سجع به‌عنوان یک آرایۀ بدیعی مبتنی بر آرایش لفظی و ظاهری، در اکثر آثار بلاغی عربی و فارسی مطرح شده است. هدف این مقاله این است که با نگاهی انتقادی و تطبیقی، تطور و تحول این صنعت را از دوران نخستین بلاغت­نویسی تا روزگار معاصر نشان دهد. بدین منظور، سیر تاریخی این صنعت بر اساس زمان و زبان تألیف آثار بلاغی و بدیعی مطالعه شد. برای درک بهتر و سهولت کار، انواع و اقسام سجع و آرایه­های متشکل از آن نظیر تر...

از اواخر قرن پنجم به تدریج تحولی در نثر فارسی پدید آمد که نویسندگان بیشتر به لفظ توجه نمودند و با استفاده از سجع، موازنه، ترصیع و سایر آرایه‎های لفظی بر آهنگ کلام افزودند نویسندگان تلاش کردند سخن را به اوج هنری و ادبی برسانند. آنها با آوردن مترادفات لفظی در توصیف، سخن را به اطناب کشیده و از این طریق سعی در ابراز هنرنمایی و فضل‎فروشی ادبی خویش داشتند. این تغییر نگرش و رساندن نثر به کمال، سبب پید...

تاریخ جهانگشای جوینی، پدیدآوردۀ عطاملک جوینی، یکی از شاهکارهای نثر فنّی در زبان فارسی و در مقایسه با آثاری چون تاریخ وصّاف، از عیب تکلّف و ملال‌انگیزی مبرّاست. موضوع مقالۀ حاضر بررسی پیوند میان زبان زیبا و نسبتاً دشوار جوینی با محتوای تاریخ و اندیشه‌های این نویسنده است. بنابراین کوشیده‌ام در آغاز، متن را به اختصار معرفی کرده، ساختار و اجرای سازندۀ آن و ارزش تاریخی‌اش را نشان دهم. از آن پس تقری...

نثر مصنوع و فنی، نثری است که بر آرایشهای کلام و زیباییهای سخن استوار است و نویسنده در توصیف معانی از انواع صنایع لفظی و معنوی، مثل: تشبیه، استعاره، تشخیص، مجاز، کنایه، سجع، جناس، ایهام، تضاد، تناسب، تلمیح، لف و نشر، واج آرایی، تضمین، اقتباس، ارسال مثل، حسن تعلیل، مبالغه و... یاری می جوید و تصویرگریهای شاعرانه و قرینه سازی های ماهرانه، سخن را بر پایة عبارات و قطعات متوازن و متساوی بر بستر سجع و ...

نثر مصنوع و فنی، نثری است که بر آرایشهای کلام و زیباییهای سخن استوار است و نویسنده در توصیف معانی از انواع صنایع لفظی و معنوی، مثل: تشبیه، استعاره، تشخیص، مجاز، کنایه، سجع، جناس، ایهام، تضاد، تناسب، تلمیح، لف و نشر، واج آرایی، تضمین، اقتباس، ارسال مثل، حسن تعلیل، مبالغه و... یاری می جوید و تصویرگریهای شاعرانه و قرینه سازی های ماهرانه، سخن را بر پایة عبارات و قطعات متوازن و متساوی بر بستر سجع و ...

آثار هنری بیانگر اندیشه و ایدوئولوژی حاکم بر جامعه وهنرمند می باشد.در این میان فلز به دلیل عمر طولانی که دارد یکی از بهترین ابزارهای ثبت وقایع تاریخی محسوب می شود یکی از بهترین مستندات تاریخی برای شناسایی فرهنگ و اندیشه های گذشتگان می باشد.در این میانخراسان که از دیر باز مرکز فلزکاری بود،پس از اسلام نیز به رونق خود ادامه داد تاجایی که دردوره سلجوقی به اوج خود رسید.وفلزکاری این منطقه صاحب سبکی ...

نهج البلاغه ، نازله ی فصیح ترین و بلیغ ترین مخلوق خدا،علی مرتضی است که جلوه های بلاغت الهی درآن متناسب و زیبا می درخشد.بارزترین ویژگی که آن را از دیگرکتاب‎ها متمایز و ممتازکرده است،عبارت‎پردازی زیبا،آرایش لفظی و موسیقی زیبای آن است. ازآنجاییکه بلاغت در اقناع مخاطب و تاثیر گذاری بیشتر کلام نزد وی ،اهمیتی چشمگیر دارد سخنان امام بویژه در خطبه و نامه های ایشان آمیخته به این هنر است. اما کشف تفاوت...

خواجوی کرمانی متخلص به خواجو از شاعران نام آور قرن هفتم هجری قمری است . صنایع و آرایه های بدیعی اعم از لفظی و معنوی؛ موجب زیبایی و دلنوازی و تاثیرگذاری بیشتر کلام منظوم است : چه کلام منظومی که در حد مطلوب و بدون افراط از هنرنمایی ها بهره می گیرد ،دل خواننده و مخاطب را در اختیار خود می گیردو سرزمین دلها را برای بذر پاشی و نفوذ آماده می کند. اگر چنانکه حد اعتدال رعایت نشود، طبعا تاثیر منفی خواهد...

سجع از جمله آرایه های لفظی است که به دلیل همانند سازی واژه های پایانی دو یا چند جمله از نظر وزن (متوازن) یا حرف آخر کلمه (مطرّف) و یا هر دو (متوازی)، آهنگ خاصّی به کلام می بخشد؛ هم از این روست که در زیبایی شناسی آوایی نثر، جایگاهی ممتاز دارد. سجع از مؤلفه های محوری در برخی از متون کهن فارسی است. بهارستان عبدالرّحمن جامی و التّفاصیل فریدون توللی از جملۀ این متون هستند که نثر آن ها به واسطۀ استفادۀ و...

آخرین دوره ی رشد و شکوفایی زبان فارسی در سند به امرای تالپور ختم می شود که در قرن سیزدهم هجری قمری در حیدر آباد سند فرمانروایی داشتند و علاوه بر اینکه زبان فارسی زبان رسمی و درباری آنان بود، تألیفات عدیده ای به این زبان از خود بر جای گذاشتند؛ تألیفاتی که در شمار آخرین آثار بازمانده ی فارسی در پاکستان محسوب می شود. یکی از این آثار مناقب علوی است که در مناقب و فضایل امیر مؤمنان حضرت علی (ع) در ح...