«تشبّه» یکی از مفاهیم بحث‌انگیز در فرایند نمایشی شدن وقایع کربلا است. این مفهوم با در نظر داشتنِ پیشینه‌ای که در علم کلام، عرفان و به خصوص فقه دارد، از سه بُعد در تعزیه شایان توجه و قابل بررسی است: 1- تشبّه، پیوندِ عمیقی با نهادنِ نام «شبیه‌خوانی» بر تعزیه دارد. 2- تشبه به امامان (ع)؛ تشبّه به کفار و دشمنان ائمه و تشبّه مردان به زنان؛ از مسائل مناقشه‌برانگیزِ فقهی هستند که شاهدِ حضورِ آنها در تعزیه نیز هس...

احتمالاً اصل و مبدأ تعزیه یا شبیه را باید در آیین‏های پیش از اسلام واکاوی کرد که پس از اسلام، با الهام از فاجعۀ کربلا به‌عنوان یک نمایش دینی نمود یافت و در دور تکاملی، اشخاص و قصه‏های دیگری نیز به آن افزوده شد. نسخۀ تعزیه/شبیه «حسین بن منصور حلاج» یکی از این دگردیسی‏های مضمونی تعزیه است که در آن، نطفۀ شمس تبریزی از خون کشتۀ حسین بن منصور حلاج بسته می‏شود. شخصیت‏های اصلی این اثر، حسین بن منصور حل...

چکیده صاحب نظران درباره سیر پیدایش و تکامل تعزیه دورنمایی کلی ترسیم کرده اند. حال آنکه نقطه آغاز تعزیه به آغازین روز آفرینش حضرت آدم(ع) و ذریه او برمی گردد و در فراز و فرود تاریخ زندگی بشریّت تنوع و تکامل می یابد. تعزیه به عنوان یک نمایش آیینی و عنصر فرهنگی، نتیجه ی ترکیب دو فرهنگ اسلامی- ایرانی است. از سر آمدان این هنر می توان به میرزا محمد روحانی«میر انجم» اشاره کرد. ایشان با تمسک به اهل بیت...

یکی از مهم ترین عناصر روایی در منظومه های داستانی نظامی، شخصیت های قوی و ماندگاری است که سبب مقبولیت این منظومه ها شده اند. در این پژوهش ویژگی های شخصیتی خسرو در منظومه خسرو و شیرین تحلیل می شود. این تحلیل بر پایه نظریه معنامحور صورت گرفته است و نیز تلفیقی از نظریه های بارت، هروشفسکی و مایک بال در آن به کار رفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که خسرو یک شخصیت چند بعدی و دربردارنده صفات متعدد و گا...

چکیده تعزیه به عنوان اجرایی آیینی با قدمتی طولانی که شیوه نوین آن از صفویه شکل گرفت و در قاجاریه رواج یافت، همواره سعی در تعامل با مخاطب عام برای انتقال مفاهیم و تأثیرگذاری بیشتر داشته است. تعزیه را پایة برخی از اصول هنرهای نمایشی و اجراییِ معاصر حتی در هنراجرا م یدانند. هنر اجرا به عنوان هنر جدید از اواخر دهه 60 میلادی با کمک شگردهای هنرهای تجسمی، فلسفه و مبانی فکری پسام...

واسازی در نمایش تعزیه می تواند به عنوان یک روش علمی مددکار اجراکنندگان و پژوهشگران باشد. ارکان اصلی تعزیه بازیگری، موسیقی و متن شناسی است. تعزیه امروز به سبب فقدان رویکردهای علمی با مشکلات جدی ربروست. تا آنجا که حیات تعزیه را به خطر انداخته است. تعزیه خوانان جوان و جویای نام برای جلب نظر مخاطب به هرکاری دست می زنند. حتی با زیرپا گذاشتن اصول و قراردادهایی که باید رعایت نمود. واسازی در نخستین قدم...

تعزیه یکی از مراسم ملی و مذهبی ایرانیان است که مورد توجه بسیاری از پژوهشگران ایرانی و خارجی قرار گرفته است . تعزیه از طرفی آئینی نمایشی است که علاوه بر جنبه های هنری ، ویژگی های اعتقادی نیز دارد و از آنجا که از سرچشمه های افکار و باورها و اعتقادات نشأت گرفته و در پیچ و خم های آن غوطه ور گردیده است ، از نخستین روزهای شکل گیری اش ، توانسته است مخاطبان و تماشاگران زیادی را به خود جذب کند . از آنجا...

«تشبّه» یکی از مفاهیم بحث انگیز در فرایند نمایشی شدن وقایع کربلا است. این مفهوم با در نظر داشتنِ پیشینه ای که در علم کلام، عرفان و به خصوص فقه دارد، از سه بُعد در تعزیه شایان توجه و قابل بررسی است: 1- تشبّه، پیوند عمیقی با نهادنِ نام «شبیه خوانی» بر تعزیه دارد. 2- تشبه به امامان (ع)؛ تشبّه به کفار و دشمنان ائمه و تشبّه مردان به زنان؛ از مسائل مناقشه برانگیز فقهی هستند که شاهد حضورِ آنها در تعزیه نیز هس...

چکیده ندارد.

تعزیه، یکی از اشکال مذهبی نمایش ایرانی است که بنابر نظر پژوهشگران این حوزه، در دودمان قاجار، خاصه عهد ناصری، به اوج شکوفایی خود رسیده است. به زعم بسیاری از آنها، علل مهم شکوفایی این گونه نمایشی در عهد قاجار، یکی تدوام قدرت مذهب تشیع از عهد صفوی به بعد و دیگر، ساخت و برپایی تکایای موقت و تکایای ثابتی چون تکیه دولت بوده است. در این میان برخی آرا، تأثیر شرایط اجتماعی- تاریخی ایران را بر این گونه ن...