نقد جامعه‌شناختی، روان‌شناختی، زیبایی‌شناختی، تطبیقی، اخلاقی و تاریخی و سایر شاخه‌های نقد ادبی، که جای نقد صوری و کلاسیک را گرفته‌اند، وجود مناسبات تنگاتنگ میان ادبیات و علم و جامعه را اثبات می‌کند. نمی‌توان ادبیات را -که به گفتة لوکاچ، واقعیات اجتماع را بازتاب می‌دهد- قائم‌به‌‌ذات دانست، فقط به جنبه‌های درونی متن ادبی پرداخت و به عوامل بیرونی و فرامتنی، به‌ویژه گفتمان متن و جامعه، اهمیت نداد. ...

نسبت دین و عقل در فلسفة کانت از جملة موضوعاتی است که داوری سریع و قطعی در مورد آن دشوار است. در این مقاله سعی می شود با توجه به آثار مهم کانت و به ویژه با تأکید بر دین فقط در محدودة عقل موضع حقیقی و واقعی کانت در این مورد کشف و تشریح شود. با توجه به ایده آلیسم استعلایی و اصالت بخشی به خودآیینی عقل در فلسفة نقدی و نیز با دقت در استعاراتی که کانت در آثار خود به کار می برد، به این نتیجه متمایل می ...

فرزند خاک، اثر طاهر بنجلون، نویسندة آفریقایی تبار فرانسوی است. در این اثر، بن جلون با تداعی خاطرات زادگاه خود و با حذف مرز بین واقعیت و خیال، رمانی می آفریند و دنیای آمیخته از هر دو عنصر را به خواننده عرضه می دارد. آن چه مایة موجودیت این رمان می شود، مضمون تراژیک آن است که مصداق زندگی عینی برخی از مردمان جوامع سنتی است. در این اثر، بن جلون به طرح موضوع جستجوی هویت در شخصیت داستان خویش که شباهت ...

در این مقاله شکل گیری اولین دولت مدرن در ایران در چارچوب تحلیل ساختار و عاملیت مورد بررسی جامعه شناختی قرار گرفته است. هر ساختی از کنش های پیوستة نیروهای اجتماعی شکل می گیرد و زمینه ای می شود برای کنش های آتی؛ از سوی دیگر هر کنشی نیز درون یک ساخت صورت می پذیرد که می تواند آن ساخت را تداوم بخشد یا ساختارشکنانه به گسست از آن بینجامد. در این مقاله، تأثیر دیالکتیکی یادشده را به گونه ای واکاوی می کن...