این پژوهش به مقایسه ی تطبیقی بافت (سیاق) در دو علم تفسیر و زبان شناسی می پردازد و در آن انواع بافت قرآن، ابزار های ایجاد پیوستگی بافتی و تعارض بافت ها مورد بررسی قرار می گیرد. از دیرباز در میان تفاسیر و دیگر آثار علوم اسلامی، از مقولاتی همچون سیاق، قرینه، نظم، تناسب و نظایر آن ها سخن گفته می شود که هدف از همه آن ها، بررسی ارتباط اجزای کلام با یکدیگر است. گفتمان و تحلیل آن در علم زبان شناسی، معا...

نظریه محمد جواد مغنیه با عنوان « فهم اجتماعی نصوص » ، تکامل مکانیسم تنقیح مناط در فرایند اجتـهاد است که بر پایه ی مبانی و ضوابطی چون: « مقاصد شریعت » ، « عرف » و « ظهور سیاقی» شکل گرفته است. توجه به مقاصد شریعت با عنایت به عنصر زمان و مکان ، نوعی مناسبت قطعی میان موضوع و حکم ، ایجاد کرده و ظهوری را برای متن کلام شارع رقم می زند که بر اساس اصل عقلایی حجیت ظهور ، اعتبار خواهد داشت. فهم عرفـی جدید...

برخی از آیات قرآن کریم افزون بر معنایی که در ضمن فضای سیاقی و بافت زبانی افاده می‌کنند، قابلیت دلالت بر معانی دیگری با چشم‌پوشی از سیاق متنی را نیز دارا هستند که از این معانی در این پژوهش به مدلول فرا سیاقی یاد می‌شود. کشف چنین دلالت‌هایی در کنار پایبندی به اصول و ضوابط تفسیری، در سایه جداسازی و تقطیع گزاره‌های قرآنی و یا فرا نگری از تنگناهای سیاق متنی آیات امکان پذیر است. شیوه بیانی بی‌بدیل قر...

برخی از آیات قرآن کریم افزون بر معنایی که در ضمن فضای سیاقی و بافت زبانی افاده می کنند،  قابلیت دلالت بر معانی دیگر، با چشم پوشی از سیاق متنی را نیز دارا هستند که از این معانی، در این پژوهش به مدلول فراسیاقی یاد می شود. کشف چنین دلالت هایی در کنار پایبندی به اصول و ضوابط تفسیری، در سایه جداسازی و تقطیع گزاره های قرآنی و یا فرانگری از تنگناهای سیاق متنی آیات، امکان پذیر است. شیوه بیانی بی بدیل، ...

به رغم وجود نظریه مشهور پراکنده بودن و عدم تناسب آیات سوره مبارکه بقره، قرائت مستمر و متدبرانه این سوره به عنوان بزرگ ترین سوره قرآن کریم و دیگر سوره های قرآن کریم تردیدی برای مخاطبین قرآن باقی نمی گذارد که نه تنها همه آیات سوره از ارتباط لفظی و محتوایی عمیقی برخوردارند، بلکه پیرامون یک موضوع محوری به گونه ای در کنار هم قرار گرفته اند که با توجه به فضای نزول سوره بتوانند مسایل موجود جامعه در زم...

محمد عزّت دروزه از مفسران معاصر و بیان‌گذاران تفسیر قرآن بر اساس ترتیب نزول در تفسیر خود، التفسیرالحدیث می‌باشد. وی فهم معانی و مراد آیات را تنها در پرتو توجه به سیاق آیات ممکن می‌داند. از این‌رو ابتدا در مقدمه تفسیرش به طور مفصل در اهمیت سیاق سخن گفته است و آنگاه در جای­جای اثرش سیاق را در خدمت تفسیر آیات آورده است. این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی از نوع تحلیل مفهومی انجام پذیرفته است؛ در این ...