تذکره های ادبی، یکی از مهم ترین منابع تحقیقی در حوزه زبان و ادبیات فارسی و حتی مباحث اجتماعی و تاریخی اند که در سطح معمول خود، ساختی دستورمند و معیارین دارند. البته این معیارها بسیار ظریف و پنهان طورند و ساحات معنی تا صورت را شامل می شوند. در واقع تذکره نویس بر اساس قواعد نانوشته پنهان، باید اثری را فراهم آورد که از حیث موضوع و مضمون، انشا و لحن و حتی تدوین و تبویب کتاب، اصولمند باشد، وگرنه آن ...

موضوع این رساله بررسی جنبه های نقد ادبی در تذکره های دوره صفویه است. این پژوهش قصد دارد تا با بررسی برخی تذکره های مهم دوره صفویه به وجوه خاصی از نقدادبی تذکره نویسان درباره سبک رایج شعر این دوران یعنی سبک هندی و یا اشعار شاعران در سبک های دیگر بپردازد تا بتواند نخستین حلقه های نقد ادبی ایران را بیابد. نقد ادبی بررسی ویژگی ها, محاسن و معایب آثار است. تذکره ها نیز در اصطلاح ادبی کتاب هایی هستن...

دو تذکره ی عرفات العاشقین تقی اوحدی (نگارش 1024 ق) و ریاض الشعرای واله داغستانی (1161 ق) که در این پژوهش بررسی و مقایسه می شوند، از نوع تذکره های عمومی فارسی هستند و تعداد زیادی شاعر فارسی گوی را معرفی کرده اند. در این پژوهش ابتدا به زندگی نامه و مسافرت های دو تذکره نویس پرداخته شده و سپس معرفی دو تذکره با بررسی ویژگی های زبانی و غیرزبانی دو اثر، جایگاه آن دو در میان تذکره های عمومی فارسی و قلم...

تذکره الاولیا کتابی است به نثر، نوشته شیخ فریدالدین محمد عطار نیشابوری (540-618 ق)، در شرح احوال و بیان اقوال تعدادی از عرفا، که از آن می توان اطلاعاتی گسترده درباره ابعاد مختلف شخصیت عرفا به دست آورد. در خلال سرگذشت عرفا، نقش و تاثیر زنان نیز مشهود است و با بررسی دقیق تذکره الاولیا، می توان سیمای زنان را در قالب مادر، همسر، معشوق، عارف، و نیز خواهران و دختران عرفا، پیرزنان، و کنیزکان مشاهده کر...

دراین تحقیق ابتدا کوشش شده است تعریفی نسبتأ جامع از تذکره و تاریخ ادبیات و تفاوت آن دو ذکر شود و برای تدوین و تألیف تاریخ ادبیات طرحی پیشنهاد گردد. تاریخ ادبیات نویسی از1285 ش. درایران شروع شده و چون تا سال 1332 ش. مرحله ای از کمال خود را پشت سر گذاشته است ؛ این دوره مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است . برای دستیابی به نتیجه مطلوب دوره مذکور به 5 دهه تقسیم شده و درهر دهه ‘ پس از تبیین وضع آن دو...

نفایس المآثر یا تذکره میرعلاءالدوله از تذکره های عصری، نوشته میرعلاءالدّوله حسنی سیفی قزوینی (متوّفی بعد از 998) متخلّص به کامی از مولفان و نویسندگان عهد صفوی و دربار جلال الدین اکبرشاه در هند است. این تذکره در نوع خود از تذکره های جامع و مفصّلی است که نویسنده در سال 973 هـ پس از سفر به هند به جمع آوری شرح حال شاعران فارسی گوی معاصر خود که در هند بوده یا به هند رفته بودند، پرداخته و به شمار اندکی ا...

عرفات العاشقین و عرصات العارفین از مهم ترین تذکره های ادبی کهن فارسی است و کامل ترین اثر در گونه خود به شمار می آید.از این کتاب ارجمند تا امروز دو چاپ روانه بازار شده که آخرین آن به مراتب علمی تر و صحیح تر از نخستین آن است.با این حال در این تذکره مفصل بواسطه نقصان نسخ و خراب کاری ناسخان و چنددستگی مصححان و دستیاران ایشان اشکالات متعددی وارد شده است.از آن جا که بخشی از این موارد در پیوند با روش ...

تا سال‌های اخیر، تحقیق و پژوهش در ادبیات خجند و نمایندگان برجستۀ آن غالباً به‌طور مستقل انجام می‌شد و از سوی دیگر، بیشتر این پژوهش‌ها محدود به زندگی و آثار تنی چند از آن‌ها مثل کمال خجندی، کارنامه‌های ادبی آل خجند و سلسله‌شعرای قرن نوزدهم میلادی بود و ازهمین‌رو نمی‌توانست نیازهای خوانندۀ تاجیک را درزمینۀ شعرای حوزۀ خجند برطرف کند. خوشبختانه، تألیف تذکرۀ شعرای خجند به همت پرفسور عبدالمنا...