اجتهاد به معنای نظر فقیه در مدارک و مقاصد شرع برای تحصیل ظن به حکم شرعی موضوعات مسکوت الحکم، از جمله فروض کفایی امت به شمار آمده است. این وظیفه­ تاریخی در مقاطع مختلف به گونه های متفاوت ایفا شده است. پیش از پیدایش مذاهب، اجتهاد آزاد و انفرادی و مستقل از قواعد و روشهای دیگران و پس از آن اجتهاد فی المذهب با التزام به اصول و شروط و اسلوب متقدمان مرسوم بوده است. مجتهدان فی المذهب که در سه رتبه منتس...

در فقه و حقوق ایران بقاء و اجرای قرار داد حائز اهمیت بوده  و قانونگذار در موارد متعددی براین امر تاکید نموده اما انعقاد هر قرارداد لزوما به اجرای کامل آن منتهی نمی شود  در شرایطی که اجرای کامل قرارداد  به هبر دلیل امکان پذیر نیست  ضرورت تجزیه قرارداد  پا به عرصه وجود می گذارد بدین معنی که اصل بر اجرای قرارداد است، اما چناچه مانعی در راه اجرای این اصل حادث شود اجرای ناقص یا قسمتی از قرارداد بهتر...

تحول در حوزه های علمیه، عرصه های مختلفی دارد. تحول در شیوه و متد اجتهاد، تحول در شیوه مدیریت حوزه، تحول در شیوه آموزش و ... بی شک مهم ترین عرصه در این زمینه، تحول یا عدم تحول در شیوه اجتهاد است. نظر امام خمینی (ره) در مورد متد و شیوه اجتهاد لزوم حفظ اجتهاد سنتی و جواهری است. از این رو برخی از کسانی که مخالف تحول در شیوه اجتهاد هستند، سخنان حضرت امام را مستندی برای سخنان خود قرار می دهند. در حال...

این پژوهش به بررسی نقش زمان و مکان در اجتهاد می‌پردازد. نظریه‌های مختلفی در باره تأثیر زمان و مکان بر احکام شرعی وجود دارد. جهت‌گیری این پژوهش، بررسی مفهوم زمان و مکان و نقش این دو در اجتهاد و آراء فقیهان است که موجب پویایی فقه در همه زمان‌ها و مکان‌ها می‌گردد. چنین رویکردی اهمیت پرداختن به این موضوع را نشان می‌دهد. معنای نقش‌داشتن زمان و مکان در اجتهاد آن نیست که دو عنصر زمان و مکان به عنوان ی...

مطابق شرط دوازدهم مندرج در نکاحنامه های رسمی، در صورت ازدواج مجدد زوج، زوجه می تواند به وکالت از او خود را مطلقه سازد. رویه ی قضایی، اذن دادگاه بر ازدواج مجدد زوج را در تحقق این شرط بی تأثیر می دانست، حتی اگر سبب اذن دادگاه، نشوز زوجه باشد. رأی وحدت رویه ی صادره از سوی هیأت عمومی دیوان عالی کشور، به خلاف رویه ی موجود، نشوز زوجه را مانع از تحقق شرط مذکور دانسته است. در این رأی بر قاعده ی منع سوء...

اجتهاد و افتا در تاریخ فقه شیعه همواره به‌صورت فردی انجام می‌گرفته است. در این مقاله، «حجیت و اعتبار اجتهاد و افتای گروهی» و «جواز تقلید از شورای فقهی» موردبحث قرار گرفته است. ازنظرِ موضوعی، اجتهاد و افتا به‌عنوان عملیاتی تخصصی موردنظر است که به‌صورت گروهی انجام می‌گیرد. بررسی ادلۀ حجیت فتوا و لزوم تقلید از مجتهد به‌ویژه سیرۀ عُقلا به‌عنوان مهم‌ترین دلیل، نشان می‌دهد که ملاک حجیت، هم در اجتهاد و ...