاده‌ای داشته است و در این میان، عارفان مسلمان با رویکرد تأویلی و برداشت‌هایی بر پایة معرفت ذوقی و شهودی و با بیانی رمزی و شطحی جایگاه منحصر به فردی را به خود اختصاص داده‌اند. رویکرد مبتنی بر قبول جبر و ارادة ازلی در شقاوت ابلیس و نافرمانی او در سجده بر آدم(ع)، رویکردی است که برخی عارفان اسلامی، به ویژه پیروان مکتب سُکر، به جهت ت...

«نقش جنسیتی» یکی از مفاهیم اساسی مباحث جنسیت است که در سال‏های اخیر مورد توجه صاحب‏نظران علوم اجتماعی به ویژه فمینیست‏ها قرار گرفته برای تبیین چرایی و چگونگی شکل‏گیری نقش‏های جنسیتی، نظریه‏های گوناگونی مطرح شده است. این مقاله ضمن بازنگری مهم‏ترین نظریه‏های خرد و کلان نقش جنسیتی می‏کوشد تبیینی چند علتی و منطبق با [فهم مولف از] آموزه‏های دینی ارائه دهد. در این تبیین، ابعاد متنوع زیستی، روانی و اج...

«نقش جنسیتی» یکی از مفاهیم اساسی مباحث جنسیت است که در سال‏های اخیر مورد توجه صاحب‏نظران علوم اجتماعی به ویژه فمینیست‏ها قرار گرفته برای تبیین چرایی و چگونگی شکل‏گیری نقش‏های جنسیتی، نظریه‏های گوناگونی مطرح شده است. این مقاله ضمن بازنگری مهم‏ترین نظریه‏های خرد و کلان نقش جنسیتی می‏کوشد تبیینی چند علتی و منطبق با [فهم مولف از] آموزه‏های دینی ارائه دهد. در این تبیین، ابعاد متنوع زیستی، روانی و اج...

بخشی از اسواران به عنوان جنگجویان سواره نظام ویژۀ ارتش ساسانی در آستانۀ فتوح به مسلمانان پیوستند و ضمن ادامۀ فعالیت نظامی و نقش در گسترش فتوحات اسلامی، پس از استقرار در شهرهای تازه تأسیس بصره و کوفه در فعالیت های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی این شهرها سهمی عمده داشتند. آنها پس از روی کار آمدن امویان، ضمن شرکت در جنبش های ضد اموی به فعالیت فکری علیه جریان جبرگرایی که از سوی امویان تبلیغ می شد روی آور...

قرن بیستم درآمیخته با پیدایش نگرش‌های گونه‌گون نسبی‌گرایانه در حوزه‌های مختلف است. مطالعات مردم‌شناسانه و زبان‌شناسانه پاره‌ای عالمان نظیر ساپیر و وُرف موجب شکل‌گیری نسبی‌گرایی زبانی گردید. بر اساس این نسبی‌گرایی، زبان نه تنها نقش تعیین‌کننده‌ای در شکل‌گیری تفکر و اندیشه و جهان­بینی ما دارد، بلکه اساساً زبان‌ها سنجش‌ناپذیر و غیر قابل ترجمه به یک‌دیگراند. در مقالۀ حاضر کوشش شده تا ضمن واکاوی نسبی‌...

مشارکت اجتماعی فرایندی مبتنی برحضورآگاهانه وفعال فرد،به عنوان عضو جامعه درصحنه های اجتماعی بوده و یکی از مهمترین ابعاد توسعه اجتماعی ،فرهنگی وسیاسی در جوامع وازجمله جامعه ایران است. از آنجایی که این امر برحضورفراگیر تمامی افرادجامعه اشاره دارد،بنابراین توجه به مشارکت زنان دراموراجتماعی به عنوان نیمی از افرادجامعه ازاهمیت بالایی برخوردار میباشد.با توجه به اهمیت این موضوع ومسئله پژوهش یعنی مهمتری...

یکی از آموزه های شیعی که در تفاسیر قرآن دربارۀ آن بحث شده، آموزۀ طینت است. این آموزه تفاوت آدمیان را در آفرینش مطرح می کند و از پیوند ایمان و کفر با طینت آدمیان سخن می گوید. در نگاه اول، این آموزه دال بر سعادت و شقاوت ذاتی انسان و نفی اختیار آدمی در رقم زدن عاقبت خویش و در نتیجه گرایش به جبر است. بسیاری از محدثان و مفسران امامیه به تبیین مفاد این روایات و حل اشکال های آنها پرداخته اند. علامه طب...

بر اساس اصل علّیت ، هر پدیده ای ناگزیر نیاز به علّتی و موجبی دارد ، این اصل از دیرباز ذهن انسانها را به خود مشغول داشته است. بر اساس همین اصل بوده که انسانها در پی هر حادثه ای سراغ علّت آن را می گرفتند و در صورت عدم شناخت علل آشکار و طبیعی پدیده ای ، به وجود قدرت و دستهای نامرئی همچون موجودات خیالی و الهه های مختلف اعتقاد پیدا می کردند که در کار ایجاد و تدبیر آنها نقش دارند . اصل علیت مبین نیاز با...

چکیده مسئولیت اخلاقی از مهمترین مباحث مطرح شده در حوزه فرا اخلاق می باشد. فیلسوفان اخلاق تردیدی ندارند که آن، تنها یکی از ویژگیهای انسان بالغ است و از ابتدای تاریخ فلسفه تا کنون به صورتهای مختلفی در این باره به بحث پرداخته اند و بالاتفاق معتقدند که دارا بودن مسئولیت اخلاقی، شرایطی را می طلبد. اختیار یا اراده آزاد، علم و توانایی از جمله شرایطی است که از جهات گوناگون مورد تأیید و تأکید آنها بود...

ابن اثیر یکی از مورخان مسلمان است که از نیمه قرن ششم تا اوایل قرن هفتم هجری می زیسته است. او به واسطه خانواده خود که در کارهای دولتی بودند، با حاکمان وقت در ارتباط بود ولی به طور رسمی وارد کارهای دولتی نشد. با این حال او به عنوان نماینده حاکم موصل بین بغداد و موصل در رفت و آمد بود. آراء ابن اثیر در حوزه فلسفه نظری تاریخ متأثر از نگاه دینی مبتنی بر مشیت گرایی، یعنی همان فلسفه خطی دینی می باشد....