تحقیق حاضر که به شناسایی و مقوله بندی داده های تاریخ اجتماعی در دوره ناصرالدین شاه می پردازد بر آن است داده های تاریخ اجتماعی ایران را که در سفرنامه های خارجیان به صورت جامع ثبت شده است، به روشی نوین داده نگاری و پس از ساماندهی و پردازش آنها در پنج بخش اجتماعی- فرهنگی، مذهبی ، سیاسی ، اقتصادی و حقوقی دسته بندی کند. سپس به تحلیل و ارزیابی آماری داده های فراهم آمده بپردازد. دوره ناصرالدین شاه نق...

جست وجو و کنکاش در منابع غیر تاریخ نگارانه ای چون داستان ها (شفاهی و مکتوب)، به مثابة جزئی مهم از ادبیات فولکلور، می تواند رهیافتی باشد برای روشن گری فضای غبارآلود تاریخ اجتماعی. این تحقیق، بر اساس قصۀ حسین کرد شبستری، درنظر دارد ضمن واکاوی ابعاد گوناگون تاریخ اجتماعی ایران در عصر صفوی خصوصاً دوران شاه  عباس اول، با توجه به زمان پدیداری و نقالی این قصه، به روشن شدن گوشه ای، هر چند جزئی، از تاریخ...

تاریخ اجتماعی شاخه‎ای از پژوهش‎های تاریخی مبتنی بر مطالعۀ تاریخی جنبه‎های گوناگون زندگی اجتماعی عامۀ مردم است که مطالعات مستمر آن، از حدود نود سال پیش با شکل‎گیری مکتب آنال آغاز شد. به‎رغم مطالعات گسترده در اروپا و ایالات متحده، در ایران کمتر به مباحث نظری و علمی تاریخ اجتماعی پرداخته ‎شده‎است. این امر در حالی است که تاریخ اجتماعی از مباحث واحدهای درسی رشته‌های تاریخ، علوم اجتماعی، کتابداری و ا...

در این مقاله با طرح مفهوم «انگارۀ اجتماعی» و «نظریۀ اجتماعی» و بیان نسبت میان آن‏ها تلاش می شود تاریخ اندیشۀ اجتماعی معاصر ایران مورد بازخوانی انتقادی قرار گیرد. آنچه اندیشۀ اجتماعی دوران معاصر ایران را از پیش از آن متمایز می سازد، واردشدن تأملاتی نظام مند دربارۀ «امر اجتماعی» است که بسیار متفاوت با اندیشه های اجتماعی پیشین در تاریخ اندیشۀ ایران بوده و به همین اعتبار از آن با عنوان «نظریۀ اجتما...

لوطی و لوطیگری در فرهنگ و تحولات اجتماعی ایران تاریخی دیرپا دارد. سرچشمه های کهن و آرمانی این پدیدۀ اجتماعی عمری به درازای  تاریخ جوانمردی دارد که آبشخور آن را در ایران باستان و فرهنگ عیاری و فتوت دوره اسلامی می توان جستجو کرد. این پدیدۀ اجتماعی ریشه دار با فراز و فرود های بسیار در طول تاریخ، به تدریج، در دوره قاجار به انحطاط گرایید. صرف نظر از یک سلسله ارزش گذار ی های اخلاقی و اجتماعی، بررسی ن...

لاهیجان یکی از بزرگترین و مهمترین شهرهای شمال ایران و گیلان است که در شرق سفید رود واقع شده است. در دوره صفویه مهمترین شهر گیلان و دارای وجه سیاسی نیز بود که سابقا به نام دارالاماره یا دارالامان نیز معروف بوده که بعدها لاهیجان المبارک نامیده شد. در دوره مغول بوسیله اولجایتو اشغال گردیده است. لاهیجان در طول تاریخ شاهد زمین لرزه ها، تاراج ها، قتل ها و غارتها و امراض واگیرداری بوده که در بعضی از د...