نظریه های علمی را می توان در بستر فرهنگی شکل گیری خود مطالعه و عوامل شکل گیری آن ها را تحلیل کرد. یکی از نظریات فرهنگی مطرح در اواخر سده بیستم و اوایل سده بیست ویکم، نظریه فرهنگی استوارت هال است. این مقاله درصدد روش شناسی انتقادی مبانی معرفتی و غیرمعرفتی نظریه فرهنگی هال است. نتایج بررسی حاضر نشان می دهد که مبانی غیرمعرفتی نظریه استوارت هال را می توان در شخصیت حاشیه نشین وی و روزگار حاکمیت تاچر...

در این نوشتار، پس از مروری دوباره بر راه حل مبناگرایان در معیار صدق گزاره های نظری، بر اساس مبناگروی برگزیده، الگویی در باب چگونگی ارجاع معرفتی ارائه می دهیم. منظور از ارجاع معرفتی در معرفت شناسی ارجاع گزاره های نظری به بدیهی است که اصطلاحاً در منطق آن را «تحلیل» نامیده اند. در برابر این فعالیت، صعود معرفتی قرار دارد وآن عبارت است از گذر از بدیهی به نظری که آن را در منطق «ترکیب» نام نهاده اند. ...

زمینه گرایی معرفتی دیدگاهی در معرف تشناسی است که بر مبنای آن محتوای معناشناختیاسنادهای معرفتی نسبت به زمینه اسناددهنده تغییر م یکند. این دیدگاه در مقابل دیدگاه غالب درمعرفت شناسی یعنی ثابت گرایی قرار دارد. معرفت شناسان به طور سنتی معتقدند محتوایمعناشناختی اسنادهای معرفتی در هر زمین های ثابت است. به تازگی گروهی از ثاب تگرایان دیدگاهیرا معرفی کرده اند که به ثابت گرایی حساس به زمینه ی فاعل معرفت م...

سه نگرۀ خداباوری، الحاد و لاادری‌گری با حجم انبوهی از مناقشات، در کانون مباحث فلسفه دین بوده و طرف‌داران هریک سعی در غلبه بر ادله مخالف و اثبات ادعای خود داشته و دارند. یکی از پیش‌زمینه‌های ضروری برای داوری بین این ادعاها، تعیین الگوی حاکم و مبنای ارزیابی است که قرینه‌گرایی، ایمان‌گرایی، معرفت‌شناسی اصلاح‌شده و رویکردهای مصلحت‌اندیشانه و عمل‌گرایانه، نمونه‌هایی از این معیارها به‌شمار می‌روند. م...

یکی از پرسش های مهم پیش روی معرفت شناسان کنونی، تاثیر و یا عدم تاثیر عوامل غیر معرفتی بر باورهیکی از پرسش های مهم پیش روی معرفت شناسان کنونی، تاثیر و یا عدم تاثیر عوامل غیر معرفتی بر باورها به طور کلی وباورهای دینی به طور خاص است. در این زمینه معرفت شناسان به دو گروه تقسیم شده اند که گروه اول، تاثیر عوامل غیر معرفتی را نادیده می گیرند و گروه دوم، قائل به تاثیر عوامل غیر معرفتی در کنار عوامل معر...

بر مبنای جهان بینی توحیدی همۀ اجزای نظام هستی به اقتضای خلقت خود و به طور تکوینی قابلیت های ارتباطی گوناگونی دارند کهاین قابلیت ها در انسان به دلیل برخورداری از روح به اوج خود می رسد و ظرفیت های ارتباطی مادی و فرامادی بی انتهایی در اختیار اوقرار می دهد. در همین حال به دلیل مأموریت و مسئولیتی که بشر به عنوان اشرف مخلوقات دارد علاوه بر هدایت تکوینی - که تمامیموجودات را در برگرفته 2- از هدایت تشری...

عادلشاهیان، به عنوان یکی از حکومت های شیعه مذهب، به مدت دو قرن (895-1097ق / 1489-1986م) بر بیجاپور (منطقه ای از دکن) حکومت کردند. یوسف عادلخان، نخستین حاکم عادلشاهی، مذهب تشیع را در قلمرو خود به رسمیت شناخت. این امر هم زمان با شکل گیری حکومت شیعه مذهب صفوی در ایران بود. با این همه، برخی از جانشینان وی درصدد احیای مذهب تسنن برآمدند. این نوشتار درصدد است جایگاه و موقعیت تشیع در دربار عادلشاهیان ر...

به طور کلی آراء پوپر و هابرماس از دو طریق می توانند در حل مسائل معرفتی جامعه شناسی در ایران به کار آیند: 1- پاسخ گویی به مسائل معرفتی سطح جهانی 2- پاسخ گویی به مسائل معرفتی سطح ملی پاسخ های پوپر وهابر ماس به مسائل سطح ملی علم بودن جامعه شناسی مساله هویت دانش جامعه شناسی و شان علمی آن مسأله ای است که چنا نکه ارمکی نشان داده، نه تنها گریبانگیر نسل اول جامعه شناسی ایران ( از چهار نسل جامعه شن...

ارسطو در فصل پایانی کتاب دوم تحلیلات ثانوی (بعد از این ت. ث.) در باب آرخایِ دانش علمی (اپیستمه) دو پرسش می­پرسد و سپس به هر دو پرسش پاسخ می­دهد. نوس مفهوم محوری هر دو پاسخ اوست. اما از آنجا که سخن او در باب نوس به اندازه­ی کافی روشن نیست درک منظور او مستلزم روشنگری در باب چیستی نوس است. در هر دو پاسخ او، و البته در جاهای دیگر نیز، نوس هکسیس نفس معرفی می­شود اما او در پاسخ دوم به گونه­ای سخن می­گ...

مفاد براهین وجودی، از تقریر آنسلم گرفته تا تقاریر متأخر آن در فلسفه اسلامی، نوعاً عبارت از استیفاء حقیقت وجود بالفعل واجب الوجود از نفس مفهوم آن است. موضوع این مقاله بررسی و نقد این براهین نیست بلکه مسئله اصلی آن است که چگونه می توان از مفهوم وجود، وجود واجب الوجود را اثبات کرد. نهایتاً به دست می­آید که هر گونه تلاش برای دفاع از این براهین ناموفق بوده و ناچار باید از فرض یک موجود بالفعل، وجود واج...