چکیده: متناقض­نما به عنوان یکی از ویژگی­های بارز کلام عطار، برآمده از تجربیات و مکاشفات عمیق درونی اوست که در پی فراتر رفتن او از دنیای مادی و مواجه با حقایق برتر به‌دست می­آید. گستره عرفان عطار بسیاری از حقایقی را که ما آن­ها را در تضاد هم می­بینیم درکنار هم تعریف می­کند و زبان عرفان که گویای ناب­ترین لحظات عارف است در پی خصلت­ متناقض­نمای تجربه عرفانی، پارادوکسیکال می‌شود. به این ترتیب ﺗﺄمل د...

یکی از اصولیترین بن مایه های عرفانی اعتقاد به اصل و منشأ الهی و ملکوتی روح است که به سبب غفلت در عالم پست مادی هبوط کرده و زندانی گشته است و سالک می کوشد آن را از پلیدیها پاک سازد و با علم و معرفت رشد دهد، تا آن هنگام که زمان مرگ فرا رسد و بار دیگر نفس به جایگاه اصلی خویش بازگردد، درحالی که به همه امور نهانی آگاه است. ابن سینا در قصیده عرفانی «عینیه» این مسأله را محور قرار داده و به  تبیین مراح...

دنیای عرفان، مملو از تقابل­هاست؛ این عناصر متقابل که برگرفته از ویژگیِ کلِ هستی و جلوه­های متفاوت آن و نیز حالات و تجربیات روحانی شدید و متفاوت عرفا در شرایط روحی مختلف می­باشد، زبان عرفان را برای بیان این حالت متناقض، به سوی تقابل سوق داده­است. حیرت و یقین، از جمله تقابل­های عرفانی و یکی از مراحل سیر و سلوک عارفانه است که در آثار شعرا و عرفا به­گونه­های مختلف تجلّی یافته­است. عطار نیز به­عنوان شا...

تقابل دو دیدگاه عرفانی و سلفی در حوزه هستی شناسی با تأکید بر دیدگاه دو صاحب نظر صاحب سبک یعنی ابن عربی و ابن تیمیه از جهاتی چند حائز اهمیت است. تفاوت مبانی نظری اندیشه ابن عربی به عنوان مؤسس عرفان نظری و ابن تیمیه به عنوان مؤثرترین شخصیت در تفکر سلفی پیش از این در پژوهشی مستقل مورد بحث قرار نگرفته است. تأکید ابن عربی بر وحدت وجود و اینکه تنها مصداق وجود حقیقی، خداوند است و سایر موجودات اعم از م...

سخن تازه از انسان حماسی و انسان عرفانی اگر چه محال نیست بسی دشوار می نماید چه این دو نوع صفت ادبی آنقدر اهمیت داشته اند که برجسته ترین محققان زبان و ادب فارسی بهترین آثارشان را به نقد و تحلیل و معرفی آنها اختصاص دهند. بنابراین، این رساله به جای معرفی و تحلیل صرف این دو، در پی یافتن ((مشترکات)) آنها، که کمابیش بحث تازه تری به نظر می رسد، برآمد. در کنار این هدف اصلی از نقد و تحلیل قصه های شاخص شا...

چکیده نوشتار حاضر پژوهشی است تحلیلی _ توصیفی دربار? آثار و آموزه های عرفانی «مولانا جلال الدین محمد بلخی»، بزرگ مرد عرفان اسلامی و «کارلوس کاستاندا»؛ متفکر مردم شناس و نظریه پرداز عرفان تجربی ناحی? مکزیک و آمریکای لاتین که مطالعات و تجربیات خود را دربار? تعالیم عرفانی استادش «دون خوان» و چگونگی سیر و سلوک او شرح می دهد. «دون خوان» طبیب سرخپوستی است که با تکیه بر معرفت شهودی، جهان های لایه لای?...

حبیب الله شریف کاشانی، فقیه، مفسر، شاعر و از مشاهیر کاشان در سدۀ اخیر است که به جز تألیفاتی در حوزۀ فقه، تفسیر و کلإم و حدیث، اشعار گرانبهایی نیز از خود به یادگار گذاشته است. وی در مهم ترین مثنوی های خود ازجمله تشویقات السالکین ، تنبیهات العارفین و نصیح تنامه، با تسلّط شگرفی که بر مجموعۀ معارف و فرهنگ و میراث عرفانی متقدم داشته است، عمده ترین درون مایه ها، تمثیل ها و موتیف های عرفانی را مطرح کر...

چکیده ندارد.

چکیده: موضوع این رساله «تقابل صورت ومعنی در مثنوی» است که در دو بخش به شرح زیر مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته :1-کلیات، شامل: تعاریف صورت و معنی، صورت و معنی در جهان بینی عرفانی و فلسفی، پیشینه ی صورت و معنی و صورت و معنی در دین.2- تقابل صورت و معنی در مثنوی، شامل: ماهیت دو گانه ی صورت و معنی و ویژگی های آن ، رابطه ی آن با تجلی ، حقیقت و مجاز و انواع تقابل صورت و معنی در مثنوی.اهم نتایجی که از...

شاعران عارف به ویژه مولوی، برای بیان عرفان عملی و القای مضامین ناب عارفانه، ناچار به استفاده از زبان خاصی بودند؛ بنابراین، با بالابردن ظرفیت زبانی و استفاده از نمادهای عرفانی، سعی در انتقال این مفاهیم عمیق داشتند. از سوی دیگر، برای دریافت دلالت های ضمنی نمادهای اشعار مولوی، ناگزیر باید به روابط میان نشانه ها توجه کرد که از جملۀ آن­ها روابط تقابلی است؛ چراکه دریافت الگوهای فکری مولوی، متضمن بررس...