مولوی، چهره‌ی برجسته‌ی تصوّف اسلامی- ایرانی از دیرباز، مورد استقبال پژوهشگران ادب عربی و جهان عرب قرار گرفته است. این پژوهش‌ها بیشتر در چهار زمینه‌ی ترجمه، کتاب، مقاله و پایان‌نامه صورت گرفته و تصویری معتدل و مثبت از مولوی و اندیشه‌های عرفانی او، ارائه می‌دهند. این پژوهش، بر آن است تا براساس چارچوب­ و معیارهای ادبّیات تطبیقی به معرّفی توصیفی- تحلیلی پژوهش‌های ادب عربی درباره‌ی تأثیر شعر و اندیشه‌ی...

در گفتار حاضر، به شیوۀ سندکاوی، مرثیه سرایی و گونه های آن در ادب فارسی و عربی بررسی می شود؛ و اینکه در هر یک از ادب فارسی و عربی، روند و جریان مرثیه سرایی به چه صورت بوده و مرثیه سرایی در این دو ادب چه سیری را طی کرده است، نقطة آغاز آن کجا است و کدام کی از شاعران پارسی و تازی مرثیه سروده اند و هرکدام در چه مرتبه و جایگاهی قرار دارند. مبنای کار در این مقاله، مقایسۀ مرثیۀ خاقانی در مرگ فرزندش رشی...

در قرن های نخست دورة اسلامی زبان عربی با سرعت زیادی در ایران گسترش یافت و به مرور زمان به زبان سیاسی و علمی و ادبی ایران در حوزة تمدن اسلامی تبدیل شد. در این میان عدة زیادی از ایرانیان اهل ذوق و ادب به آفریدن آثار ادبی به زبان عربی پرداختند. به طوری که بازار شعر عربی در ایران به ویژه در قرن چهارم و پنجم رونقی تام و تمام گرفت. حملة مغولان به سرزمین ایران و بروز تحولات و نابسامانی های اجتماعی و س...

جوانمردی و عیاری که آن را «فتوت» نیز ترجمه کرده­اند، از پدیده­های بسیار مهم تاریخ اجتماعی ایران و سپس کشورهای اطراف آن بوده است و شیوه­ای از حیات روحی است که به نظر می­رسد ریشه های آن در ایران پیش از اسلام پایه گذاری شده است. آن ها به دسته های مختلفی تقسیم می شوند که در ادب فارسی «عیاران» و در ادب عربی «صعالیک» نامیده می شوند. عیاران، گروهی از جوانمردان بودند که اصول اخلاقی و مبارزاتی ویژه ای ر...

امثال مولّد به حکمت­هایی گفته می­شود که هویّتی نامشخّص دارند و در دورة عبّاسی اوّل از فرهنگ­های مختلف از جمله ایران، یونان و هند به زبان و ادبیّات عرب نفوذ کرده­اند. حجم عظیم و گستردة­ ترجمه­هایی که در عصر عبّاسی شکل گرفت، از عواملی است که موجب انتقال این امثال به فرهنگ عربی شد. یکی از عمده­ترین فرهنگ­های مؤثّر این دوره، فرهنگ ایرانی بود که توانست از طریق ترجمه در دل اعراب بادیه‌نشین راه پیدا کند. هدف...

  در این گفتار فزون بر شرح مختصری درباره خیام، زندگی، آثار و جایگاه علمی و ادبی او، از مسائلی چون جایگاه خیام در مغرب زمین، نقش اروپائیان؛ بویژه فیتز جرالد در بلند آوازه نمودن خیام و رباعیات او، سخن به میان می‌آید. همچنین از تأثیر پذیری خیام از شعر و ادب عربی و اثر گذاری رباعیات و اندیشه او بر شعر و ادب معاصر عرب، میزان و گستره شیوع رباعیات خیام در جهان عرب، جایگاه خیام در ادب معاصر عرب، ترجمه ...

هدف مقاله حاضر آن است که دو شاعر توانای فارسی و عربی یعنی عمعق بخارایی و متنبی را بعد از معرفی مختصر آن‌ها به صورت اجمالی با هم مقایسه کند.  تنها اشعار مدحی ایشان مدّ نظر می‌باشد. در آن بین تاریخچه‌ای کوتاه از تأثیرات دو زبان فارسی و عربی بر هم و نظریه‌های اندیشمندان در آن باره ارائه می‌گردد. با وجودی که ادب عربی نزدیک‌ترین سنت‌ها را با ادب پارسی دارد و با همه تفاوت‌هایی که در ...

هدف مقاله حاضر آن است که دو شاعر توانای فارسی و عربی یعنی عمعق بخارایی و متنبی را بعد از معرفی مختصر آن‌ها به صورت اجمالی با هم مقایسه کند.  تنها اشعار مدحی ایشان مدّ نظر می‌باشد. در آن بین تاریخچه‌ای کوتاه از تأثیرات دو زبان فارسی و عربی بر هم و نظریه‌های اندیشمندان در آن باره ارائه می‌گردد. با وجودی که ادب عربی نزدیک‌ترین سنت‌ها را با ادب پارسی دارد و با همه تفاوت‌هایی که در ...

این مقاله که به بهانة سالگشت درگذشت ادیب بزرگ دو زبانة (مسلط به زبان فارسی و عربی) جهان معاصر و شاعر پارسی و عربی، دکتر سید امیرمحمود انوار نگارش یافته است؛ به بررسی مقام ممتاز استاد در عصر حاضر می پردازد. ایشان در دانشگاه های جهان معاصر، به دلیل مقام شعر و شاعری در دو زبان پارسی و عربی، بی بدیل بوده است.