تشبیه و تجسیم، در تاریخ اندیشه های کلامی، همواره به متفکرانی از شیعه و اهل سنت نسبت داده شده است. یکی از این متفکران هشام بن حکم، متکلم بزرگ شیعی، است. برخی از دانشمندان اهل سنت، نظیر جاحظ و خیاط، چنین عقیده ای را به او نسبت داده اند. در روایات شیعه نیز گاه چنین نسبتی به او داده شده است. بزرگان شیعه در مقابل این نسبت واکنش های فراوانی از خود نشان داده اند. این مقاله به دلایل منسوب به هشام در اث...

در جامعۀ مسلمانان سدۀ اول و دوم، اندیشۀ «ارجاء» در دو مرحلۀ سیاسی و کلامی ظهور و بروز یافت که در هر دو مرحله، تأخیر و وانهادن امری به روز قیامت و یا واگذاری امری به خداوند نهفته است. واژه «مرجئه» در روایات منسوب به پیامبر(ص) و امیرالمؤمنین7(ع)نیز به‌کار رفته است که با حذف روایات ضعیف، می‌توان ادعا کرد که در کلام آن دو بزرگوار این واژه اغلب در معنای «اهل سنت و جماعت» یا «اصحاب حدیث»؛ و در معنایی...

در جوامع روایی و تفسیری، 10 روایت درباره مواجهه حضرت یوسف(ع) با پدر وجود دارد که در آنها از بی احترامی حضرت یوسف(ع) به پدر، سخن به میان آمده است. پنج روایت در منابع امامیه و پنج روایت در منابع اهل سنت نقل شده اند. روایات امامیه با اهل سنت تفاوت ماهوی دارند، هرچند یکی از روایات اهل سنت مشابه روایات شیعه است، اما همگی حکایت از این دارند که حضرت یوسف(ع) به پدرش احترام نکرد. در این نوشتار، اسناد و ...

تحلیل صدوری و متنی روایات تفسیری پیامبر اکرم2، موضوعی پویا و از جهت ضرورت، از مورد نیازترین مباحث در بین مسائل علوم قرآنی و حدیث و نیز تفسیر قرآن به شمار می رود. در این تحقیق سعی شده اولاً روایات تفسیری پیامبر2 در یک روش تطبیقی و از طرفی، از بین منابع تفسیری فریقین، اهمّ منابع تفسیری شیعی و اهل سنت مورد بررسی قرار بگیرد؛ ثانیاً در بحث نحوۀ برخورد مفسران با این روایات تفسیری، مسائلی چون شناسایی روش...

بررسی چگونگی ورود اندیشه های یهودی ( اسرائیلیات) در تفسیر قرآن مجید، محور این پژوهش است ، به همین دلیل ، رابطه قرآن با کتابهای آسمانی پیشین ، زمینه ها و انگیزه های پیدایش اسرائیلیات ، عناصر و چهره های پدید آورنده اسرائیلیات ، نقد و بررسی دلایل پذیرش یا عدم پذیرش روایات اهل کتاب و نقد و بررسی این روایات در تفاسیر اهل سنت و شیعه از موضوعات فصلهای دیگر این رساله به شمار می آید .

از صدر اسلام تاکنون، زندگی مسلمانان و حیات جامعه اسلامی به شکل های گوناگون با گروه ها و مذاهب دیگر پیوند خورده و میان آنها تأثیرات متقابل وجود داشته است. قرآن کریم که پاسخ گوی نیازهای اساسی انسان در زندگی فردی و اجتماعی در تمام اعصار و قرون است، در آیات بسیاری به مسأله اهل کتاب و نحوه ارتباط صحیح با آنان پرداخته است. در دنیای امروز و با توجه به وضعیت ویژه جهان که برخواسته از تحولات اساسی در حوز...

آیه بودن بسمله در سوره های قرآن و قرائت آن در نماز یکی از مسائل مورد اختلاف مسلمانان است. شیعه امامیه بر جزئیت بسمله و وجوب قرائت آن در نماز اجماع دارند. اما در میان اهل سنت در این مسأله اختلاف نظروجود دارد. در این نوشتار به دیدگاه فریقین در این مسأله اشاره شده است و دلایل آیه بودن بسمله با استناد به روایات اهل بیت (ع) و اهل سنت، مورد بررسی قرار گرفته است، همچنین به منشأ این اختلاف و بررسی نظر ...

در کتب روایی اهل سنت، احادیثی به چشم می‌خورد که ایشان بر مبنای آن به حلیت، بلکه استحباب استعمال برخی از آلات موسیقی حکم داده‌اند. در این نوشتار به نقد این احادیث پرداخته شده است. بیش از بررسی سندی، مدلول معنوی روایت مد نظر نگارنده بود. با توجه به برخی از تناقض‌ها در مدلول معنوی روایات که حتی با آرای جمهور فقهای اهل سنت ناسازگار هستند، می‌توان به این نتیجه رسید که حداکثر حکم قابل اخذ از این روای...

مسئلۀ طهارت و نجاست اهل کتاب به دلیل ضرورت معاشرت مسلمانان با ایشان اهمیت دارد. با اینکه مشهور نزد فقهای شیعه، نجاست اهل کتاب است، بسیاری از متاخران و متقدمان فقهای شیعه اهل کتاب را پاک می دانند و به جز اندکی از علمای اهل سنت، به طهارت اهل کتاب حکم داده اند. در عصر حاضر که ارتباطات، ضرورت اجتناب ناپذیری است و انسان ها با قطع نظر از نژاد، دین و مذهب با یکدیگر در تعامل هستند، باید مسئلۀ طهارت یا ...

پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با هدف تبیین اختلاف اهل سنت و وهابیان در مسئله توسل و دفاع از اصالت دینی و قرآنی آن با استفاده از آراء و مستندات اندیشمندان اهل سنت به نگارش در آمده است. وهابیان که خود را منتسب به اهل سنت می‌دانند به پیروی از ابن‌تیمیه و محمد بن عبدالوهاب انواعی از توسل مانند توسل به اموات اولیا وصالحان و توسل به ذوات گرانقدر را انکار نموده و دیگر مسلمانان را متهم به شرک می‌کن...